Bağımsız Sanatçılar
Mehmet Akif Ersoy (1873–1936)
İstiklâl Marşı’mızın şairi Mehmet Akif,Türk şiirinde realizmin önemli temsilcilerindendir.Toplum için sanat ilkesini benimseyerek eserlerinde uygulamıştır.Şiirin milli, dini bir inançla yazılıp halkı bilinçlendirmesi gerektiğini savunur.Akif’in bütün derdi Türk toplumudur.Şiirlerinde kendi üzüntüleri, aşkları görülmez.Tevfik Fikret’le birlikte nazmı nesre yaklaştıran önemil şairlerdendir.Şiirlerinde dini konuların yanı sıra toplum hayatındaki düzensizlikleri de anlatmıştır. Dini–ahlaki didaktik şiirler yazan sanatçı güçlü bir gözlemcidir.Toplumsal yaşamı canlı tablolar çizerek anlatır.Birçok şiirinde konularını günlük hayattan alır.Şiirlerinin çoğu manzum öykü biçimindedir.İslam dünyasının birliği düşüncesini savunun Akif, kendi görüşlerini yansıtan şiirler yazmış ve bu nedenle Tevfik Fikret’le sert tartışmalara girmiştir.
Eserleri
Safahat
Safahat yedi bölümden oluşur: Safahat, Hakkın Sesleri,Süleymaniye Kürsüsünde, Fatih Kürsüsünde, Hatıralar,Gölgeler, Asım

Yahya Kemal Beyatlı (1884–1958)
Üskûp doğumlu olan Yahya Kemal, Divan şiirinin şekil özellikleri ile Batı şiirinin anlatım özelliklerini başarıyla birleştirmiştir.Fransız tarihçisi Albert Sorel’in “Dünyada henüz keşfedilmemiş iki şey vardır: coğrafyada kutup ve tarihte Türklük”.sözü onu etkiler.Şiir sanatının üzerinde Fransız şairlerin büyük etkisi olmuştur.Hiçbir edebiyat akımına bağlı kalmamıştır.Şiirleri parnasist,sembolist, neoklasik, romantik özellikler gösterir.”Sözü az söyle güzel söyle” ilkesine bağlı olan Yahya Kemal, Türk’ün öz değerini, tarihini, kahramanlıklarını,zevkini, halkın diliyle anlatmaya çalışmıştır.Divan edebiyatı nazım şekillerini kullanmış;ancak bu nazım şekillerine yeni bir düzen getirerek, beyit anlayışını kaldırmış,şiire anlam bütünlüğünü getirmiştir.Türk aruzuna son şeklini vermiştir. Aruzla yazmasına rağmen hece ölçüsüyle yazan şairleri de beğenir. “Ok” adlı şiiri dışında bütün şiirlerini aruzla yazmıştır.Yahya Kemal, İstanbul şairidir.İstanbul’un bütün yönlerine onun şiirlerinde rastlamak mümkün. Türk tarihi, tabiat dekoru içinde insan ruhu, aşk ve son zamanlarında ölüm onun şiirlerinin konusu oluşturur.Tevfik Fikret ve Mehmet Akif’in yazdıklarını şiir olarak kabul etmeyen Yahya Kemal şiirin düzyazıyla yaklaştırılmasına karşı çıkar.”Şiirin nesirden başka bir kişilikte, musikiden başka bir musiki” olduğunu ileri sürerek Ahmet Haşim’in “Saf şiir” anlayışına çok benzeyen “halis şiir” adını verdiği bir anlayış geliştirir.
Eserleri
Şiir: Kendi Gök Kubbemiz, Eski Şiirin Rüzgârlarıyla, Rubailer
Nesir: Aziz istanbul, Eğil Dağlar, Edebi ve Siyasi Potreler,Edebiyata Dair

