Anadolu’nun İşgal Edilmesi

1. İşgaller Karşısında Osmanlı Yöneticilerinin Tutumu

• Paris Konferansı’nda alınan kararlar sonrası düşman güçler Anadolu’yu işgal etmeye başlamıştır.
• Bu işgallere karşı Osmanlı padişahı Vahdettin itilaf Devletleri ile mücadele etmek yerine onlarla anlaşma yolunu seçmiştir.
• Başarısız olan Ahmet izzet Paşa Kabinesi istifa etmiş yerine Tevfik Paşa Hükümeti gelmiş, ancak o da başarılı olamayınca Damat Ferit Paşa atanmıştır.
• Padişahın uzlaşmacı tavrı ve hükümetin başarısız olması Türk milletini itilaf Devletleri karşısında yok saymıştır.

2. İşgaller Karşısında Mustafa Kemal’in Duruma Bakışı

• Mustafa Kemal, Mondros Ateşkes Anlaşması imza lanınca, Liman Von Sanders’in yerine Yıldırım Orduları Grubu Komutanlığı’na tayin edildi. Ateşkes imzalanınca, İstanbul’a döndü. itilâf Devletleri’ne ait donanma İstanbul limanına demirlemişti. Bunu gören Mustafa Kemal, yaverine Türk milletine duyduğu sonsuz güveniyle “Geldikleri gibi gidecekler.” demişti.
• Mustafa Kemal, İstanbul’da bulunduğu süre içinde vatanın nasıl kurtarılabileceğini düşündü, sivil ve asker idareciler ile temasa geçti.

Ülke işgal edildiğinde vatanın kurtuluşu ile ilgili farklı düşünceler bulunuyordu:

1 . İngiltere’nin himayesine girmek
2. Amerika’nın mandası olmak
3. Bölgesel kurtuluş yolları denemek
Mustafa Kemal bu kurtuluş yollarını tam bağımsızlığa aykırı bulmuş, bağımsızlığın sağlanmasının halkın verdiği mücadele ile olacağına inanmıştır.
ÖRNEK: Birinci Dünya Savaşı sırasında İngiltere, Fransa, Rusya ve İtalya’nrn, Osmanlı Devleti’nin topraklarıyla ilgili yaptıkları gizli antlaşmalardaki paylaşımdan sonra
I. İtalya’ya bırakılan İzmir’in, İngiltere’nin desteğiyle Yunanistan’a verilmesi,
II. Rusya’nın savaştan çekilmesi,
III. Bulgaristan’ın savaştan çekilmesi
durumlarından hangileri paylaşımda değişiklik olduğunu gösterir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III
2009 ÖSS
ÇÖZÜM: İzmir topraklarının İtalya’ya bırakılması yerine Yunanistan’a verilmesi, Rusya’nın savaştan çekilmesi I. Dünya Savaşı öncesindeki gizli antlaşmalarda değişiklik olduğunu gösterir. Bulgaristan’ın savaştan çekilmesi ise I. Dünya Savaşı’nın sonuçlanması ile ilgili bir durumdur.
Yanıt D

3. Mustafa Kemal’in Samsun’a Gönderilmesi

• Mustafa Kemal, 9. Ordu Müfettişi olarak Samsun’a gönderildi. Buraya Mondros Ateşkes Antlaşması’nın gereği olarak Türklerin elindeki silahların itilaf Devletleri’ne teslim edilmesi ve Rumlarla Türkler arasındaki çatışmalara son verme amacıyla gönderilmişti. Müfettişlik emrine Osmanlı Denizcilik işletmesi’nin küçük bir gemisi olan Bandırma Vapuru verilmişti.
• 16 Mayıs’ta İstanbul’dan ayrılan Mustafa Kemal Paşa 19 Mayıs 1919 günü Samsun’a geldi.
• Müfettişlik bölgesi içinde, göreviyle ilgili incelemelerde bulunmak amacıyla iç kısımlara geçmek istediğini 24 Mayıs’ta İstanbul’a bildiren Mustafa Kemal Paşa önce Havza’ya geldi.
• Mustafa Kemal padişah tarafından görevlendirilmişti. Ancak o Anadolu’da millî mücadeleyi başlatma düşüncesi taşıyordu.

