Dil
- Dil, tat alma organıdır. Ayrıca konuşmaya, çiğnemeye ve yutmaya da yardımcı olur.
- Dil çizgili kaslardan yapılıdır. Üzeri epitel doku ile örtülüdür.
- Dilin üst yüzeyinde tat alma tomurcukları (papilla) bulunur.
- Dilimizde yaklaşık 9.000 – 10.000 kadar papilla vardır.
- Gırtlak ve yutak düzeyinde de az miktarda papilla yer alır.
- Tat almakla görevli almaç hücreler papilla içinde bulunur.
- Almaç hücrelerinin kendisi sinir değildir. Dış uçlarında mikrovillus bulunan özelleşmiş hücrelerdir.
- Almaç uyarıldığında, almaç hücrelerine yakın uzanan sinir liflerinde impuls oluşur.
- İnsan dilinin ayırt edebildiği tatlı, acı, ekşi ve tuzlu olmak üzere dört temel tat duyusu vardır.
- Dilin her tarafında bu tatlar alınmakla beraber, dil ucunda tatlıyı, ön yanlarda tuzluyu, arka yanlarda ekşiyi, arkasında ise acıyı algılayan tat tomurcukları daha fazladır.
- Tatların algılanmasında besinlerin kokusu, görünümü ve sıcaklığı da etkilidir. Sıcak olan besinlerde maddeler buharlaşarak burunda koku alma almaçlarını uyarır.
- Grip gibi hastalıklarda, mukus burun boşluğunu (koku alma almaçlarını) örter. Bu durumda koku alma duyusu azaldığı için besinlerin tadı tam olarak algılanamaz.
ÖRNEK: İnsanda, reseptörleri benzer biçimde uyarılan iki duyu,aşağıdakilerden hangisinde birlikte verilmiştir?
A) İşitme – Koklama B) Tatma – Görme C) İşitme – Tatma D) Dokunma – Koklama E) Koklama – Tatma
1992 ÖYS
ÇÖZÜM: Burunda ve dilde kemoreseptör bulunur. Tat alma ve koklama duyularının algılanabilmesi için uyaranların mukusta çözünebilen maddeler olması gerekir. Burunda ve
dilde kemoreseptör bulunur.
Yanıt E