ÖRNEK:
Temel düşünceleri,yazı dilini konuşma diline yaklaştırmaktı.Bu amaçla,İstanbul ağzı örnek alındı.Tamlamalar sadeleştirildi;Türkçeleşmiş yabancı sözcüklere pek dokunulmadı.Bu yolla yepyeni, pırıl pırıl bir Türkçe doğdu.Böylece Osmanlıcadan ulusal dile bir geçiş sağlandı.Türk dilinde yukarıda sözü edilen yeniliği gerçekleştirenlere ne ad verilir?
A) Tanzimatçılar
B) Edebiyat-ı Cedideciler
C) Genç Kalemler
D) Garipçiler
E) İkinci Yeniciler
1996 ÖYS
ÇÖZÜM:
Türk dilini sadeleştirmek isteyen ve Yeni Lisan hareketini başlatan sanatçılar “Genç Kalemler” dergisini yayımlamışlardır.Yanıt C
ÖRNEK:
Yakup Kadri Karaosmanoğlu, toplumumuzun Tanzimattan günümüze değin geçirdiği aşamaları, çalkantıları romanlarında göstermeye çalışmıştır.Örneğin Hep O Şarkı’ da Abdülaziz dönemini, Bir Sürgün’de II. Abdülhamit dönemini ve Jön Türkleri,………. adlı romanında mütareke dönemi İstanbul’nun bozukluk ve çöküntülerini……………adlı romanında Kurtuluş savaşı yıllarında aydın–halk ilişkilerini işlemiştir.
Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Panorama, Yaban
B) Nur Baba, Ankara
C) Hüküm Gecesi, Kiralık Konak
D) Sodom ve Gomore, Yaban
E) Panorama, Ankara
1996 ÖYS
ÇÖZÜM:
Parçada özellikleri verilen Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun eserlerinden Sodom ve Gomore, Yaban’dır.Yanıt D
ÖRNEK:
Aşağıdakilerden hangisi “Hecenin Beş Şairi”nden biri değildir?
A) Yusuf Ziya Ortaç
B) Faruk Nafiz Çamlıbel
C) Halit Fahri Ozansoy
D) Enis Behiç Koryürek
E) Kemaletttin Kamu
1996 ÖYS
Seçeneklerde Beş Hececiler’den dördü verilmiştir.Beşinci şair ise Orhan Seyfi Orhon’dur. Kemalettin Kamu, Cumhuriyet dönemi sanatçılarındandır.Yanıt E

ÖRNEK:
Edebiyatımızda, nazmı nesre yaklaştırma daki ustalığıyla tanınmış sanatçılarımız aşağıdakilerin hangisinde birlikte verilmiştir?
A) Tevfik Fikret–Yahya Kemal Beyatlı
B) Yahya Kemal Beyatlı–Ziya Paşa
C) Ahmet Haşim–Mehmet Akif Ersoy
D) Mehmet Akif Ersoy–Tevfik Fikret
E) Ziya Paşa–Ahmet Haşim
1991 ÖYS
ÇÖZÜM:
Edebiyatımızda şiiri düzyazıya yaklaştıran yani manzum öyküler yazan sanatçılarımız Mehmet Akif Ersoy ve Tevfik Fikret’tir.Yanıt D

ÖRNEK:
Aşağıdaki özelilklerden hangisi, Mehmet Akif ile Tevfik Fikret’te ortak değildir?
A) Dini lirizm
B) Milli heyecan ve yurt sevgisi
C) Manzum hikâyecilik
D) Sosyal konulara eğilme
E) Aruzu Türkçeye uygulamadaki ustalık
1974 ÖYS
ÇÖZÜM:
B,C, D,E’deki özellikler Mehmet Akif ile Tevfik Fikret’te ortaktır. Ancak A’daki özellik ortak değildir.Yanıt A

ÖRNEK:
Cumhuriyetin ilanından 1940’lara kadar şiirimizin dört yöneliminden biri olan Beş Hececiler,halk şiirinin dış yapısını,özelilkle ölçü ve uyak düzenini benimsediler.Böylelikle halk şiirinin dünyasına ulaşabileceklerini sandılar. Dil açısından arı, açık bir söyleyişe yöneldiler.Ürettikleri şiirler ise kalıplaşmış bir yapı içinde kaldı.
Aşağıdakilerden hangisi bu anlayışa bağlı kalarak şiir yazanlardan biri değildir?
A) Faruk Nafiz Çamlıbel
B) Orhan Seyfi Orhan
C) Ceyhun Atuf Kansu
D) Enis Behiç Koryürek
E) Yusuf Ziya Ortaç
2006 ÖSS
ÇÖZÜM:
Ceyhun Atuf Kansu, Beş Hececiler’den biri değildir. A, B, C, D, E’de dört sanatçı verilmiştir. Beşinci ise Halit Fahri
Ozansoy’dur.Yanıt C

