Felsefenin Akınları

 

Bilgi Felsefesi (Epistemoloji)
Bilgiyi bir sorgulama nesnesi olarak görüp, bilginin ne olduğu, doğru bilginin mümkün olup olmayacağı ya da doğru bilginin kaynağının ne olduğu gibi sorular soran felsefe disiplinidir.

 

Bilim Felsefesi
Felsefe bilimlerin ortaya çıkmasında son derece etkili olmuştur.Felsefe ve bilimlerin tarihleri, yöntemleri ve özellikleri ne kadar farklı olursa olsun her zaman bir birliktelik göstermişlerdir. Felsefe için, bilimin kendisi, yönteminin ne olması gerektiği, bilimsel temellendirmelerin ne şekide yapılması gerektiği gibi konular bir sorgulama alanı olmuştur. Bilim felsefesi bu alanda sorulan sorular ve yapılan çalışmalardır.

 

Felsefe – Bilim İlişkisi

• Felsefe ile bilimin amacı merak giderme ve gerçeği anlamadır.
• Felsefe ve bilimde mantığa uymak ve tutarlı bir biçimde düşünmek esastır.
• Felsefe ve bilim doğruları etkin ve eleştirel bir tavırla bulma çabasındadır.
• Her ikisi de sistemlidir.
• Felsefe varlığı bütün olarak ele alır. Bilim ise varlığı parçalayarak inceler.
• Felsefenin sonuçları özneldir; bilimin ise nesneldir.
• Felsefe bilgisi yığılır; bilim ise birikimsel olarak ilerler.
• Felsefede sorular sonuçlardan daha önemlidir. Bilim kesin sonuçlar bulmakla uğraşır.
• Felsefe ele alacağı konularda kendini sınırlamaz.Bilim kendini sınırlar; sadece olanı inceler.

Varlık Felsefesi (Ontoloji)
Varlık nedir? Var olmak nedir? Varlık var mıdır? gibi sorular sorarak gerçek varlığı, varlığın özünü araştıran felsefe disiplinidir. Soyut ve somut varlık alanları, gerçek varlığın hangi alanda yer aldığı, varlığın görünen kısmından ziyade varlığın özünün ne olduğu gibi konular varlık felsefesinin alanı içinde yer alır.

 

Ahlak Felsefesi (Etik)
Ahlak, bireyin davranışlarını yaşadığı topluma ve döneme göre biçimlendiren, değerler atfeden töresel kurallar bütünüdür. Bu davranışlar toplumsal yaşayış içerisinde anlam kazanır. İnsan yaşamındaki ahlak kuralları, ahlaki değerleri, ideal ahlaki davranışlarının olup olmadığını sorgulayan felsefe disiplinine ahlak felsefesi ya da etik denir.

 

Siyaset Felsefesi
Siyaset devlet işlerinin, kamusal görevlerin yerine getirilmesi, yönetilmesi, düzene koyulması anlamlarını içermektedir. Siyaset felsefesi ise bireyin temel haklarından, bir yönetimi meşru kılacak temellere kadar bir çok sorunu inceler. Ayrıca insanlar için ideal olan devlet toplum düzenini ortaya koymak için çalışır.

 

Sanat Felsefesi (Estetik)
Sanat nedir; estetik nedir; estetik değerler neye göre belirlenmelidir; sanat eserinde önemli olan sanatçının ne anlatmak istediği mi, yoksa sanattan ne anlaşıldığı mı- dır? gibi sorular sanat felsefesi içinde yer alır.

 

Felsefe – Sanat İlişkisi

• Filozof ve sanatıçı doğayı, insan varlığını konu alır.
• Filozof evren ve varlık ile ilgili “doğruları” arar. Sanatçı ise “güzel olanı”, “hoşa gideni” bulmaya çalışır.
• Filozof eleştirici ve yaratıcı bir zekâya sahiptir. Sanatçı ise, hayal gücüne, beceriye ve yaratıcılığa sahiptir.

Din Felsefesi
İnsanlık tarihi kadar eski olan dini, bir kavram olarak ele alarak, dinin özünü, ilkelerini, anlamışı sorgulayan, din üzerine düşünen felsefe dalına din felsefesi denir.

 

Felsefe – Din İlişkisi

• Felsefe insan eseridir, oysa din kaynağı bakımından ilahidir.
• Felsefe akıl yürütmeye, insana, insan aklına dayanı r. Dinin kaynağındaki Tanrı inancı ise sezgi, vahiy ve kutsal kitap yoluyla temellenir.
• Felsefede tüm konular akıl yoluyla eleştirilir, sorgulanır ve tartışılır. Dinde ise eleştiriye, sorguya, kuşku duymaya yer yoktur.
• Felsefe zihinsel olarak bir mutluluk, din ise manevi bir huzur verir.