İsimlerde Küçültme
“cik, ceğiz, cek” ekleri çoğu isme küçültme anlamı katar. Minicik, adacık, ağaççık vb.
Bu ekler bazen azımsama, küçümseme, sevgi, alay, acıma gibi anlamlar da katabilir.
Üç milyoncuk, insancık, babacığım, patroncuk, zavallıcık, vb.
“Cik” eki alan bazı sözcükler kalıplaştıkları için küçültme kabul edilmez.
Çınarcık, ovacık vb (yer ismi yapmış) Gelincik, tomurcuk
NOT: İsimlerde küçültme sorularının çeldiricisi sıfatlardaki küçültmelerdir. Bu tip sorularda kelimenin isim mi sıfat mı olduğuna bakmak gerekir.
Alçacık bir yere çıktık. (sıfat)
Sevimli kedicik sokakta kalmış. (isim)
İsimlerde Yapı
Öteki sözcükler gibi isimler de yapısına göre basit, türemiş ve birleşik olmak üzere üçe ayrılırlar.
a. Basit isimler
İsimler, herhangi bir yapım eki almamışsa, basit olarak kabul edilirler.
b. Türemiş isimler
Bir isim ya da fiilin yapım eki alarak isme dönüşmüş şeklidir. Türemiş isimler hem fiilden hem de başka bir isimden türemiş olabilirler.
c. Birleşik isimler
İki ya da daha çok sözcüğün birleşerek yeni bir isim meydana getirmiş şeklidir. Birleşik isimler değişik şekillerde oluşabilir.
Birleşik adlarda sözcükler birleşirken anlam değişmeleri olabilir. Bu değişmeler birkaç şekilde olur:
a. Birleşen sözcüklerden ilki anlamını yitirebilir.
Çörekotu, anaokulu, başçavuş…
b. Birleşen sözcüklerden ikincisi anlamını yitirebilir:
Kafatası, yılbaşı, gerçeküstü…
c. Her iki sözcük de anlamını yitirebilir.
Aslanağzı, dilberdudağı, ezogelin…
d. Her iki sözcük de anlamını koruyabilir. Bu tip sözcükler
genelde ayrı yazılır:
Vurkaç, yarımada, yurtsever…
[turkce_ygs_lys]