Ege ve Yunan Uygarlığı

• Ege ve Yunan Uygarlığı Girit, Yunanistan, Makedonya, Trakya ve Batı Anadolu'da yaşayan toplulukların oluşturduğu bir uygarlıktır.
• Ege ve Yunan Uygarlığı ilk olarak Girit adasında kurulmuştur.
• MÖ 2 binde Anadolu'dan gelen Akalar (Mikenler), Yunanistan'ın Mora yarımadası'na yerleştiler. Akalar, Kral Agamemnon zamanında boğazların egemenliği için Truvalılarla savaşmıştır. Bu savaş, Homeros'un İlyada(İliada) Destanı'nın konusu olmuştur.
• Aka egemenliğine MÖ XII. yüzyılda Dorlar son verdiler.
• Dorların egemenliği döneminde Yunanistan'da “polis” adı verilen şehirler kuruldu. Bunların en önemlileri Atina, Isparta, Korint, Tebai ve Larisa idi.

a. Girit Medeniyeti

• Ege'de bilinen en eski uygarlıktır. Kuzey Afrika, Mısır ve Anadolu arasında bir köprü konumunda olduğundan kültürel etkileşime açık olmuştur.
• Önceleri şehir devletleri şeklinde yaşarlarken daha sonra merkezi otoritesi güçlenen bir krallık hâline gelmişlerdir.
• Girit şehirlerinin etrafı surlarla çevrili değildi. Bu durum Giritliler'in barışçı bir politika izlemelerinden ve güçlü bir donanmaya sahip olmalarından kaynaklanmaktadır.
• En önemli mimari eserleri olan Knossos Sarayı günümüze kadar ulaşmıştır.
• Girit Uygarlığı Miken ve Yunan uygarlıklarının temelini oluşturmaktadır.
• Girit Krallığı, Aka ve Dor saldırıları sonucunda yıkılmıştır.

b. Miken Medeniyeti

• MÖ 2000'lerden itibaren Ege Bölgesi'ne gelip Girit Medeniyeti'ne son veren Akalar tarafından kurulmuş, Girit kültürünü devam ettirmişlerdir.
• Siyasi tarihlerinde en önemli olay Truva Savaşları'dır. Bu savaşlar sonunda Truva (Çanakkale) işgal edilmiştir. (Homeros'un İlyada ve Odysseia Destanları' nda bu savaşlar anlatılmaktadır.)
• Öldükten sonra hayatın devam ettiğine inanırlardı.Kuyu şeklinde mezar kalıntıları bulunmuş, ölülerini oturur şekilde gömmüşlerdir.
• Miken uygarlığına Dorlar son vermiştir.

c. Yunan Medeniyeti

• Yunan medeniyeti, MÖ 1200'lerde bölgeye gelen Dorlar tarafından kurulmuştur.
• Yunanlılar kurdukları şehir devletlerine “polis” adını vermişlerdir. Bunlardan en önemlileri Atina, Isparta, Korint ve Larissa'dır.
• Polislerin bağımsızlıklarına düşkün olmasından, ticaret alanında büyük rekabetin bulunmasından ve demokrasi ile yönetilmesinden dolayı Yunanistan'da siyasi birlik kurulamamıştır.
• Yunan şehir devletlerinin başında krallar bulunurdu. Zamanla güçlenen asiller yönetimi ele geçirerek seçme ve seçilme hakkının sadece kendilerinde olduğu Aristokratik bir yönetim kurmuşlardır.
• Ticaretle zenginleşen orta sınıf, köylülerle birleşerek asillere karşı ayaklanmışlar ve yönetimi ele geçirmişlerdir. Bunlar Arhonlar adını almışlardır. Arhonlar sınıf farklılıklarından oluşan mücadelelere son vermek amacıyla kanunlar yapmışlardır.
• Drakon: Yaptığı kanunlarla alt sınışara çok ağır cezalar getirirken soyluları korumuştur.
• Solon: Toprağa bağlı köleliği kaldırmış ve köylünün borçlarını bağışlamıştır. toprak reformu yapmıştır. Bir anayasa hazırlamış ve doğuştan gelen soyluluğu kaldırmıştır. Halkı gelirlerine göre dört sınıfa ayırmıştır. Dörtyüzler Meclisini kurmuştur. Halk gelirine göre Dörtyüzler Meclisi veya Halk Meclisi'nde yönetime katılabilmiştir.
• Klistenes: Halkın yardımıyla Arhon seçilmiştir. Doğuştan gelen ve zenginlikten doğan bütün sınıf farklılıklarını ortadan kaldırdı. Atina' da tam bir demokrasi uyguladı.Beşyüzler Meclisi'ni kurdu ve bu meclise geniş yetkiler verdi.
• Yunanlılar kolonicilik faaliyetlerinde bulunmuşlar, Akdeniz ve Karadeniz kıyılarında koloniler kurmuşlardır. Böylece Yunan kültürü çok geniş alana yayılmıştır.
• Sokrat, Eşatun ve Aristo gibi ünlü felsefeciler yetişmiştir.
• Yunanlılarda çok tanrılı bir din anlayışı vardı. Her doğa olayını bir tanrıyla özdeş tutmuşlar ve tanrılarını kızdırmamaya özen göstermişlerdir.
• Tanrılarını doğa olaylarına benzetmişler ve heykellerini yapmışlardır.
• Tanrıları adına Olimpiyat adı verilen spor, müzik ve şiir yarışması düzenlemişlerdir.

Uyarı:Olimpiyatlar, Yunan halkının kaynaşmasına ve kültür birliğinin sağlanmasına katkıda bulunmuştur.

• Yunan polisleri ilk kez Pers saldırıları karşısında birleşerek yaptıkları Pelepones Savaşları'nda Perslere karşı üstünlük kurmuşlardır.
• Pelepones Savaşları'nda yıpranan Yunan polisleri Makedonya Kralı İskender'in egemenliğini tanımak zorunda kalmışlardır.

Örnek:
Atina şehir devletinde halkın yardımıyla başa geçen Klistenes, sınıf ayrılığını ortadan kaldırmaya çalışmış, halk meclisi kurmuş, bu meclise geniş yetkiler vermiştir.

Klistenes'in bu reformlarla ulaşmak istediği amaç aşağıdakilerden hangisidir?

A) Halkın ülke dışına göçünü önlemek
B) Kanunları yazılı hâle getirmek
C) Halkı dış saldırılara karşı korumak
D) Yunan şehir devletlerini birleştirmek
E) Halkın yönetime katılımını artırmak

Çözüm:
Atina şehir devletinde halkın desteğini alan Klistenes'in sınıf ayrılığını ortadan kaldırarak halk meclisi kurması ve bu meclise geniş yetkiler tanıması halkın yönetime katılımını artırmak istediğini gösterir.
Yanıt E