Havza Genelgesi (25 Mayıs 1919)

• Mustafa Kemal Yunanlıların İzmir’den sonra Manisa ve Aydın’ı da işgal etmesi ve bu işgalleri esnasında yaptığı katliam ve zulümlerin halkımızca bilinmediğini, bu nedenle milleti aydınlatmak, millî tepki ve şikâyetlerini harekete geçirmek istedi ve Türk milletini uyarmak için ilk genelgesi olan Havza’yı yayınladı.
• 28 Mayıs 1919 tarihinde valilere ve bağımsız mutasarrıflıklar ile Erzurum’daki 15. Kolordu, Ankara’daki 20. Kolordu, Diyarbakır’daki 13. Kolordu Komutanlıklarına ve Konya’daki 2. Ordu Müfettişliğine bir genelge gönderildi.

Bu genelge ile:
1. Yurdun işgaline karşı ilk defa protesto mitinglerinin düzenlenmesi sağlanmıştır.
2. İzmir’in Yunanlılarca işgalini bütün yurda duyurmak ve millî bilinci uyandırmak amaçlanmıştır.
ÖRNEK: Dokuzuncu Ordu Müfettişi göreviyle Havza’da bulunan Mustafa Kemal, kendisine bağlı komutanlıklar ve valiliklerden; sadrazam ve hatta padişaha, Paris Barış Konferansı’na
gidecek delegelerin ulusun tam bağımsızlığı ve yurtta çoğunluğun azınlıklara feda edilmemesi ilkelerini savunacak kişiler olması gerektiğini belirten telgraflar çekilmesini istemiştir.
Mustafa Kemal’in bu tutumu aşağıdakilerden hangisinin bir göstergesidir?
A) Mustafa Kemal’in, yetkileri çerçevesinde hareket ettiğinin
B) Mustafa Kemal’in, yetkileriyle ilgili talimatı kendisinin yazdırdığının
C) İstanbul Hükümeti’nin ulusal çıkarları koruyamayacağından endişe edildiğinin
D) Milletin padişaha bağlılığından çekinildiğinin
E) Tüm vali ve komutanların Mustafa Kemal’i desteklemek zorunda olduğunun
2007 ÖSS
ÇÖZÜM:Paragrafta verilen bilgiden yola çıkarsak İstanbul Hükümeti’nin Türk halkının çıkarlarını koruyamayacağından açıkça endişe edildiğini görebiliriz.
Yanıt C

Amasya Genelgesi (22 Haziran 1919)

• 12 Haziran 1919’da Havza’daki çalışmalarını tamamlayan Mustafa Kemal Paşa, iç kısımda kalan Amasya’nın daha güvenli bir yer olacağını düşündüğünden Havza’dan ayrılmış ve Amasya’ya gelmişti.
• Mustafa Kemal Paşa ve beraberindekiler Amasya’nın sivil ve askeri ileri gelenleriyle kalabalık bir halk topluluğu tarafından karşılanmışlardı. Bu genelge’ye Ali Fuat Paşa, Rauf Orbay ve Refet Bele de imza atmıştır.

