ÖRNEK:
XI. yüzyıl dil ürünlerinden olan bu eserin değeri yalnızca Türk dilinin sözcüklerini toplamak, kurallarını ve yöntemlerini bildirmek, ölçülerini açıklamaktan ileri gelmez. Sözcükler açıklanırken tarih, coğrafya, folklor ve edebiyata ilişkin bilgiler, toplumsal yaşayışa ilişkin ipuçları da verilir.
Bu parçada sözü edilen eser ve yazarı aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?
A) Divan-ı Hikmet – Ahmet Yesevi
B) Muhakemetül – Lügateyn – Ali fiir Nevai
C) Divan-ı Lûgati't Türk – Kaşgarlı Mahmut
D) Kutadgu Bilig – Yusuf Has Hacip
E) Atabet'ül Hakayık – Edip Ahmet
1988 ÖYS
ÇÖZÜM:
XI. yüzyılda yazılan, Türkçe sözcükleri açıklamakla yetinmeyen,tarih, coğrafya, folklor ve edebiyata ilişkin bilgiler;
toplumsal yaşayışa ilişkin ipuçları da veren yapıt,Kaşgarlı Mahmut tarafından yazılan “Divan-ı Lugati't Türk'tür.
Yanıt C
ÖRNEK:
Aşağıdakilerden hangisi, sadece Türk destanlarını kapsamaktadır?
A) Alp Er Tunga – Oğuz – Türeyiş – fiehname
B) fiu – Türeyiş – Gılgamış– Oğuz
C) Türeyiş – Alp Er Tunga – Oğuz – fiu
D) Oğuz – Alp Er Tunga – Ramayana – fiu
E) fiehname – Oğuz – fiu – İlyada
1975 ÖYS
ÇÖZÜM:
A'da fiehnâme, B'de Gılgamış, D'de Ramayana, E'de İlyada destanları Türklere ait destanlar değildir. C'de verilen
destanların tamamı Türklere aittir. Yanıt C
ÖRNEK:
Türk destanlarının oluşum sırasına uygun olarak verildiği dizi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Saka, Göktürk, hun, Uygur
B) Uygur, Hun, Göktürk, Saka
C) Göktürk, Uygur, Saka, Hun
D) Hun, Saka, Uygur, Göktürk
E) Saka, Hun, Göktürk, Uygur
1976 ÖYS
ÇÖZÜM:
türk destanları tarihsel oluşum sırasına göre Saka, Hun, Göktürk, Uygur şeklindedir.Yanıt E
ÖRNEK:
Türkçenin Arapça ile boy ölçüşebilecek zenginlikte olduğunu kanıtlamak amacı ile kültür ve uygarlık tarihimizin ana kitaplarından birini hazırlayan yazarımız aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ali fiir Nevai
B) Ahmet Yesevi
C) Kaşgarlı Mahmut
D) Edip Ahmet
E) Yusuf Has Hacip
1977 ÖYS
ÇÖZÜM:
Kaşgarlı Mahmut, Divan-ı Lûgati't Türk adlı eserini Araplara Türkçe öğretmek, Türçenin Arapça kadar zengin ve daha üstün bir dil olduğunu kanıtlamak amacıyla yazmıştır.Yanıt C
ÖRNEK:
Alp Er Tunga öldi mü
Issız acun kaldı mu
Ödlek öçin adı mu
Emdi yürek yırtılur
Bu parçanın nazım şekli nedir?
A) Koşuk B)Sav C)Varsağı D) Sagu E) Semai
1976 ÖYS
ÇÖZÜM:
Bu şiirde, Saka hükümdarı Alp Er Tunga'nın ölümünden duyulan üzüntü dile getirilmiştir. İslamiyet öncesi Türk edebiyatında bu tür şiirlere “sagu“ adı verilir.Yanıt D
ÖRNEK:
(I) “Kitab–ı Dede korkut“, sanatçısı belli olmayan, halkın ortak malı olan bir eserdir.
(II) Nazım ve nesir karışımı on iki hikayeden oluşur.
(III) Hikayelerde daha çok Oğuzların, düşmanları ve insanüstü güçlerle savaşımları anlatılmaktadır.
(IV)Her hikâye bağımsız olmakla beraber,çoğunda ortak kahramanlar bulunur ve her hikayenin sonunda Dede Korkut söz alır.
(V) Hikâyelerde adı geçen Dede Korkut, kahramanlığıyla ün kazanmış Oğuz beylerinden biridir.
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde verilen bilgi yanlıştır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
1996 ÖYS
ÇÖZÜM:
Dede Korkut, Oğuzların akıl hocasıdır, Oğuz beyi değildir.Hikayelerin sonunda ortaya çıkar, ve hikayeyi bitirir.Bu yüzden V. cümlede verilen bilgi yanlıştır.Yanıt E
ÖRNEK:
Aşağıdakilerden hangisi destan (epope) geleneğinden halk öykücülüğüne geçiş döneminin ürünüdür?
A) Kutatgu Bilig
B) Divan ü Lûgati't – Türk
C) Atabetü'l – Halkayık
D) Kitab–ı Dede Korkut
E) İskendernâme
1981 ÖYS
ÇÖZÜM:
Destan geleneğinden halk öykücülüğüne geçiş dönemi ürünü Dede Korkut Öyküleridir.Yanıt D
ÖRNEK:
Türk destanları, İslamiyet Öncesi ve İslamiyet sonrası diye ikiye ayrılır.
Aşağıdakilerden hangisi İslamiyet sonrası destanlarımızdandır?
A) Danişment gazi destanı
B) Türeyiş destanı
C) Göç destanı
D) fiu destanı
E) Oğuz destanı
ÇÖZÜM:
B, C, D, E'de verilen destanlar İslamiyet öncesine aittir. A' daki destan ise İslamiyet sonrası oluşturulan bir destandır.Yanıt A
