1. Kütlenin Korunumu Yasası

Reaksiyona giren maddelerin kütleleri toplamı, reaksiyondan çıkan maddelerin kütleleri toplamına eşittir.
Örnek
Mg + 2HCl Æ MgCl2 + H2
24 g 72g x 2g
Toplam kütle korunur.
24 + 72 = x + 2
x = 94 g MgCl2
NOT: Kimyasal tepkimelerde kütle korunduğu gibi, fiziksel değişimlerde de kütle korunur.
ÖRNEK: İçi hava ile dolu kapalı iki cam kaptan birincisinde bir sak- sı çiçek, ikincisinden ise yanmakta olan bir mum vardır.
Bu kaplar gün ışığında yeterince bekletilirse,
I. Birincide O2 miktarı artar.
II. İkincisinde mum söner, CO2 miktarı artar.
III. Her ikisinin de toplam kütleleri değişmez.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III
1995 ÖSS

ÇÖZÜM: Bitkiler güneş ışığını alarak fotosentez yapar. Bu tepkimede CO2 alır, O2 verirler. I. doğrudur.Mum yanarken O2 harcar. Organik bir bileşik olan mumun yanması sonucu CO2 ve H2O oluşur. Bir zaman sonra da kaptaki O2 biteceğinden mum söner. II. doğrudur. Tepkimelerde kütle korunur. III doğrudur.
Yanıt E

2. Sabit Oranlar Yasası

Bir bileşiği oluşturan elementlerin kütleleri arasında sabit bir oran vardır.

H2O bileşiğinde kütlece sabit oranı hesaplayalım. (H : 1, O : 16)

Bu oranın anlamı; 1g hidrojen + 8 oksijen = 9 g su eşitliği ile ifade edilebilir

ÖRNEK: Formülü XY olan bir bileşiğin çeşitli yöntemlerle elde edi- len saf örnekleri incelenmiş ve tüm örneklerde aşağıdaki bulgular elde edilmiştir.
I. X ve Y atomlarının mol sayılarının oranı 1 dir. II. X in kütlece yüzdesi sabit bir değerdir.
III. Elde edilme tepkimelerinin her birinde toplam kütle aynı kalmıştır.

Bu bulgulardan hangileri sabit oranlar yasasının so- nucudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III
1996 ÖSS

Sabit oranlar yasasına göre bir bileşikte birleşen elementlerin kütlleri oranı sabittir. Bu nedenle kütlece yüzdesi de sabittir. II. doğrudur.

XY bileşiğinde molce birleşme oranı X/Y = 1 dir. Toplam kütlenin değişmemesi kütlenin korunumu yasasının bir sonucudur.

Yanıt C

ÖRNEK:

CaO bileşiğinde kütlece birleşme oranı r dir. Buna göre 70 g CaO elde etmek için kaç gram Ca gereklidir?
A) 10 B) 20 C) 30 D) 50 E) 60

NOT: Başlangıç kütleleri eşit olarak alınan elementlerden kütlesi büyük olan artar.

NOT: Tepkimeler tam verimle ( % 100) gerçekleştiğinde giren maddelerden en az biri tamamen harcanır.

3. Katlı Oranlar Yasası

İki element arasında birden fazla bileşik oluşuyorsa, elementlerden birinin eşit miktarına karşılık diğerinin miktarı arasında bir oran vardır. Bu orana “katlı oran” denir.

NOT: Katlı oran 1'e eşit olamaz.

4. Hacim Oranları Yasası

Aynı koşullardaki (Aynı sıcaklık ve basınçta) gazların hacimleri arasında sabit bir oran vardır.
CO(g) + P O2(g) Æ CO2(g)
1 hacim 0, 5 hacim 1 hacim
22, 4L 11, 2L 22, 4L