Kıtaların Keşfi ve Küçülen Dünya
Coğrafi Keşifler
İpek Yolu
- Doğunun ipek ve baharatının kervanlarla batıya taşınması, Çin’den Avrupa’ya ulaşan ticaret yollarını oluşturmuştur.
- Orta Çağ’da ticaret yolları karayolu ile Orta Asya çöllerini ve yüksek dağları aşarak Akdeniz ya da Karadeniz kıyılarına ulaşmakta idi. Yoğun bir şekilde ipek, kağıt, baharat, porselen ve değerli taşların taşınmasının yanı sıra kıtalar arasındaki kültür alışverişine de olanak sağlayan bu yol zaman içinde “İpek Yolu” olarak adlandırılmıştır.
- İpek Yolu, Asya’yı Avrupa’ya bağlayan bir ticaret yolu olduğu gibi 2000 yıldan beri bölgede yaşayan kültürlerin,dinlerin, ırkların da izlerini taşımaktadır.
Baharat Yolu
- Baharat, Batı Asya’dan Karadeniz’e ve Yakın Doğu ülkelerine kara yoluyla taşınıyordu. Moğol İmparatorluğu’nun dağılmasıyla bu yol çok tehlikeli bir hal aldı. Bunun üzerine 1400’lü yıllara kadar tüccarlar, baharatı deniz yoluyla Kızıldeniz’deki limanlara taşıdılar.
- Buraya gelen baharat, karadan doğu Akdeniz limanlarına taşınıyor buradan da Avrupa’ya gönderiliyordu.
UYARI: İpek ve Baharat Yolları Coğrafi Keşiflerle önemini yitirmiştir.
Önemli Keşifler
- Coğrafi keşişer, 15. yüzyılın sonlarında başlayan 16. yüzyılın sonlarına kadar devam eden, Avrupalıların Dünyayı keşfetme ve yeni yerler bulma girişimlerine denir.
- Keşişer sonuçlarıyla tüm insanlık tarihini etkilemiştir. Var olan ticaret yolları Türk ve Müslümanların kontrolü altındaydı.
- Bu durum Avrupalıları kendi kontrollerinde olan daha ucuz ticaret yolları aramaya sevk etti. Pusulanın icadı ve gemicilik tekniklerindeki gelişmeler keşişeri kolaylaştırmıştır. Keşişer öncelikle Coğrafi konumlarından dolayı Portekiz ve İspanya’nın kontrolünde gelişti.
- Afrika’nın güneyinden ümit Burnu’nu geçerek Hindistan ve Çin’e ulaşmak, keşişer için yapılan ilk denemelerdi.
- Bartelmi Diaz
- Vasco de Gama
- Kristof Colomb
- Amerika Vespuci
- Macellan
gibi denizciler bu keşişere öncülük yapmışlardır.
- Keşfedilen deniz yolları, İpek ve Baharat yollarının önemini azaltmıştır.
Coğrafi Keşişerin Başlıca Sonuçları
1. Akdeniz limanları önemini kaybetti. Atlas okyanusu kıyısındaki limanlar önem kazandı.
2. Hıristiyanlık Amerika ve Afrika’ya yayıldı.
3. Bazı tarım ürünleri Amerika’dan tüm dünyaya yayıldı. (mısır, patates vb…)
4. Baharat ve İpek yolları önemini kaybetti.
5. Sömürgecilik yaygınlaştı.
6. Yeni kıtalar keşfedildi.
7. Denizcilik gelişti.
8. Avrupa’dan Amerika’ya yoğun göçler yaşandı.
9. Osmanlı Devleti büyük ekonomik kayıplara uğradı.
- Daha sonraki yıllarda açılan Panama ve Süveyş kanalları ticaret yollarını yeniden değiştirmiştir. Panama Kanalı, günümüzde Atlas ve Büyük okyanusu birbirine bağlayan en kısa ticaret yoludur. Süveyş Kanalı ile deniz ticaretinde Akdeniz yeniden önem kazanmıştır.
