İlk posta teşkilatı ne zaman kuruldu? İlk posta kim tarafından kurulmuştur? Osmanlıda ilk posta teşkilatı?

Posta teşkilatı ile ilgili sorular aklıma takılmaktadır. Bizde bu sorulara cevaplar verelim. Türkiye’ de ilk posta teşkilatlanması Osmanlı döneminde başlamış yılı ise 1834 olarak bilinmektedir. Bu yıl Osmanlı İmparatorluğunun başında II. Mahmut saltanat sürmekteydi. O zamana kadar Türklerde posta gönderme uygulaması orta çağdan süregelen şeklin devam şeklinde uygulanmıştır. İlk posta teşkilatının kurulma amacı hem gelir elde etmek, hemde halkın haberleşmesini sağlamaktır. Avrupa’ da bu sistem daha önceden kurulmuştur.

Sultan Mahmut vezirine, mektupların İstanbul’dan diğer şehirlere diğer şehirlerden de İstanbul’ a düzenli bir şekilde gidip gelmesini ve bu gidip gelen postalardan da devletin para kazanmasını, bütün bunları sağlayacak bir postalanma teşkilatı kurulmasını da emretmiştir. Teşkilatlanma oluşmadan önce saraydan diğer şehirlere gönderilen mektupları çavuşlar, divan-ı Hümayundan taşraya, taşradan da divan-ı Hümayuna gönderilen mektupları da tatarlar götürürlerdi. Tatarlar taşıdıkları mektupları atlar vasıtasıyla götürüp geri getirirlerdi. Genel olarak 1834 yılına kadar posta gönderme şekli bu şekilde uygulanırdı. Yani postalama işlemi sadece resmi evraklarda kullanılmaktaydı. Bu dönemde Avrupa’ da uygulanan posta teşkilatı çok daha fazla gelişmişti. Bu gelişim farkına varan Sultan Mahmut yenileme istemişti. 1837 yılında ilk kez Postahane-i Amire müdürlüğü kuruldu. Bu sayede tatarlar yerine posta memurları ve arabaları menzilhaneler yerine de posta merkezleri yerini aldı.

Üsküdar’dan İzmit’e kadar bir posta yolu ve bu yolu muhtelif yerlerine posta merkezleri inşa edilmiş, Hassa Müşiri Mareşal Ahmed Fevzi Paşa sorumlu olarak atandı. Bu posta yolu, kısa bir sürede tamamlanarak hizmete açıldı. Kartala kadar olan bölümü tamamlandığında, açılışında II. Sultan Mahmud bizzat bulundu. Türkiye’de, halkın hizmetine ayrılmış ilk postahane, İstanbul Yenicami yakınındaki Cizyehane dairesinde Postahene-i Amire adıyla 1840 yılında hizmete açılmıştır. Bu binanın bulunduğu arsa üzerine daha sonradan eski postane olarak bilinen kagir bina inşa edilmiştir. Bu bina 1927 yılından bu güne İş Bankası olarak hizmet vermektedir.