1. Genelgede; vatanın bütünlüğü ve milletin bağımsızlığı tehlikededir.
UYARI: Milli Mücadele’nin gerekçesi belirlenmiştir. Bölgesel kurtuluşu savunanlara bir tepki niteliğindedir.
2. İstanbul Hükümeti üzerine aldığı sorumluluğun gereğini yerine getirememektedir. Bu durum milletimizi yok olmuş gibi göstermektedir.
3. Milletin bağımsızlığını, yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır.
UYARI: Millî Mücadele’nin amacını ve yöntimini belirlemiştir. İlk kez millî egemenlikten bahsedilmiştir.
4. Milletin içinde bulunduğu durum ve şartların gereğini yerine getirmek ve haklarını gür sesle cihana duyurmak için her türlü baskı ve kontrolden uzak millî bir heyetin varlığı zorunludur.
UYARI: İlk defa Heyet-i Temsiliye fikrinden bahsedilmiştir.
5. Anadolu’nun her bakımdan en güvenli yeri olan Sivas’ta hemen millî bir kongrenin toplanması gereklidir.
6 . Bunun için bütün illerin her sancağından milletin güvenini kazanmış üç temsilcinin mümkün olan en kısa zamanda yetişmek üzere yola çıkarılması gerekmektedir.
7. Bir önlem olarak bu mesele millî bir sır olarak tutulmalı ve temsilciler, kimliklerini yolculukları sırasında gizlemelidir.
8. Doğu illeri adına, 23 Temmuz’da Erzurum’da bir kongre toplanacaktır. O tarihe kadar öteki illerin temsilcileri de Sivas’a gelebilirlerse, Erzurum Kongresi’nin üyeleri de Sivas Genel Kongresi’ne katılmak üzere hareket edeceklerdir.
ÖRNEK: Amasya Genelgesi’nde milletin özgürlüğünü ve devletin bağımsızlığını sağlamak amacıyla Sivas’ta bir kongrenin toplanacağı belirtilmiştir. Bu kararın aşağıdakilerden hangisinin bir göstergesi olduğu savunulabilir?
A) Seçimlerin yenilenmesine gerek duyulduğunun
B) Yerel cemiyetlerin kurulması gerektiğinin
C) Mebuslar Meclisi’nde Misakımillî’nin ilan edildiğinin
D) Yurt çapında başka kongrelerin değişik zamanlarda toplandığının
E) İstanbul Hükümeti’nin sorumluluğunu yerine getirmediğinin
2008 Ö SS
ÇÖZÜM: Amasya Genelgesi’nde milletin özgürlüğüne devletin bağımsızlığını sağlamak amacıyla Sivas’ta bir kongrenin toplanması İstanbul Hükümeti’nin görevini yerine getirmediğini
gösterir.
Yanıt E
Önemi

• Millî Mücadele’nin ilk planı ve programı açıklanmıştır. Millî Mücadele’nin amacı, gerekçesi, yöntemi ilk defa belirlenmiştir.
• ilk kez bir devlet şeklinden bahsedilmiştir. (3. madde)
• Amasya Genelgesi ile Türk Kurtuluş Hareketi Türk milletine mal edilmiştir.
• Amasya Genelgesi bir ihtilal bildirgesi olarak kabul edilebilir. Genelge Türk milletinin kendi kaderine kendisinin el koymasını öngörmektedir.

UYARI: Mustafa Kemal İstanbul Hükümeti’nin çektiği telgraflar sonucu görevinden alınmadan 7 -8 Temmuz gecesi askerlikten istifa etmiştir. Amasya Genelgesi Mustafa Kem al’in resmi olarak yaptığı son çalışmadır.

ERZURUM KONGRESİ (23 Temmuz – 7 Ağustos 1919)

• Erzurum’da bir kongre toplanması düşüncesi, Vilâyat- i Şarkiye Müdafa-i Hukuk-u Milliye Cemiyeti Erzurum şubesi ile Trabzon Muhafaza-i Hukuk Cemiyeti’nin ortak bir düşünce ve çabasının bir sonucudur.
• 30 Mayıs 1919’da her iki cemiyet Doğu Anadolu ve Karadeniz Bölgesi’nin birlik halinde hareket etmesi, bölgeye yönelik Ermeni ve Rum faaliyetlerine karşı mücadele etmek amacıyla “ortak bir kongre” yapılması için karar alınmıştır. Atatürk Erzurum Kongresi sırasında, “Anadolu, savunmasıyla yalnızca kendi hayatıyla ilgili görevi yerine getirmiyor, belki bütün Doğu’ya yönelik saldırılara set çekiyor.” demiştir.

ÖRNEK: Atatürk’ün bu sözleriyle aşağıdakilerden hangisini vurguladığı savunulabilir?
A) Anadolu savunmasının işgallerin hemen ardından milis güçleriyle başladığını
B) Sömürgeciliğe karşı koymanın, hedef olabilecek diğer ülkeleri de koruyucu etkilerinin olduğunu
C) Anadolu savunmasının dünyada pek çok örneğinin bulunduğunu
D) Uluslar arasında siyasi, ekonomik ve askerî ilişkilerin giderek öneminin azaldığını
E) Sömürgecilik hareketlerinin yeni başlamış olduğunu
2007 ÖSS
Mustafa Kemal Anadolu’da yaptığı mücadelenin yanlızca Anadolu’yu ilgilendirmediğini sömürgeciliğe karşı mücadele eden bütün Doğu halklarını koruyucu etkisinin olduğunu belirtmiştir.
Yanıt B

Erzurum Kongresi’nin Toplanma Nedenleri

1. Doğu Anadolu’nun birlik ve bütünlüğünü sağlamak
2. Ermeni devletinin kurulmasını engellemek
3. Doğu Anadolu’daki güçler birliğini sağlamak

• Erzurum Kongresi, 54 delegenin katılımıyla 23 Temmuz 1919 Perşembe günü, Sultânî Mektebi’nde (Erzurum Lisesi) çalışmalarına başlamıştır.
• Mustafa Kemal Paşa, Karabekir Paşa’nın da önermesiyle kongre başkanlığı için aday olmuş ve katılan delegelerin 38’inin oyunu alarak kongre başkanlığına seçilmiştir.

