Eş Sesli (Sesteş) Sözcükler Konu Anlatımı

Yazılışları aynı, anlamları farklı olan sözcüklerdir.

Not:İnceltme iŞaretiyle (ˆ) ayrIlan sözcükler sesteŞ deĞildir.

Örnek:
Su akar güldür güldür
Mendilim dolu güldür
Yeri göğü yaratan
Bir gün de beni güldür

Dörtlükteki “güldür” kelimesi için aşağıdakilerden hangisi söylenir?

A) mecaz B) Anlamdaş C) zıt anlamlı D) Sesteş

Çözüm:
“Güldür” sözcüğü verilen dörtlükte sesteş sözcük olarak kullanılmıştır. Çünkü dizelerde geçen “güldür” sözcüklerinin yazılışları aynı olmasına rağmen anlamları farklıdır.
Yanıt D

Somut – Soyut Anlamlı Sözcükler

Beş duyu organımızın en az biriyle algılanan sözcükler, somut anlamlıdır.

Örnek:

– Mavi, ışık, masa
– Sıcak, ılık, soğuk

Duyu organlarımızla algılayamadığımız kavramlar için kullanılan kelimeler soyut anlamlıdır.

Örnek:
– Bunu yapmak yürek ister.

Somut bir sözcük olan “yürek”, bu cümlede
“cesaret” anlamında kullanılarak soyutlaşmıştır.

Not:Soyut anlamlı sözcükler, cümle içinde somut anlam kazanabilirler. Buna da
somutlaştırma denir.

Örnek:
– Aklım daha fazla bir şey almıyor.
Soyut anlamlı olan “akıl” sözcüğü, bir şey
alabilen somut bir sözcüğe benzetilerek somutlaştırılmıştır.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “pencere” sözcüğü soyut bir anlam taşır?

A) Yazar, sanat dünyasına yeni bir pencere
açtı.
B) Hızla giden trenin penceresinden dışarıya bakıyordu.
C) Dışarıdan gelen sesler herkesi pencereye koşturdu.
D) Günümüzdeki yeni sistem pencereler daha kullanışlı.

Çözümü

“Pencere” sözcüğü A seçeneğinde soyut
anlamda kullanılmıştır.
Yanıt A

Genel ve Özel Anlamlı Sözcükler

Anlamca geniş kapsamlı olan sözcüklere “genel anlamlı” sözcükler, anlamca daha
dar kapsamlı sözcüklere “özel anlamlı” sözcükler denir.