DNA’nın Eşlenmesi (Replikasyon)

Hücre bölüneceği zaman DNA kendini eşler. DNA nın kendini eşlemesine replikasyon denir. DNA eşleneceği zaman DNA nın sarmal yapısı bir ucundan açılmaya başlar. Her bir zincirin karşısına, uygun nükleotidler kullanılarak tamamlayıcısı sentezlenir. Replikasyonda DNA polimeraz enzimi görev yapar. Sarmal yapının çözülmesi ve yeni zincirlerin oluşması
DNA nın tamamı eşleninceye kadar devam eder. Sonuçta aynı nükleotid dizilimine sahip iki DNA molekülü oluşur. Oluşan her DNA molekülünün bir ipliği eski DNA ya ait olup diğer ipliği de yeni sentezlenir. Bundan dolayı DNA nın kendini eşlemesi olayına yarı korunumlu eşlenme denir.

DNA eşlenmesi sırasında yeni oluşan zincirlerdeki nükleotidlerin yapısına izotop atomlar katılabilir. DNA sında normal azot (14N) bulunduran bir bakteri ağır azotlu (15N) ortama aktarılarak üretildiğinde 1. üremede %100 melez, 2. üremede % 50 melez, % 50 sadece ağır atomlar içeren bakteriler oluşur.

İlk bölünmede oluşan DNA ların % 100 ü melez iken,
ikinci bölünmede % 50 si melez olur. Melez DNA oranı
her bölünmede yarıya iner.
Ağır, hafif ve melez DNA ları birbirinden ayırmak için
santrifüjleme tekniği kullanılır. Deney tüpünün alt kısmında
ağır DNA lar, orta kısmında melez DNA lar, üst kısmı
nda da hafif DNA lar bulunur.

ÖRNEK: Aşağıdakilerden hangisi DNA’nın kendini doğru olarak eşlediğine karar verebilmek için yeterli kanıt sağlar?
A) Nükleotidlerin yapısı
B) Organik bazların dizilişi
C) Deoksiribozların yapısı
D) Zayıf bağların yapısı
E) Fosfat bağlarının dizilişi
1995 ÖSS

ÇÖZÜM: Bir nükleotidin yapısında fosfat, şeker ve baz bulunur. DNA daki nükleotidler arasındaki fark baz çeşididir. DNA kendini eşlerken hidrojen bağları açılır. Her iplikteki adenin
karşısına timin, timin karşısına adenin, guanin karşısına sitozin, sitozin karşısına da guanin gelir. Buna göre bir DNA nın eşlenmesinin doğru olup olmadığı baz dizilişine bakılarak anlaşılabilir.
Yanıt B