Kararları
1. Millî sınırlar içinde vatan bir bütündür, bölünemez.
2. Her türlü yabancı işgal ve müdahalesine karşı ve Osmanlı Hükümeti’nin dağılması hâlinde, millet topyekûn kendisini savunacak ve direnecektir.
3. İstanbul Hükümeti vatanı ve bağımsızlığı koruma gücünü gösteremediği takdirde, bu amacı gerçekleştirmek için geçici bir hükümet kurulacaktır. Bu hükümet üyeleri Millî Kongre tarafından seçilecektir. Kongre toplanmamışsa bu seçimi Heyet-i Temsiliye yapacaktır.
4. Kuvayımilliye’yi etkin ve millî iradeyi hâkim kılmak esastır.
5. Hristiyan azınlıklara siyasi hâkimiyet ve sosyal dengemizi bozacak ayrıcalıklar tanınamaz.
6. Manda ve himaye kabul edilemez.
7. Millî Meclis’in derhal toplanmasını ve hükümetin yaptığı işlerin Meclis tarafından kontrol edilmesini sağlamak için çalışılacaktır.
8. Doğu Anadolu’daki bütün cemiyetler bu isim altında birleştirilecektir.
9. Kongre kararlarını yürütmek üzere en az dokuz en fazla on altı üyeden oluşacak olan bir “Heyet-i Temsiliye” oluşturulacaktır.
10. Erzurum Kongresi’ne dahil olan üyelerden dokuz kişi yapılan oylamalardan sonra Heyet-i Temsiliye üyeliğine seçilmişlerdir. Bu üyelerin isimleri ve seçildikleri yerler şöyledir:
Mustafa Kemal Paşa, Erzurum
Hoca Raif Efendi Erzurum
Mutki Aşireti Reisi Hacı Musa Efendi Bitlis
Sadullah Bey (Eski mebus) Bitlis
Rauf Bey (Eski Bahriye Nazırı) Sivas
Bekir Sami Bey (Eski Beyrut Valisi) Sivas
Servet Bey (Eski mebus) Trabzon
izzet Bey (Eski mebus) Trabzon
Şeyh Hacı Fevzi Efendi Erzincan

Erzurum Kongresi Kararlarının Özellikleri

• Erzurum Kongresi toplanış amacıyla bölgesel yapıda bir kongre olmasına rağmen, kongrenin aldığı kararlar ulusaldır.
• Erzurum Kongresi vatanın bütünlüğü ve millî bağımsızlığı esaslarını belirlemiştir. Bu esaslar “Kayıtsız ve şartsız istiklâl ve millî hâkimiyet” idi. Kongrede vatan sınırları belirtilerek, vatanın bir bütün olduğu ve parçalanamayacağı ilân edilerek, işgalci devletlerin vatanımızı işgal edemeyecekleri belirtilmiştir.
• Erzurum Kongresi Trabzon ve altı doğu vilayetindeki millî teşkilatları ve güçlerini birleştirmiş ve ortaya koyduğu Şarki Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’ni bütün doğuyu temsil eden bir organ olarak öngörmüştü.
• Erzurum Kongresi, Millî Mücadele Hareketi’ne ve bu hareketin lideri ile kadrosuna hukuki bir kimlik kazandırmıştır.
• Erzurum Kongresi kararları çok az değişikliklerle Sivas Kongresi tarafından kabul edildikten bir süre sonra Osmanlı Meclis-i Mebusanı’nda Misakımilli’ye esin kaynağı olmuştur.
• Erzurum Kongresi, milletin iradesinin her şeyden üstün olduğunu belirtmiştir.

