Haricilik
(Dünya Dinleri)

Havaric sözcüğü “haric”in çoğuludur; dışa çıkanlar, dışta kalanlar demektir. Gerçek anlamı Sünnilik’le Şiilik’ten ayrılanlardır. Bu mezhebin, ortaya çıkışı Sıffın Savaşı’nda görülür. Sıffın Savaşı’nda Ali üstün durumdaydı, bunu istemeyenler olayı yatıştırmak, karşı yanı yenilgiden kurtarmak için barış yapılmasının daha uygun olduğunu ileri sürerek işin içinden sıyrılmaya çalıştılar. Bu nedenle, durumu incelemek için birer yargıcı (hakem) seçtiler, Ali de bu görüşü benimsedi. Üstün durumdayken, barış yaparak olayı yatıştırma yanlısı olmayanlar, Ali’nin bu eğilimine karşı çıktılar, onu gerçekçi olmamakla iki yanlı davranmakla suçlayarak karşıt bir tutum takındılar. Ali’nin inancından kuşkuya düşerek, onu inan yenilemesi için baskı altına almaya kalktılar. İstekleri yerine gelmeyince Ali’den, onun topluluğundan ayrıldılar. İşte bu olay nedeniyle kendilerine “ayrılanlar” anlamında “Havariç” dendi.

Hariciler (Havarie) çöllerde yaşayan, konar-göçer bağımsız topluluklardı, İmamlık yüzünden savaş istemiyorlardı Bu nedenle, imamlık uğruna savaşan Ali ile Muaviye’ye karşı çıktılar, onları ağır bir dille yerdiler, kötülediler. Bu mezhebe göre savaş gereksizdir, inanç, için kan dökmenin dine yararı yoktur. İslam dinini savaşla yaymaya kalkışmak, imamlık sorununu bir savaş nedeni durumuna getirmek, islam inançlarının özüyle bağdaşmaz, bu yüzden savaş yanlış bir yoldur. Böyle yanlış bir yola girdikten sonra, üstün durumdayken, karşı yanın isteğine uyarak uzlaşma yapmak, barış sağlamak ise inancın köksüzlüğünden, yüzeyselliğinden dolayıdır.

Havaric mezhebinin, özde bir, görünüşte ayrı kolları vardır. Bu kolların hepsi de Ali’ye karşıdır, onun da, soyunun da İslam inançlarına yürekten bağlı olmadığı kanısındadır. Bu kollar şunlardır ;

1- Acarade kolu. Kendi içinde Etrafilik (Etrafiye), Hamzavilik (Hamzaviye), Hazmilik (Hazmiye), Hulefilik (Hıılefiye) , Malumilik (Malumiye), Mechulilik (Mehıliye), Meymunilik (Meymuniye), Mukrimilik (Mukrimiye), Sealibilik (Sealibiye), Sealibe-i Mabe diye, Şibanilik (Şibaniye), Şeibilik (Şeibiye) gibi kolları vardır. Kurucularının adlarıyla anılan bu kollara göre Ali’ de, soyu da iyi insanlar değildir, yanlış yoldadır. Bir doğru insan imam olabilir, imamlığın bir yada birkaç kişinin tekelinde bulunması İslam dininin özüyle bağdaşmaz. İş karşılığı çıkar sağlamak (rüşvet) en aşağılayıcı davranıştır.

2- Bikesilik kolu. Bu kola göre inanç dille açıklanırsa yeter, başka neden aramanın gereği yoktur. Çocuklar suç (küfr) ile inançta babaları gibidir.

3- Esferilik (Esferiye), tapım (namaz, oruç) gereksizdir, dahası suçtur, dinden ayrılmadır.

4- Ezrakilik (Ezrakiye) koluna göre Ali’yi öldüren iyi bir iş yapmıştır, inancın gereğini yerine getirmiştir. İlk dört halife, kadınları, yandaşları kötü, çıkarcı, yalancı kimselerdir. İman dille açıklanırsa yeter, birtakım tapım kurumlarını oluşturma gereği yoktur.

5- İbazilik (İbaziye) kolu kendinden olmayanları dinsiz sayar, Ali yalancıdır, çıkarcıdır. Bu kolun da Hafisilik (Hafisiye), Harsilik (Harsiye), Raiba, Yezidilik (Yezidiye) gibi yan-kolları vardır.

6- Muhme koluna göre de Ali suçludur, yanlış yoldadır, yandaşları dinsizdir.

Bu kollar Kuzey Afrika dolaylarında, Irak’ta, Zengibar’ da yaygındır. Bu durum da, inançla yaşama biçimi arasındaki bağlantıyı gösterir.

|» “Dünya Dinleri” Sayfasına Dön! « |

Not: İçerik, “www.dunyadinleri.com”dan alıntılanarak derlenmiştir…

Dünya Dinleri, Bütün Dinler, Din, İslamiyet, Hristiyanlık, Alevilik, Sünnilik, Budizm, Musevilik