Soru İşareti ( ? )

1.Soru anlamı içeren cümlelerden sonra kullanılır.
Örnek:
–Neden beni de filme götürmedin?
2.Kesin olmayan bilgileri göstermek için parantez içinde kullanılır.
Örnek:

Nasreddin Hoca’nın Konya’da (?) doğduğu söyleniyor.
3.Bilinmeyen doğum ve ölüm tarihlerini göstermek için kullanılır.
Örnek:
–(1219-?), (? – 1923)
Soru anlamı taşıyan sıralı ve bağlı cümlelerde en sona gelir.
Örnek:

–Beni bu kente neden çağırdılar, adımı nere- den biliyorlar, bana nasıl ulaştılar?

Aşağıdaki cümlelerin hangisinin sonuna soru işareti koymak yanlış olur?
A) İstanbul denildi mi camiler şehri aklıma gelir
B) Bu işin yanlışlığı size söylendi mi
C) Bugün hangi derslere çalışacaksın
D) Yarın kiminle konuşacaksın

B, C ve D seçenekleri soru anlamı taşıdığı için cümlelerin sonuna soru işareti getirebilir. Ama A seçeneğinde soru anlamı yoktur, “mi” eki zaman anlamı katmıştır. Bu nedenle sonuna soru işareti konulmaz.
Yanıt A

Ünlem İşareti ( ! )

1.Sevinç, korku, şaşma gibi duyguların bulunduğu cümlelerde kullanılır.

Örnek:
–Birden karşıma çıkmasın mı!
2.Seslenme, hitap ve uyarı anlamı içeren sözcüklerden sonra kullanılır.
Örnek:
–Ey Türk Gençliği!
–Değerli arkadaşım!
3.Alay ve küçümseme anlamı katmak için kul- lanılır.
Örnek:
–Bu kadar yemek (!) hepimize yetecekmiş.

Aşağıdaki cümlelerden hangisinin sonuna ünlem işareti gelir?
A) Kırlangıçlar yuvalarını hiç unutmazlar
B) İşin böyle olacağını nasıl da bilemedik
C) Karşıdaki köye nereden gidilir
D) Bebek, ağlayarak annesini uyandırdı

Ünlem işareti duygu yoğunluğu taşıyan cümlele- rin sonuna konur. B seçeneğinde de “pişmanlık” anlamı bulunduğu için bu cümlenin sonuna ünlem işareti getirilmelidir.
Yanıt B

Kesme İşareti ( ‘ )

1.Özel isimlere getirilen çekim eklerini ayır- mak için kullanılır.
Örnek:
–İstanbul’da yaşamayı öğrenmek zorunda- yız.
2.Kısaltmalara getirilen ekleri ayırmak için kullanılır.
Örnek:
–İSKİ’nin kazdığı çukurlar bizi zor durumda bı- raktı.
3.Sayılara getirilen ekleri ayırmak için kullanılır.
Örnek:
–24 Şubat 1981’de Gaziantep’te doğmuş.
4.Hece ölçüsünü uydurmak için düşen sesin yerine kullanılır.
Örnek:

Özel isimlere getirilen “–lar, –ler” eki eklen- diği sözcüğe benzerleri anlamı katıyorsa kesme işaretiyle ayrılır; aile, abartma gibi anlamlar katarsa ayrılmaz.
Örnek:
–Biz nice Fatih’ler yetiştiririz.
–Haftaya Tugaylara gideceğiz.
Özel isimlere getirilen çekim ekleri kesme işaretiyle ayrılırken yapım ekleri ayrılmaz.
Örnek:
Edirneli bir tüccarla karşılaştım. Türkçe dersini çok seviyorum. Atatürkçü düşüncenin gereği budur.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kesme işaretine ( ‘ ) gerek yoktur?
A) Teyzemin kızı TRT’de çalışıyor.
B) Kardeşim 10 Mayıs 1967’de doğdu.
C) Erzurum’lu bir arkadaşım vardı.
D) Hasan’ın karnesinde zayıf yok.

Türkçede özel isimlere getirilen yapım ekleri kesme işaretiyle ayrılmaz. Bu nedenle “Erzu- rum’lu” değil, “Erzurumlu” olmalı.
Yanıt C

Tırnak İşareti ( ” ” )

1.Başka bir kişiden veya yazıdan alınan alıntılar tırnak içinde gösterilir.
Örnek:

2.Cümle içerisinde özellikle vurgulanmak istenen kelimeler ve sözcük grupları tırnak içine alınır.
Örnek:
–İsimlerin yerini tutan sözcüklere zamir denir.
3.Sanat yapıtlarının ve kitapların adları tırnak içerisinde gösterilir.
Örnek:

Başka birinden alınan cümle değişik biçim- de verilirse tırnak içine alınmaz.
Örnek:
–Yunus Emre’ye göre, yaradılanı sevmeliyiz yaradandan ötürü.
Tırnak içindeki alıntının sonunda bulunan noktalama işareti tırnak içinde kalır.
Örnek:
–Songül: ” İstediğini al, senin olsun.” dedi.