Omurgalılarda Sindirim
- Omurgalılarda, omurgasızlara göre daha gelişmiş bir sindirim sistemi bulunmaktadır.
- Besin maddeleri ağızla alınır. Sindirim ince bağırsakta tamamlanır.
- Sindirilmeyen maddeler ise sindirim açıklığından (anüs veya kloak) dışarıya atılır.
- Omurgalı canlılarda sindirim sistemi bölümlerinde bazı farklılıklar bulunmaktadır.
- Dil, diş, körbağırsak, dört gözlü mide gibi bölümlerin özelleştiği görülmektedir.
Örneğin
Geviş getiren memelilerde mide dört bölümden oluşmaktadır. Otçul canlıların bağırsakları etçillere göre daha uzundur.
Balıklarda Sindirim:
- Balıklarda sindirim sistemi, düz bir kanal sistemi şeklindedir.
- Ağız, yemek borusu, mide ve geniş yüzeyli bağırsak yapısına sahiptirler.
- Basit yapıda karaciğer ve pankreas, safra kesesi yapıları sindirime yardımcı bölümlerdir.
Kuşlarda Sindirim:
- Kuşlarda besin gaga ile alınır. Besinler buradan kursağa alınır. Kursak besinlerin ıslatıldığı ve depo edildiği bölümdür,
- yemek borusu üzerinde yer alır. Mideleri iki bölümden oluşur.
- Birinci midede, besinler mide özsuyu ile yumuşatılır.
- İkinci midede ise besinler kaslar ve burada bulunan taşlar yardımıyla öğütülür.
- Midenin bu kısmına taşlık adı verilir. Taşlıkta öğütülen besinler ince bağırsağa gelir.
- Burada enzimler yardımıyla kimyasal sindirim gerçekleşir.
- Selülozun kimyasal sindirimi ise körbağırsakta gerçekleşir.
- Kuşlarda körbağırsak gelişmiştir. Körbağırsak iki tanedir.
- Sindirim artıklarının atıldığı en son açıklığa ise kloak denir.
- Kloak hem sindirim artıklarının hem boşaltım maddelerinin, hem de üreme hücrelerinin dışarıya atıldığı açıklıktır.
- Kuşlarda dişler yoktur. Dişlerin görevini, taşlık üstlenmiştir.
- Kuşlarda tükürük bezleri yoktur. Etçil kuşlarda bulunur.
- Karaciğer ve pankreas salgıları ince bağırsağa gönderilir ve sindirim ince bağırsakta gerçekleşir ve sindirilen besinler buradan emilir.
- Tohumla beslenen otçul kuşlarda bağırsak daha uzundur.
- Gaga yapısı beslenme şekillerine göre farklılık göstermektedir
Geviş Getiren Memelilerde Sindirim:
- Geviş getiren memelilerde besinler ağız ile alınır.
- Otçul canlılar oldukları için öğütücü azı dişleri iyi gelişmiştir.
- Ağızdan sonra besinler mideye alınır.
- Mide dört bölümden oluşmaktadır.
- Midenin işkembe ve börkenek adı verilen kısımlarında simbiyoz bakteriler bulunur.
- Bu bakteriler selüloz besininin kimyasal sindirimini sağlar.
- Otçul canlılar bitki hücrelerinin çeperlerinde bulunan selülozu bu şekilde sindirmiş olurlar.
- Midede yer alan selülozu sindirilmiş sıvı ağıza geri gönderilir.
- Ağızında azı dişleri yardımıyla öğütme işlemi tamamlanır ve öğütülen besinler tekrar mideye alınır.
- Ancak işkembe ve börkenek kısımlarına uğramadan kırkbayır ve şirden bölümlerine geçer.
- Buradan ince bağırsağa alınan besinlerin kimyasal sindirimi gerçekleşir.
- İnce bağırsak oldukça uzundur. Sindirilmiş besinlerin emilimi burada gerçekleşir.
- Kimyasal sindirim midenin şirden kısmında başlar, ince bağırsakta tamamlanır.
- İşkembe ve börkenek kısmında bulunan bakteriler ile otçul canlı arasında mutualist bir beslenme ilişkisi vardır.
- Bu ilişkide her iki canlı da birbirlerinden yararlanmaktadır.
- Otçul canlı, selülozun sindirimiyle glikozlardan faydalanırken, simbiyoz bakteriler ise yaşam ortamı ve besin elde etmiş olur.