Koful
- Tek katlı zarı olan orgeneldir.
- Hücre zarından (fagositoz ve pinositozla), endoplazmik retikulumdan, golgi aygıtından oluşur.
- Koful içerisinde su, çeşitli tuzlar, organik moleküller bulunur.
- Koful zarı suyun giriş çıkışını düzenleyerek hücrelerde osmoz olayında etkili olur.
- Görevlerine göre besin kofulu, sindirim kofulu, boşaltım kofulu, kontraktil koful gibi çeşitleri vardır.
- Büyük moleküllü besinlerin fagositoz ve pinositozla hücre içine alınması sırasında besin kofulu oluşur.
- Besin kofulunun lizozomla birleşmesi sonucu sindirim kofulu oluşur. Büyük moleküllü besinler lizozom enzimleriyle sindirilir. Küçük moleküller koful zarından sitoplazmaya geçer. Kesede kalan artık maddeler de dışarı atılır.
- Tatlı sularda yaşayan öglena gibi tek hücreli ökaryot canlılarda, hücre içine giren fazla suyu dışarı atan kontraktil koful denilen boşaltım kofulu vardır.
Bitki hücrelerinde zehirli maddelerin oluşturduğu kristaller ve antosiyanin denilen renk maddeleri kofulda bulunur.
Kofullar genç bitki hücrelerinde küçük çaplı olup, çok sayıdadır. Bitki yaşlandıkça bu küçük kofullar birleşerek büyük bir koful haline gelir.
ÖRNEK: Suda çözünmeyen bir boya maddesi, mikroskopta incelenmekte olan bir terliksi hayvanın bulunduğu ortama eklenmiştir.
Bir süre sonra, terliksi hayvanda boyanın,
I. Boşaltım kofullarıyla dış ortama atılması
II. Besin kofuluna alınması
III. Difüzyonla dış ortama atılması
IV. Sitoplazmanın her yerine yayılması
olaylarından hangileri gerçekleşir?
A) YalnızI B)YalnızII C)I ve IV D) II ve III E) II ve IV
1995 ÖSS
ÇÖZÜM: Terliksi hayvan tatlı suda yaşayan tek hürceli ökaryot canlıdır. Büyük moleküllü maddeyi besin kofulu oluşturarak alır. Başaltım kofulu (kontraktil koful) hücre içindeki
fazla suyu dışarı atar.
Yanıt B