ÖRNEK: Aşağıda Erzurum Kongresi’nde alınan kararlardan bazıları verilmiştir.
– Milli sınırlar içinde vatan bir bütündür bölünemez.
– Kuvayımilliye’yi etkin, milli iradeyi hakim kılmak esastır.
– Manda ve himaye kabul edilemez.
Buna göre,
I. Erzurum Kongresi tam bağımsızlık taraftarıdır.
II. Milli iradeye ve halk egemenliğine vurgu yapılmıştır.
III. itilaf Devletleri’ne karşı açıkça tavır alınmıştır.
yargNarmdan hangilerine ulaşNabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III
ÇÖZÜM: Erzurum Kongresi’nde alınan yukarıdaki kararlar ışığında üç öncüle de ulaşabiliriz. Çünkü Mustafa Kemal’in ve arkadaşlarının temel hedefi ülkeden düşmanı kovmak,
ardından da halk egemenliğini hakim kılmaktır.
Yanıt E
NOT:Millî Mücadele’nin başından itibaren vatanın uğradığı haksız işgallere ve Türk Milleti’ne reva görülen baskı ve zulümlere karşı Anadolu’nun her yerinde değişik nam ve isimler adı altında millî teşkilâtlar kurularak direnişlerin başladığı bilinmektedir. İşte kurulan bu millî teşekküllerde yer alan vatansever aydınlarımızın, devlet adamlarımızın ve ordu mensuplarının önderlik ettiği kongreler açılmış ve faaliyetlerde bulunulmuştur.

BALIKESİR KONGRESİ (26-31 Temmuz 1919)

Sebebi

• Yunanlıların Ege Bölgesi’ni işgale başlaması ile savunma ve direnmeleri birleştirmek için toplandı.

Kararlar
1. Bütün güçlerin (Kuvayımilliye güçleri) birleştirilmesi
2. Yunanlılara karşı savaşılması
3. Gerekli her türlü tedbirin alınması
UYARI: Kuvayımilliye’nin oluşmasında etkili olmuştur. Ege’deki güçler örgütlenmiştir.

ALAŞEHİR KONGRESİ (16-25 Ağustos 1919)

• Erzurum ve Balıkesir Kongreleri’nin kararları görüşülmüştür.
• Yunanlılara karşı ölünceye karşı savaşılması kararı alınmıştır.
• Silahlanma ve askere alınma işlemlerinin yapılması kararları alınmıştır.

UYARI:Bu iki kongre de bölgesel niteliktedir. Mustafa Kemal bu kongrelere katılmamıştır. Batı cephhesinin kurulmasında bu kongrelerin önemli katkıları olmuştur.

SİVAS KONGRESİ (4-11-Eylül 1919)

• Mustafa Kemal Paşa’nın Anadolu’ya çıktıktan sonra, vatanın bütünlüğünün ve milletin istiklâlinin tehlikede olduğunu duyurduğu Amasya Genelgesi’nde, “Anadolu’nun en emin mahalli olan Sivas’ta millî bir kongrenin bir an önce toplanacağı bildirilmiş ve vilayetlerin her sancağından milletin güvenini kazanmış üç temsilcinin seçilerek hemen Sivas’a gönderilmesi istenmişti.” işte Sivas Kongresi’nin toplanmasıyla ilgili o karar Millî Mücadele önderlerinin ilk buluşma merkezi olan Amasya’da alınmıştır.
• Sivas Kongresi 4 Eylül 1919 Perşembe günü saat 14. 00’de Sivas Lisesi salonunda açılmıştır. Kongreye katılan delege sayısı 33’tür.
• Başkanlık için yapılan oylama sonucunda aleyhteki üç oyun dışında Mustafa Kemal Paşa kongre başkanlığına seçilmiştir.

Kararlar
1. Erzurum Kongresi kararları genelleştirilmiştir.
2. Anadolu’da ve Rumeli’de bulunan cemiyetler birleştirilmiş, Millî Mücadele güçlenmiştir.
3. Batı Cephesi Kuvayımilliye Komutanlığı kurulmuş, Komutan olarak Ali Fuat Paşa atanmıştır. Bu atamada Temsil Heyeti hükümet gibi davranarak yürütme yetkisini kullanmıştır.
4. ilk Millî Mücadele gazetesi çıkarılmıştır. (irade-i Milliye) Sonuçları
5. Mebusan Meclisi’nin açılması için sürdürülen çalışmalara devam edilmesi kararı alındı.
6. insani amaca yönelik ekonomik yardımların dışında bağımsızlığı zedeleyecek hiçbir öneri kabul edilmeyecekti.
7. Rum ve Ermeni devleti kurulması düşüncesine karşı milletçe mücadele edilecekti.

