1. Dinlenme Evresi
- Kasın uyarıldığı an ile kasılmaya başladığı an arasında geçen süre.
2. Kasılma Evresi
- Kasın kasılmaya başladığı an ile gevşemeye başladığı an arasında geçen süre.
3. Gevşeme Evresi
- Kasılı haldeki kasın gevşeyerek eski haline dönmesi için geçen süre.
- Bir kas hücresinin kasılması için gereken uyarı şiddetine eşit şiddeti denir.
- Uyarı, eşik şiddetinin altında olduğunda cevap verilmez.
- Eğer uyarı, eşik şiddeti yada üstünde ise kas aynı cevabı verir. Bu duruma ya hep ya hiç prensibi denir.
- Bireyler baygın olmadığı sürece, uyku halinde bile iskelet kasları hafif kasılı durumda olur. Buna kas tonusu denir.
Kasılma Mekanizması
Huxley Kayan İplikler Hipotezi
- Bir kas telçiği (miyofibril) elektron mikroskobunda incelendiğinde aktin ve miyozin ışığı farklı kırdığından dolayı açık ve koyu renkli bantlar görülür.
Bir kas telçiği (miyofibril) elektron mikroskobunda incelendiğinde aktin ve miyozin ışığı farklı kırdığından dolayı açık ve koyu renkli bantlar görülür.
Kas liflerinde açık renkli bölgeler I bandı, koyu görülenler A bandıdır. A bandının ortasında açık renkli bölge H bandı dır. I bandının ortasındaki çizgi z çizgisidir. İki z çizgisi arasında kalan bölge sarkomerdir.
Bu hipoteze göre, aktin iplikler miyozin iplikler üzerinde kayar.
Kasılma sırasında;
- A bandının boyu değişmeez.
- I bandı kısalır.
- H bandı görünmez olur.
- İki Z çizgisi birbirine yaklaşır.
- Sarkomerin boyu kısalır.
Gevşeme sırasında;
- A bandının boyu değişmez.
- I bandı uzar.
- H bandı genişler.
- İki Z çizgisi birbirinden uzaklaşır.
- Sarkomerin boyu uzar.
Kasılmanın Kimyasal İşlevi
Kas kasılması sırasında gerçekleşen olaylar şöyle özetlenebilir,
- MSS’den motor plağa impuls gelir.
- Motor plaktan asetilkolin salgılanır.
- Asetilkolin kas lişeri arasına dağılır.
- Endoplazmik retikulumdan Ca++ iyonları salgılanır.
- Ca++ iyonları aktin ve miyozin iplikleri arasına dağılır.
- Miyozin üzerindeki ATP az enzimi aktişeşir.
- “ATP Æ ADP + P + enerji” reaksiyonu gerçekleşir.
- Aktin iplikler miyozin iplikler üzerinde hareket eder
ÖRNEK: Devamlı ve çok hızlı kasılan kaslarda tüketilen ATP yedeğinin tamamlanmasında, enerji verici olarak ilk anda kullanılan bileşik aşağıdakilerden hangisidir?
A) Glikoz B) Glikojen C) Adenozin difosfat D) Aktin E) Kreatin fosfat
1981 ÖYS
ÇÖZÜM: Çizgili kaslarda ATP den sonra kullanılan enerji verici molekül kreatin fosfattır.
Yanıt E
ÖRNEK: Çizgili kas hücrelerinin birbirini izleyen kasılmaları ve gevşemeleri sırasında harcanan ATP nin yeniden sağlanabilmesi için öncelikle kullanılan maddeler
aşağıdakilerin hangisinde bir arada verilmiştir?
A) Aminoasit – Kreatin fosfat
B) Aminoasit – Depo yağ
C) Kreatin fosfat – Depo yağ
D) Depo yağ – Glikoz
E) Kreatin fosfat – Glikoz
1991 ÖYS
ÇÖZÜM:
Çizgili kas hücrelerinin birbirini izleyen kasılmaları ve gevşemeleri sırasında enerji verici moleküllerin kullanım sırası ATP – kreatin fosfat – glikoz – glikojen – yağ dır.
Yanıt E