Göçler (Nüfus hareketleri)
İnsanların çeşitli nedenlerle doğup büyüdükleri yerlerden başka yerlere geçici veya sürekli olarak yer değiştirmesidir.
Göçler ikiye ayrılır:
a. İç göçler
- Ülke içerisindeki yer değişikliğidir.
- Toplam nüfusta değişiklik olmaz.
- Bölgelerin veya bölge içerisinde yerleşim yerlerinin nüfusunda değişiklik görülür.
NOT: İç göçlerin ana nedeni ekonomik faktörlerdir.
1. Sürekli iç göçler
1950'den sonra hızlandığı görülür. Bu göçler daha çok köylerden kentlere doğrudur.
İç göçlerin nedenleri
- Kırsal alanda doğal nüfus artışının fazla olması
- Kırsal kesimde sanayinin ve iş olanaklarının kısıtlı olması
- Miras yoluyla tarım topraklarının parçalanması
- Kırsal kesimde tarımda makineleşmenin yaygınlaşması nedeniyle işsizliğin artması
- Kırsal kesimde iklim ve yerşekillerinin hayatı olumsuz etkilemesi
- Doğal afetlerin, toprak erozyonunun artması
- Kırsal kesimde eğitim ve sağlık hizmetlerinin yetersizliği, kentlerde bu hizmetlerin gelişmesi.
- Sosyal nedenler (kan davaları gibi)
İç göçlerin sonuçları
- Nüfus dağılışınınn ülke içerisinde dengesiz olması.
- Yatırımların ülke ve bölge içerisinde dengesiz dağılması
- Çarpık kentleşme, çevre kirliliği, belediye hizmetlerinin aksaması
- Alt yapı hizmetlerinin şehirlerde ihtiyacı karşılayamaması
- İşsiz insanlar oranının kentlerde artması
- Kentlerde barınma (konut) sorununun ortaya çıkması sonucu gecekondulaşma
- Eğitim ve sağlık hizmetlerinde aksama
- Şehir yaşamına uyumsuzluk
Köyden kente göçü önlemek için;
- Modern tarım yöntemleri geliştirmeli, verim ve üretim artırmalı
- Besi ve ahır hayvancılığı geliştirmeli
- Tarıma dayalı sanayi kolları kırsal alanlara kaydırılmalı
- Kırsal alanlarda eğitim, sağlık hizmetleri ve altyapı geliştirilmeli
ÖRNEK: Aşağıdakilerden hangisi Türkiye'nin belirli kentlerinde görülen konut açığının temel nedenidir?
A) Nüfuslarının hızlı artması
B) Yerleşim alanlarının yetersiz olması
C) inşaat sektörünün gelişmemiş olması
D) Çok katlı konutlara öncelik verilmesi
E) Yapıların iklim koşullarına uymaması
1988 ÖSS
ÇÖZÜM: Köyden, şehre hızlı ve düzensiz göç şehirlerde yeni sorunların çıkmasına neden olur. fiehir nüfusunun düzensiz artışı konut açığının temel nedenidir.
Yanıt A
ÖRNEK: Türkiye'de büyük kentlerdeki nüfus artış oranı, küçük kentlere göre genellikle daha fazladır.
Büyük kentlerdeki hızlı nüfus artışının temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A) at yapı hizmetlerinin yeterli oması
B) Ulaşım ağının gelişmiş olması
C) Ölüm oranının düşük olması
D) okur yazar oranının yüksek olması
E) İş olanaklarının fazla olması
1990 ÖSS
ÇÖZÜM: Ülkemizde sanayinin büyük şehirlerde gelişmesi nedeniyle kırsal alanlarda ve küçük kentlerdeki insanlar buralara göç etmişlerdir. Bunun nedeni ise; kolay iş bulma ve iyi yaşam koşullarına kavuşma isteğidir.
Yanıt E
2. Mevsimlik iç göçler
- Kıyı (yaz) turizminin geliştiği bölgelere
- Büyük kentlere
- Tarım sektörünün geliştiği alanlara
- İnşaat sektörünün yoğun olduğu alanlara
- Hayvancılık ya da dinlenme amaçlı yaylalara geçici olarak çalışmak için yapılan göçtür.
UYARI: Mevsimlik göç alan merkezlerde yıl içerisinde nüfus miktarı değişikliğe uğrar.
- Mevsimlik göçün özellikleri
- En fazla genç nüfus göç eder.
- En fazla erkek nüfus göç eder.
- Hizmet ve sanayi sektörünün gelişimi göçleri hızlandırır.
- Bölgelerin ve illerin nüfus yoğunlukları değişir.
Dış göçler
Ülke nüfusunun sayısını etkiler. İkiye ayrılır:
1. Türkiye'den dışarıya göçler: Türkiye nüfusunun sayısını azaltır. Daha çok ekonomik nedenlere dayanır. İşçi göçü, beyin göçü gibi.
2. Dışarıdan Türkiye'ye göçler: Türkiye'de nüfusun sayısını arttırır. Daha çok, sosyal ve tarihseldir.
Dış göçlerin nedenleri
Ülkeler arası yapılan antlaşmalar gereği nüfus değişimi,
- mübadele göçleri
- Doğal afetler
- Savaşlar
- Ülke sınırlarının değişmesi
- Etnik kökenli nedenler
- Ekonomik nedenler
Dış göçlerin sonuçları
- Göç veren ülkenin nüfusu azalır, göç alan ülkenin nüfusu artar.
- Ülkeler arası ekonomik, sosyal, siyasi, kültürel ilişkiler gelişir.
NOT: Ülkemiz 1950'li yıllarda Balkanlar'dan ve Türklerin yaşadığı bölgelerden dış göç almıştır. Dış göçle en fazla nüfuslanan illerimiz; Bursa, Edirne, Tekirdağ ve Kırklareli'dir.
