Fiil Türleri

Türkçemizdeki eylemler anlam özelliklerine göre üç grupta toplanabilir:

1. Kılış Eylemleri

Öteki fiillerden ayrılan temel özellikleri geçişli oluşlarıdır.

Kılış eylemleri nesne alır: Törende şiir okudu.
Edilgen olur: fiiirler okunacak.
Dönüşlü olur: Çocuk yıkanıyor.
İşteş olur: Telefonda görüşüyoruz

2. Oluş Eylemleri

Tabiatta kendiliğinden meydana gelen değişimleri ve oluşumları anlatırlar. Nesne alamayan fiillerdir. Edilgen, dönüşlü, işteş şekilleri pek yoktur.

3. Durum Eylemleri

Bireylerin gündelik yaşamlarıyla ilgili durumları anlatan fiillerdir. Bunlar da oluş fiilleri gibi geçişsizdir. Edilgen yapıldıklarında cümlede özne bulunmaz.


Durum fiilleri edilgen olduklarında cümle öznesiz kalır:
Akşama doğru şehre varıldı.

Bazı fiiller her iki türe de girebilir.
Ağaçlar çiçek açtı (oluş)
Kutuyu açtı (kılış)
Fiillerde Soyutluk – Somutluk
Eylemlerin bir kısmı fiziksel, duyularla algılanabilen hareketleri anlatırlar. Bu tür eylemler somut kabul edilebilir.

Fiillerde Zıtlık

Kimi eylemlerin karşıt durumları vardır. Söz konusu eylemleri fiilin olumsuzu ile karıştırmamak gerekir.

Fiillerde Olumsuzluk

Eylemlere eklenen “ma-me” olumsuzluk ekiyle sağlanır. Bazen “değil” sözcüğü de kulanılabilir.