ÖRNEK:
Çağdaş Batı şiiriyle eski Türk şiirinin bileşimini gerçekleştirerek aruz ölçüsünü, yaşayan Türkçeye uygulamış, geçmiş değerlere bağlı, kendine özgü bir şiir geliştirmiştir.Hece aruz tartışmalarının en güçlü dönemlerinde, hece ölçüsünü küçümseyip, şiir için ölçünün esas değil, sadece bir araç olduğuna inanarak – biri dışında – bütün şiirlerini aruzla yazmıştır.Bu şair aşağıdakilerden hangisidir?
A) Muallim Naci B) Yahya Kemal C) Ahmet Haşim D) Mehmet Akif E) Tevfik Fikret
1993 ÖYS
ÇÖZÜM:
Yahya Kemal, bütün şiirlerini aruz ölçüsüyle yazmıştır.Sadece “Ok“ isimli şiirini, hece ölçüsüyle kaleme almıştır.
Yanıt B

ÖRNEK:
Kurtuluş Savaşı döneminin havasını yansıtan romanlarımızdan üçü, aşağıdakilerden hangisinde bir araya getirilmiştir?
A) Vurun Kahpeye, Sinekli Bakkal, Kiralık Konak
B) Ateşten Gömlek, Ankara, Sinekli Bakkal
C) Yaban, Sodom ve Gomore, Akşam Güneşi
D) Vurun Kahpeye, Yaban, Ateşten Gömlek
E) Yaban, Çalıkuşu, Ankara
1978 ÖYS
ÇÖZÜM:
D’de verilen romanlardan “Vurun Kahpeye, Yaban, Ateşten Gömlek” adlı yapıtlar Kurtuluş Savaşı yıllarını konu olarak işlemişlerdir.Yanıt D

ÖRNEK:
Şiirlerinde sonsuzluğa ulaşma duygusu, ölüm duygu,aşk ve lirizm başlıca temaların olarak görülür. Eski şiiri günümüzde de yaşatmış bir şairdir. İstanbul’un doğa güzelliklerini yansıtan bir şair olarak tanınmıştır. Divan şiirini çağdaş bir yorumla veren şiirleri de vardır.
Yukarıda sözü edilen şair kimdir?
A) Yahya Kemal
B) Ahmet Haşim
C) Faruk Nafız
D) A. Hamdi Tanpınar
E) Cahit Sıtkı Tarancı
1988 ÖYS
ÇÖZÜM:
Yukarıda özellikleri verilen sanatçımız Yahya Kemal’dir.Yanıt A

ÖRNEK:
Dilde sadeleşme hareketi “Yeni Lisan” adıyla aşağıdaki edebiyat dönemlerinin hangisinde yer almıştır?
A) Tanzimat
B) Servet – i Fünun
C) Facri Âti
D) Milli Edebiyat
E) Cumhuriyet
1990 ÖYS
ÇÖZÜM:
Ömer Seyfettin “Yeni Lisan” makalesini Genç Kalemler dergisinde yayımlamıştır. Sanatçı Milli Edebiyat’a mensuptur.
Yanıt D

ÖRNEK:
Milli Edebiyat akımını başlatanlar, ………. çıkardıkları Genç Kalemler dergisiyle Ömer Seyfettin, Ali Canip Yöntem
ve ………. . Bu akımın başlıca özellikleri, dilde yalınlık, halk edebiyatının şiir biçimlerinden yararlanma, hece
ölçüsünü kullanma, konu seçiminde yerlilik olarak özetlenebilir.
Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi sırasıyla getirilmelidir?
A) Manastır’da – Yakup Kadri’dir.
B) İstanbul’da – Mehmet Âkitf’tir.
C) Selanik’te – Ziya Gökalp’tir
D) İzmir’de – Halide Edip’tir.
E) Ankara’da – Yahya Kemal’dir.
2008 ÖSS
ÇÖZÜM:
Genç Kalemler dergisi, Milli Edebiyat sanatçıları tarafından Selanik’te çıkarılmıştır. Bu edebiyatın önde gelen sanatçılarından biri de Ziya Gökalp’tir.Yanıt C