mevsimlerin Özellikleri

21 Haziran (Solstis)

• Güneş ışınları Yengeç Dönencesine dik düşer.
• Yengeç Dönencesinde öğle vakti gölge boyu 0. metre olur.
• Aydınlanma çemberi kutup dairelerinden geçer.
• Kuzey yarımkürede en uzun gündüz, Güney yarımkürede en uzun gece yaşanır.
• Kuzey yarımkürede yaz, Güney yarımkürede kış başlangıcıdır.
• Bu tarihten sonra Kuzey yarımkürede gündüzler kısalmaya başlar.
• Kuzey kutup dairesinde 24 saat gündüz, güney kutup dairesinde 24 saat gece yaşanır.
• Kuzeye doğru gidildikçe gündüzler güneye doğru gidildikçe geceler uzar.

NOT: Bu tarihte ülkemizde Güneş ışınları en büyük açılarla gelir, gölge boyu en kısa konumundadır, gündüz en uzun, gece en kısa konumundadır, Güneş ışınlarının atmosferdeki tutulması en azdır.

21 Aralık (Solstis)

• Güneş ışınları Oğlak Dönencesi'ne dik düşer.
• Oğlak Dönencesinde gölge boyu 0. metre olur.
• Aydınlanma çemberi kutup dairelerinden teğet geçer.
• Kuzey yarımkürede kış, Güney yarımkürede yaz başlangıcıdır.
• Kuzey yarımkürede en uzun gece, Güney yarımkürede ise en uzun gündüz yaşanır.
• Dünya'da, kuzeye gidildilçe geceler uzarken, güneye gidildikçe gündüzler uzar.
• Bu tarihten sonra güney yarımkürede gündüzler kısalmaya geceler uzamaya başlar.
• Güney Kutup Dairesinde 24 saat gündüz, Kuzey Kutup,Dairesinde 24 saat gece yaşanır.

UYARI: Bu tarihte ülkemize Güneş ışınları en küçük açıyla gelmektedir, gölge boyu en uzun konumundadır, Güneş ışınlarının atmosferdeki tutulması ve kaybı en fazladır.

21 Mart ve 23 Eylül (Ekinoks)

• Güneş ışınları Ekvatora dik düşer.
• Ekvatorda öğle vakti gölge oluşmaz.
• Her iki yarımkürede de gece-gündüz eşitliği yaşanır (Ekinoks).
• Aydınlanma dairesi kutup noktalarından geçer ve tüm paralelleri eşit iki parçaya ayırır.
• Aynı meridyen üzerindeki noktalarda güneş aynı saatte doğar, aynı saatte batar.
• 21 Martta Kuzey Yarımküre'de İlkbahar, Güney Yarımküre'de Sonbahar başlar.
• 23 Eylül'de Kuzey Yarımküre'de Sonbahar, Güney Yarımküre'de İlkbahar başlar.
• Güneş tam doğudan doğar, tam batıdan batar.
• 21 Mart'tan itibaren Türkiye'de gündüzler gecelerden daha uzun yaşanır iken 23 Eylül'den itibaren geceler gündüzlerden daha uzun olur.
• Güneş ışınları her iki kutup noktasına teğet geçer.
• Ekvatora eşit uzaklıkta yer alan (örn; 30° Kuzey –30° Güney gibi) merkezlere güneş ışınları eşit açıyla gelir.
• 45° Kuzey ve Güney enleminde öğle vakti 1 m'lik çubuğun gölgesi boyuna eşit olur.

Gölge Boyuyla İlgili Bilgiler

Gece-Gündüz Süreleri Hakkında Bilgiler

ÖRNEK: 21 Haziran'da Y noktasında Güneş bir gün süreyle hiç batmazken, Z noktasında gündüz uzunluğu 16 saattir.
Buna göre, iki nokta ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi kesin değildir?
A) İki noktanın da Kuzey Yarımküre'de olduğu
B) Z noktasının Güneş ışınlarını, Y noktasına göre, daha büyük açıyla aldığı
C) Y noktasının Kuzey Kutup Dairesi üzerinde olduğu
D) İki noktanın farklı meridyen yayları üzerinde olduğu
E) Z noktasının, Y noktasına göre, Ekvaotr'a daha yakın olduğu
2000 ÖSS

ÇÖZÜM: 21 Haziran'da kuzeye gidildikçe gündüz süresi uzar, güneye gidildikçe kısalır. İki noktanın hangi meridyenler üzerinde olduğu ise yerel saat farkıyla bulunabilir.
Yanıt D

ÖRNEK: Ankara'da oturan bir kişi, 21 Aralık'ta başka ülkedeki bir kente gidiyor. Gittiği yerde gündüz süresinin Ankara'dakinden daha uzun olduğunu görüyor.
Bu kişinin gittiği yer, Ankara'ya göre nerede olabilir?
A) Kuzeydoğuda B) Kuzeyde C) Güneyde D) Doğuda E) Batıda
1990 ÖSS

ÇÖZÜM: 21 Aralık'ta kuzeye gidildikçe gündüz süresi kısalırken,güneye gidildikçe uzar.
Yanıt C