Denge halindeki bir sistemde kuvvetlerin birbirine eşit ve zıt yönlü olması halinde dengede olduğunu görmüştük.Birbirini dengeleyen bu kuvvetlere etki ve tepki kuvvetleri denir. Etki ve tepki kuvvetleri aynı doğrultulu zıt yönlü kuvvetlerdir.

Yukarıdaki şekillerde dengede olan sistemlerde meydana gelen etki ve tepki kuvvetleri gösterilmiştir.

Kuvvet, dinamometre denilen ve bir yay sisteminden oluşmuş aletlerle ölçülür. Yaya bir kuvvet uygulandığında yayda meydana gelen uzama miktarı, uygulanan kuvvetle doğru orantılıdır. Kuvvetin uzama miktarına bağlı değişim grafiğinde eğim sabittir.

k ye yay sabiti denir. Yay sabiti yayın cinsine boyuna, kalınlığına bağlıdır.

Yay dengede olduğundan yayın geri çağırıcı kuvveti yaya uygulanan kuvvete eşittir.

İp gerilmeleri kuvveti ileten düzeneklerdir. İp gerilmeleri hakkında dikkat edilmesi gereken en önemli nokta aynı ipin üzerindeki gerilme kuvvetinin bütün noktalarda eşit olduğudur. Bu kural makara sorularında ve dengedeki düzeneklerde çok sık kullandığımız bir özelliktir. Dinamometreler, içinde bir ucu sabitlenmiş yay düzenekleri olup uygulanan kuvvetle orantılı olarak uzar.

Dinamometreler ve yaylar kuvveti aynen ileten düzeneklerdir. Kuvvetin şiddetinde herhangi bir değişiklik meydana getirmezler. Bunları birer kalın ipmiş gibi düşünmek kuvvet ile ilgili denge şartlarını incelerken işimize yarayacaktır.

[fizik_1_ygs_lys]