Kongrenin Önemi

• Temsil Heyeti artık bütün milletle ilgili kararları alacaktır.
• Ulusal anlamda yapılan ilk kongredir.
• Temsil Heyeti, Ali Fuat Paşa’yı Batı Anadolu’nun Kuvayımilliye Kumandanlığı’na tayin ederek yürütme yetkisini kullanmaya başladı.

NOT: Damat Ferit Paşa Hükümeti’ne yakınlığıyla bilinen eski Kayseri Milletvekili Kurmay Albay Ali Galip Bey Elazığ’a vali olarak atanmış ve kendisine bir de gizli görev verilmişti.
Bu gizli görev ise Sivas Kongresi’ne engel olmak ve özellikle Mustafa Kemal Paşa ve Rauf Bey’i yakalamak ve tutuklamaktı. Mustafa Kemal Paşa, Elazığ ve Malatya’daki komutanlara A li Galip’in kuvvetlerinin etkisiz hâle getirilmesi için talimat verdi. Askeri kuvvetler önünde tutunamayan 300-400 kişilik asi kuvvet dağılmış, A li Galip Bey başta olmak üzere Ingiliz ajanı Noel ve diğer elebaşları Halep’e kaçmak zorunda kalmışlardı.

• İstanbul Hükümeti’nin kongreyi engelleme girişimi üzerine idari ve askerî birimler İstanbul ile her türlü ilişkiyi kesti. Bunun üzerine Damat Ferit Hükümeti istifa ederek Ali Rıza Paşa Hükümeti kuruldu.

Sonuçları
1. Damat Ferit Paşa Hükümeti istifa etmiştir.
2. Millî Mücadele’yi destekleyen Ali Rıza Paşa Hükümeti kurulmuştur.
3. İstanbul Hükümeti Temsil Heyeti ile yakın temasa geçmiştir.

AMASYA GÖRÜŞMESİ (20-22 Ekim 1919)

• Damat Ferit Paşa’nın hükümetten çekilmesi üzerine, padişah tarafından hükümeti kurma görevi Ali Rıza Paşa’ya verilmiştir.
• Ali Rıza Paşa Hükümeti adına Bahriye Nazırı Salih Paşa Amasya’da Temsil Heyeti ile görüşmüştür.
• 20 Ekim’de başlayıp üç gün süren görüşmelerde üçü açık ve imzalı, ikisi ise gizli ve imzasız olmak üzere toplam beş protokol kabul edilmiştir.

ÖRNEK:Damat Ferit Hükümeti düşürüldükten sonra Ali Rıza Paşa Kabinesi kurulunca, Anadolu’daki milliîcilerle uzlaşma yolları arandı. Mustafa Kemal’in eski bir arkadaşı olan
Abdülkerim Paşa aracılığıyla ilişki kuruldu. Mustafa Kemal İstanbul Hükümeti’yle görüşme önerisini, teklifin İstanbul Hükümeti’nden gelmesi koşuluyla kabul etti. Mustafa Kemal’in böyle bir koşul getirmesi, aşağıdakilerden hangisine verdiği önemi gösterir?
A) Abdülkerim Paşa’nın kişiliğine
B) Anadolu’daki milli hareketin İstanbul Hükümeti’nce tanınmasına
C) Sorunların kısa zamanda çözülmesine
D) Padişahın Anlaşma Devletleri’nin etkisinden kurtarılmasına
E) İstanbul Hükümeti’yle her türlü ilişkinin kesilmesine ortam oluşturmaya
2006 ÖSS
ÇÖZÜM: Damat Ferit Hükümeti’nin düşürülmesinden sonra Mustafa Kemal ile görüşme önerisinin İstanbul Hükümeti’nden gelmesi Anadolu’daki millî hareketin İstanbul Hükümeti
tarafından tanındığını gösterir.
Yanıt B
İstanbul Hükümeti ile Heyet-i Temsiliye arasında yapılan Amasya Görüşmeleri’nde taraflar şu esaslar üzerinde anlaşmışlardır:
1. İstanbul Hükümeti Sivas Kongresi kararlarını Meclis-i Mebusan’da onaylanması şartıyla kabul edecektir.
2. Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti yasal bir kuruluş olarak İstanbul Hükümeti’nce tanınacaktır.
3. Türklerin çoğunlukta olduğu yerlerin işgaline izin verilmeyecektir.
4. Müslüman olmayan topluluklara Türklerin egemenlik haklarını, toplumsal dengesini bozacak ayrıcalıklar tanınmayacaktır.
5. Meclis-i Mebusan’ın güvenlik bakımından İstanbul’ da toplanması uygun değildir. Bu nedenle Meclis Anadoluda geçici olarak toplanacaktır.
6. itilaf Devletleri ile yapılacak barış görüşmelerinde Heyet-i Temsiliye’nin uygun göreceği temsilcilerin bulunması sağlanacaktır.
Amasya Görüşmeleri ile Heyet-i Temsiliye Osmanlı Hükümeti tarafından resmen tanınmıştır.Görüşmeler sonucunda Meclis-i Mebusan’ın İstanbul’da açılması İstanbul Hükümeti’nce kabul edilmiştir.

