Damarlar

• İnsanda dolaşım sisteminde atardamar, toplardamar ve kılcaldamar olmak üzere 3 tip damar bulunur.

Atardamarlar

• 
  Kalbin karıncıklarından çıkar.
• 
  Akciğer atardamarları hariç bütün atardamarlar temiz kan taşır.
• 
  Kanın akış yönü kalpten vücut çeperine doğrudur.
• 
  Kapakçıklar damarların kaide (dip) kısmında bulunur.
• 
  Çeperleri kalındır, dağılışları düzenlidir.
• 
  Genellikle vücudun derinliklerinde seyrederler.

Kanın hareketi;
– Karıncıkların kasılmasından doğan basınçla,
– Kaslı tabakanın sağladığı esneklikle sağlanır.

Toplardamarlar

• 
  Kalbin kulakçıklarına gelir.
• 
  Akciğer toplardamarı hariç kirli kan taşır.
• 
  Kan, vücut çeperinden kalbe doğru akar.
• 
  Genellikle alt bölgedeki damarlarda kapakçıklar bulunur.

• 
  Çeperleri incedir, dağılışları düzensizdir.
• 
  Vücudun yüzeyinden seyrederler.

Kanın hareketi;
– Kapakçıklarla,
– Vücut kaslarıyla (çizgili kaslar)
– Kan basıncı ile,
– Damarlardaki kaslı tabaka ile,
– Yer çekimi ile
– Kulakçıkların oluşturduğu emme basıncı ile,
– Solunum hareketleri ile sağlanır.

Kılcaldamarlar

Atardamarlarla – toplardamarlar arasında bulunur.

Yapılarında kaslı tabaka bulunmaz.

Kan ile doku sıvısı (doku hücreleri) arasında madde alış – verişini sağlar.

Çeperleri incedir ve madde giriş – çıkışını sağlayan gözenekler bulunur.

Kılcalların toplam yüzeyleri çok geniş olduğundan kanın akışı yavaş olur.

Kan Basıncı

• Kan damarlardan geçerken, kan damarlarının çeperlerine basınç uygular.
• Kan basıncı atardamarlarda fazladır.
• Toplardamarlarda meydana gelen basınç ise azalmıştır.
• Sol karıncığın kasılmasıyla aort atardamarında meydana gelen basınç çok yüksektir.
• Aort dallara ayrılarak kalpten uzaklaşır. Böylece damarlarda meydana gelen basınç azalır. Kalbe yaklaştıkça basınç minimum değerine ulaşır.

Kanın Akış Hızı

• Kanın birim zamanda aldığı yola kanın akış hızı denir.
• Kanın akış hızının en fazla olduğu damarlar atardamarlardır.
• Atardamardan, kılcallara geçen kanın akış hızı azalmaktadır.
• Atardamar bir çok kılcala yayıldığı için akış hızı yavaşlar.
• Kılcallar tekrar birleşip, toplardamara bağlandığında kanın akış hızı yeniden artar.
• Kanın akış hızı, en fazla atardamar, sonra toplardamar en az kılcaldamarlardadır.