Göz

• Göz, ışığa duyarlı reseptörleri (fotoreseptörleri) içeren ve görme olayını gerçekleştiren organdır.
• Göz görme işinde doğrudan görevli olan göz küresi ve bunları koruyan yapılardan oluşmuştur.

Gözün Yardımcı Organları

• Kaşlar, kirpikler, göz kapakları, göz yaşı bezleri ve göz yuvarlağını göz çukuruna bağlayan kaslar gözü koruyan yardımcı organlardır.
• Kaşlar çok sayıda kıl içeren ve deriden oluşmuş kabartılardır.
• Her gözde altta ve üstte olmak üzere iki tane deri kıvrımından ibaret göz kapağı vardır. Kaşlar, kirpikler ve göz kapakları göze yabancı bir maddenin girmesini engeller.
• Göz kapağının duvarı içinde bulunan bezler bir sıvı salgılayarak gözün ön yüzünü temiz, ıslak ve kaygan tutarlar.
• Göz yaşı bezinden salgılanan göz yaşında bulunan antibakteriyel ve lizozomal enzimler göz yüzeyine ulaşan bakterileri öldürerek üremelerini engeller.
• Gözü göz çukuruna bağlayan kaslar, gözün hareketini sağlayarak görme yönünü ayarlar.

Göz Küresinin Yapısı

Göz küresi dıştan içe doğru üç tabakadan oluşmuştur.

• Sert tabaka (Sklera)
• Damar tabaka
• Ağ tabaka (Retina)

a. Sert Tabaka (Sklera)

• Göz küresinin en dış tabakasıdır. Sıkı lişi beyaz bağ dokudan oluşmuştur. Göz kaslarının tutunma yeridir. Göz küresinin şeklini korur.
• Sert tabakanın ön kısmı tümsekleşerek saydam tabakayı (kornea) oluşturur. Kornea ışığı toplayarak göze girmesini sağlar.

b. Damar Tabaka

• Sert tabakanın altında bulunan tabakadır. Kan damarları ve pigmentlerce zengindir.
• Kan damarları gözün beslenmesini sağlar. Damar tabakanın arka yüzeyinde siyah pigmentler içeren bir tabaka vardır.
• Bu tabaka göze gelen fazla ışığı absorbe ederek göz yuvarlağının iç kısmını karanlık bir oda haline getirir. Böylece göz içi yansımalar önlenir.
• Damar tabaka korneanın bulunduğu bölgede kalınlaşarak irisi oluşturur.
• İriste hem halka şeklinde hem de ışınsal olarak dizilmiş düz kaslar bulunur. İrisin ortasında bulunan ve ışığın içeri girmesini sağlayan açıklığa göz bebeği denir.
• Göze gelen ışık miktarına göre göz bebeği büyüyüp küçülerek göze giren ışık miktarı ayarlanır.
• Göze fazla ışık geldiğinde irisin yapısındaki halka kaslar kasılır ve göz bebeği küçülür. Göze az ışık geldiğinde irisin yapısındaki ışınsal kaslar kasılır ve göz bebeği genişler.
• İrisin yapısında göz pigmentleri bulunur ve göze renk verir.
• İrisin arkasında göz merceği bulunur. İnce kenarlı mercek özelliğinde olan göz merceği canlı, esnek ve saydamdır.
• Göz merceği kirpiksi kaslarla göz küresine bağlıdır.
• Göz bebeğinden geçen ışınlar göz merceğinde kırılarak ağ tabakaya düşer.
• Kirpiksi kaslar yardımıyla göz merceğinin yuvarlaklığı değiştirilerek odak uzaklığı ayarlanır.
• Görülen cismin  uzaklığına bağlı olarak gerçekleşen ve her defasında ışınların sarı lekede odaklanmasını sağlayan bu olaya göz uyumu denir.
• Bakılan cisim uzakta ise kirpiksi kaslar kasılır ve mercek düzleşir. Bakılan cisim yakında ise kirpiksi kaslar gevşer ve mercek kalınlaşır. Mercek kalınlaştığında ışığı daha fazla kırar.

• Kornea ile göz merceği arasında kalan boşluğa ön oda, göz merceği ile iris arasında kalan boşluğa arka oda denir.
• Bu odaları dolduran sıvılar göz küresinin şeklinin korunmasını sağlar.
• Göz merceği ile ağ tabaka arasında camsı cisim denilen berrak ve jelatinimsi bir madde bulunur.
• Camsı cisim kan damarı taşımayan kornea ve göz merceğinin beslenmesini sağlar. Ayrıca iç basınç oluşturarak göz küresinin şeklinin sabit kalmasını sağlar.

c. Ağ Tabaka (Retina)

• Göz küresinin en iç tabakasıdır. Işığa duyarlı reseptörler ve sinirler bu tabakada bulunur.
• Retinanın arka kısmında çubuk ve koni olmak üzere iki çeşit fotoreseptör bulunur. Çubuk şeklinde olan fotoreseptörler retinanın çevresinde bulunur.
• Koni şeklinde olan fotoreseptörler ise retinanın merkezinde daha yoğundur. Çubuk hücreleri siyah – beyaz görmeyi ve cismin şeklini algılamayı sağlar.
• Koni şeklinde olanlar ise parlak ışıkta ve renkli görmeyi sağlar.
• Gözün önüne yan taraftan yaklaştırılan bir cismin ilk önce şekli ayırt edilir. Fakat rengi fark edilmez. Çünkü görüntü ilk olarak çubuk hücreleri ile algılanır.
• Mavi ışığa, kırmızı ışığa ve yeşil ışığa duyarlı pigment içeren üç tip koni reseptörü vardır.
• Bu üç rengin dışında kalan renkler, iki veya üç koninin değişik oranlarda uyarılması ile algılanır.
• Reseptörlerin retina üzerinde yoğun olarak bulunduğu bölgeye sarı leke (benek) adı verilir. Sarı lekede cisimlerin görüntüsü ters olarak oluşur.
• Göz yuvarlağının arka kısmında duyu sinirlerinin aksonları birleşerek göz sinirini oluşturur. Sinirlerin gözden çıktığı noktada reseptör yoktur.
• Görüntü oluşmadığı için bu bölgeye kör nokta denir.