• Ali Rıza Paşa Hükümeti iş başına geldikten hemen sonra seçimlerin yapılması kararını 3 Ekim 1919’da almıştı. 1919 genel seçimleri Osmanlı Devleti’nde yapılan altıncı ve son genel seçim olmuş, ülkenin içinde bulunduğu bütün olumsuzluklara rağmen demokratik bir ortam içinde geçmiştir. Seçimi ezici bir çoğunlukla Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin adayları kazanmıştır.
• Mustafa Kemal Paşa da yapılan seçimlerde Erzurum’dan adaylığını koymuş ve kazanmıştı. Millî Mücadele Hareketi’nin diğer önemli ismi Rauf Bey ise Sivas’tan milletvekili seçilmiştir.
• Mustafa Kemal Paşa Müdafaa-i Hukuk Cemiyetleri merkezlerine birer telgraf göndererek 5 Ocak 1920’den itibaren milletvekillerinin Ankara’ya gelmelerini bildirmiştir.

ÖRNEK: Mebuslar Meclisi’nin İstanbul dışında toplanması sağlanamayınca, Mustafa Kemal’in girişimiyle, Temsilciler Kurulu merkezinin Sivas’tan Ankara’ya taşınmasına ve burada
mebuslarla gruplar hâlinde görüşülmesine karar verilmiştir. Ancak İstanbul Hükümeti, Mustafa Kemal’in mebuslarla görüşmesini engellemeye çalışmıştır. İstanbul Hükümeti’nin bu tutumunun aşağıdakilerden hangisinin bir sonucu olduğu savunulabilir?
A) Anlaşma Devletleri’nin azınlıkları desteklemelerinden rahatsız olmasının
B) Doğu illerinin örgütsüz kalmasını istememesinin
C) Anlaşma Devletleri’nin İstanbul’u işgal etmelerinden korkmasının
D) Mebusların Ankara’ya gitmekten çekindiklerini düşünmesinin
E) Yasama gücünün etki altında kalacağından kaygı duymasının
2006 ÖSS
ÇÖZÜM: İstanbul Hükümeti’nin Mustafa Kemal’in Mebusan Meclisi’ne seçilen mebuslarla görüşmesini istememiştir. Bu durumun temel nedeni mebusların oluşturduğu yasama organı olan Mebuslar Meclisi’nin etki altına kalacağı endişesi ile açıklanabilir.

Yanıt E

I. TEMSİL HEYETİNİN ANKARA’YA GELİŞİ (27 A ralık 1919)

• Mustafa Kemal, Heyet-i Temsiliye ile beraber genel durumu yakından izlemek, cepheler ve İstanbul ile daha kolay bağlantı kurabilmek için Ankara’ya geldi.
• Toplanacak mecliste Müdafaa-i Hukuk grubu oluşturularak kendisinin meclis başkanı seçilmesini istedi. Ancak milletvekilleri İstanbul’da Müdafaa-i Hukuk grubu oluşturmadılar.

Ankara’nın Merkez Seçilmesinin Nedenleri
1. Gelişmelere daha yakın olması
2. Ulaşımın kolay olması
3. Haberleşme imkânının gelişmiş olması
4. Batı Cephesi’ne yakın olması