Gaz Basıncının Ölçülmesi

Açık hava basıncı Æ barometre
Kapalı gazın basıncı Æ manometre ile ölçülür.

Barometre

Torriçelli deniz seviyesinde yaptığı deneyde civa kullana- rak açık hava bısıncını hesaplamıştır

Sıvılar basıncı iletirler. Açık havanın sıvıya yaptığı basınç kapiler boruda 76 cm civa seviyesi farkı yapmıştır. Deniz seviyesinde açık hava basıncı 76 cm Hg ye eşittir ve bu 1 atm olarak tanımlanır.
(76 cm Hg = 760 mm Hg = 1 atm)
Psıvı = hsıvı. dsıvı eşitliğinden farklı sıvıların meydana getireceği yükseklik farkı hesaplanabilir.
h1.d1 = h2.d2 dir.
Eşitliğe göre, aynı ortamda açık hava basıncının meyda- na getirdiği yükseklik sadece sıvının özkütlesine bağlıdır.

Sıvı seyesi farkı
– Borunun kesitine
– Çeper kalınlığına (cidar)
– Duruşuna bağlı değildir.

Manometreler

Kapalı kaptaki gazların basınçları manometrelerle ölçülür. Manometrelerde bir sıvının basıncından yararlanıla- rak gaz basıncı tespit edilir. Manometreyi oluşturan kısımlar U borusu ve içindeki sıvıdır. Genellikle öz kütlesi büyük olduğundan civa kullanılır. Manometreler kapalı ve açık uçlu olmak üzere 2 tiptir.


Tüpler

Pistonlu Kap

Serbest hareketli, ideal pistonlu kaplarda gaz basıncı da X Y Z  dış basınca eşittir.

ÇÖZÜM: Civa seviyeleri arasındaki fark, sağ kolda,
780 – 760 = 20 mm Hg
h1 = 2 cm Hg olmalıdır. h1d1 = h2.d2 eşitliğinden
2.13,6 = h2.1
h2 = 2.13,6 cm
YANIT: D
ÖRNEK:

ÇÖZÜM: PX = 50 cm Hg
PX = PY + 20
PY = 50 – 20
PY = 30 cm Hg
M musluğu açıldığında,
P0 – 30
70 – 30 = 40 cm civa seviyesi farkı oluşacaktır.
Yanıt A