Hayvanlarda Yavru Oluşturma Şekli
Ovipar Olanlar
İç döllenme, dış gelişme görülür. Örneğin Kuş ve sürüngenler.
Ovovivipar Olanlar
Döllenmiş yumurta, ana vücudundan bağımsız olarak vücut içinde gelişir. Besin ihtiyacını anneden değil, yumurtadaki vitellustan sağlanır. Anne koruyucudur. Örneğin Köpek balığı, lepistes balığı
Vivipar Olanlar
İç döllenme, iç gelişme görülür. Örneğin Plasentalı memeliler.
Embriyonik Örtüler
1. Koruyucu Örtü
En dışta yer alan örtüdür. Balık ve kurbağalarda çok incedir. Kuş ve sürüngenlerde ise CaCO3 ile kaplı kabuk yapısı bulunur. Kabuk diğer embriyonik örtüleri dış etkilerden korur. Kabukta yer alan gözenekler gaz alış – verişine yardımcı olur.
2. Koriyon Zarı
Kabuğun altında bulunur. Embriyoyu ve diğer embriyonik örtüleri korur. Dış ortam ile embriyo arasında gaz alış –verişini sağlar. Memelilerde farklılaşarak plasenta ve göbek bağını oluşturur.
3. Amniyon Zarı
Embriyoyu saran içi sıvı dolu zardır. İçindeki sıvıya amniyon sıvısı denir. Amniyon sıvısı, embriyoyu sarsıntılara, çarpmalara karşı korur. Ayrıca ısı farkından etkilenmesini önler. Balık ve kurbağalarda bulunmaz.
4. Allantoyis Kesesi
Embriyonun sindirim borusunun dışarıya doğru uzaması yla oluşmuştur. Amniyon ve koriyon arasında bulunur. Embriyonun boşaltım artıklarının toplandığı yerdir. Koriyon ile birlikte gaz alış – verişini sağlar. Balık ve kurbağalar suda yaşadıklarından artık maddeleri difüzyonla suya bırakabilirler. Bu nedenle balık ve kurbağ alarda allantoyis bulunmaz. Plasentalı memelilerde de körelmiştir. Artık maddeler plasenta aracılığıyla ortamdan uzaklaştırılır.
5. Vitellus Kesesi
Embriyonun besin ihtiyacını karşılayan kesedir. Kurbağalarda vitellus normal fakat embriyonun gelişimi için yetersiz, balıklarda normal, kuş ve sürüngenlerde bol miktarda bulunur. Memelilerde çok az bulunur. Memelilerde embriyo anne tarafından beslenir.
Amniyon kesesi, amniyon sıvısı, koriyon zarı karasal adaptasyonlardır. Sürüngen, kuş ve memelilerde ortak olarak bulunur
ÖRNEK: I. Embriyonun amniyon örtüsüyle korunması
II. Embriyonun atık maddelerinin allantoyis kesesinde toplanması
III. Vitellus kullanılarak embriyonal gelişimin ana bireyin üreme kanalında tamamlanması
Yukarıdaki özelliklerden hangileri kuşların ve memelilerin filogenetik sınıflandırmada aynı grup altında toplanmasını sağlayan kanıtlardır?
A) YalnızI B)YalnızII C)Yalnız III D) I ve II E) II ve III
1998 ÖYS
ÇÖZÜM: Embriyonun amniyon örtüsüyle korunması kuş ve memelilerde ortaktır. Allantoyis kesesi ise kuşlarda bulunur,
memelilerde körelmiştir. Plasentalı memeliler besin ihtiyacını plasenta ile karşılarken, kuşlar besin ihtiyacını vitellustan sağlar ve gelişimini dış ortamda tamamlar.
Yanıt A
ÖRNEK: Kuşlarda;
I. Yumurta kabuğu
II. Koriyon
III. Amniyon
IV. Vitellus kesesi
V. Allantoyis
örtülerinden hangileri embriyo gelişimiyle oluşan koruyucu örtülerdir?
A) I veII B)I ve V C)II ve III D) III ve IV E) IV ve V
1996 ÖSS
ÇÖZÜM: Yumurta kabuğu döllenmemiş yumurtada da bulunur. Vitellus besin sağlar, allantoyis artık maddeleri depolar. Amniyon ve koriyon ise embriyo oluşumundan sonra görülen
koruyucu örtülerdir.
Yanıt C
