1. Sanayi inkılabı’ndan sonra siyasi sistemlerde değişiklikler oldu. (Sosyalizm, komünizm, nazizm ve faşizm gibi yeni rejimler doğdu.)
2 . İngiltere imparatorluğu parçalanarak bağımsız devletlerden oluşan bir “Devletler Topluluğu” oluştu.
3. Sömürgecilik (Koloni) politikası iflas etti.
4. Fransız ihtilali’yle özgürlük ve insan hakları düşünceleri gelişti.
5. Demokratik yönetimler önemli ölçüde egemen oldu.
6. Köle ve esir ticareti kaldırıldı (1853). Ancak siyahlara (zencilere) serbestlik verilmedi.
7. Laiklik ve vicdan özgürlüğü egemen oldu.
8. Kilisenin otoritesi zayıfladı. Fransa’da kilise millileştirildi.
ÖRNEK: 1830 ihtilalleri’nin çıkış sebeplerinden bazıları şunlardır:
– Monarşik idarelerin ekonomiyi baskı altına almasına burjuvaların karşı çıkması
– Fransa’da sosyalizm fikrinin etkisi
– Edebiyatta başlayan romantizmin etkisi
Buna göre 1830 İhtilalleri ile ilgili, I. ihtilallerin çıkışında ekonomik faktörler etkilidir.
II. Sosyalizm akımı yönetime taliptir.
III. Halkın bütünü monarşik idarelere karşıdır.
yargılarından hangilerine ulaşılamaz?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) II ve III E) I, II ve III
ÇÖZÜM: Yukarıda verilenlere göre, ihtilallerin çıkışında ekonomik faktörleri görebiliriz. Ama sosyalizmin iktidara talip olması ve halkın bütününün monarşiye tepki duyması gibi yargılara ulaşamayız.
Yanıt D
ÖRNEK: 1848 ihtilalleri’nin bazı sonuçları şunlardır:
I. Milliyetçilik akımı önem kazanmaya başladı.
II. Sosyal devlet anlayışı önem kazanmaya başladı.
III. Rusya’nın Balkan politikası şekillendi.
Buna göre, yukarıda verilen sonuçlardan hangisi Osmanlı Devleti’nin zayıflamasında ve yıkılışında etkili olacaktır?
A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III D) I ve III E) I, II ve III
ÇÖZÜM: Osmanlı Devleti’nin yıkılışında etkili olan faktörlerden biri milliyetçilik akımıdır. O halde I numaralı öncül Osmanlı’nın yıkılışı ile ilgilidir. Rusya’nın Balkan politikası da OsmanlI
Devleti’nin başını ağrıtacak, hatta çok geçmeden birçok Balkan ulusu bağımsız olacaktır. O halde III numaralı öncül de OsmanlI’nın zayıflamasını ve yıkılmasını hızlandıracaktır. Ama sosyal devlet ile ilgili bir olgunun OsmanlI’nın zayıflamasında rolü olamaz.
Yanıt D
ÖRNEK: 1815 Viyana Kongresi’ne ispanya, Portekiz, İsveç, Dani marka ve otuz sekiz Alman prensliklerinin temsilcileri ile birlikte Fransa dışında neredeyse Avrupa’nın bütün devletleri katıldı. Kongre kararlarına göre Fransa eski sınırlarına çekildi. Doğu Polonya ve Finlandiya Rusya’ya verildi. İsveç Rusya’ya verdiği Finlandiya karşılığında Danimarka’dan Norveç’i aldı.
Buna göre, aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?
A) Kongre Avrupa’daki bütün sorunları çözüme kavuşturmuştur.
B) Kongre kararları Fransa’yı olumsuz etkilemiştir.
C) Kongre kararları Rusya’nın işine yaramıştır.
D) Kongre kararlarıyla Avrupa’da sınır değişiklikleri olmuştur.
E) Kongre İskandinavya coğrafyasında değişikliklere yol açmıştır.
ÇÖZÜM: Kongre kararlarının Avrupa’daki bütün sorunlara çözüm getirdiğine dair bir yargıya paragrafta ulaşamayız. Bu yargıyı daha sonra ortaya çıkacak ihtilaller ve savaşlar
da pekiştirir.
Yanıt A