EMEVİLER (661-750)

• Hz. Ali’nin şehit edilmesinden sonra halifelik, Emevi ailesinden Muaviye’nin eline geçti. Hz. Hasan, Muaviye’nin ordu topladığını duyunca, Müslümanlar arasında yeni bir savaşa neden olmamak için bazı koşullarla halifelikten vazgeçti. Yaşadığı sürece Muaviye halife olarak kalacak, ondan sonra Hz. Ali’nin küçük oğlu Hz. Hüseyin halife olacaktı. Ancak, Muaviye sözünde durmadı ve oğlu Yezid’i veliaht ilan etti, seçim dönemi bitti. Muaviye devrinde halifelik, babadan oğula geçen bir saltanat durumuna geldi.
•  Muaviye’nin halife olmasından sonra, fetihlere yeniden başlandı.
• Donanmaya önem verildi. İstanbul, Emeviler tarafından kuşatıldı (668).
• Muaviye’den sonra yerine oğlu Yezid geçti. Bu durumu Hz. Ali’nin küçük oğlu Hüseyin kabul etmedi.

Hüseyin ve yanındakiler, Kerbela denilen yerde, Yezid’in askerleri tarafından şehit edildiler (680). Müslümanlar bu olaydan sonra kesin çizgilerle ikiye ayrıldı:

Şia ve Ehli Sünnet

•  Yezid zamanında Kuzey Afrika’da Fas ve Cezayir fethedildi.
•  I. Velid zamanında Emevi orduları Avrupa’da fetihlere başlamış oldu.
• 771 yılında Tarık Bin Ziyad, ispanya’ya çıkarak Vizigotları yenilgiye uğrattı.
• Emevi orduları kısa zamanda ispanya’yı ele geçirdiler, ispanya’ya Endülüs adını verdiler.732 yılında Pirene Dağları’nı aşarak Fransa’ya giren Arap orduları, Puvatya Savaşı’nda yenilgiye uğradılar ve ispanya’ya geri çekildiler.

Örnek:
I. ilk Arap parasının basılması
II. Arap olmayan Müslümanlara mevali (köle) adı verilmesi
III. Aileler arasında iktidar mücadelesi olması
IV. Ülkeye katılan ulusların kültürlerinden yararlanılması
olgularından hangileri, Arap m illiyetçiliğinin göstergesi
say>labilir?
A) Yalnız I B) Yalnız IV C) I ve II D) II ve III E) III ve IV

Çözüm: ilk Arap parasının basılması ve Arap olmayan Müslümanlara mevali (köle) adı verilmesi Arap milliyetçiliği ile
ilgili gelişmelerdir.
Yanıt C

Emevilerin Yıkılışının Nedenleri

1. Önemli görevlere Emevi soyundan olanları getirmeleri
2. Arap milliyetçiliği yapmaları ve Arap olmayan Müslümanlara değer vermemeleri
3. Hz. Ali yanlılarının yönetimi ele geçirme çalışmaları
4. Hz. Muhammed’in amcası Abbas’ın soyundan gelenlerin Emevilere karşı olmaları
5. Fetihlerin durması

•  745 yılında Horasan’da Ebu Müslim’in Emevilere karşı başlattığı ayaklanma kısa zamanda gelişti.

Ayaklanmanın başarılı olması üzerine Irak’a giren Ebu Müslim, Abbasoğullarından Ebul Abbas Abdullah’ı halife ilan etti.

Emeviler Zamanında Türk-Arap İlişkileri

•  Hz. Osman zamanında Müslümanların Horasan ve Harzem’i ele geçirdikleri sırada, Kök Türk Devleti yıkılmış ve yerine Uygur Devleti kurulmuştu.
• Araplar, Ceyhun Irmağı’nı aşıp Maveraünnehir’e girerek Baykent’i ele geçirdiler.
• Araplar, Türk illerinde yaşayan halka sert ve acımasız davrandılar. Bu durum, Türklerin Emevilere karşı direnişe geçmelerine neden oldu. Bu sırada Türgeşlerin başında bulunan Su-lu Han, karşı saldırıya geçerek Türk kentlerini birer birer geri aldı.
• Bağa Tarkan zamanında da Türk-Arap savaşları devam etti. Bağa Tarkan Emevilerin Horasan valisi tarafından öldürüldü. Onun ölümünden sonra Araplar, Maveraünnehir’e kesin olarak yerleştiler.