Omurgasız Hayvanlar

• Kıkırdak ya da kemikten oluşmuş iç iskeletleri yoktur.
• Deri, kitin kabuk veya kalker plaklar desteklik ve koruyuculuk yapar
• Sinir şeridi karında bulunur.
• Halkalı solucan ve eklem bacaklılar hariç vücutları segmentsizdir.
• Omurgasız hayvanlarda solunum vücut yüzeyi, solungaç ya da trake ile sağlanır.

1. Süngerler

• Denizlerde ve tatlı sularda yaşarlar.
• Su içinde taş, bitki kabuk gibi sert zemine tutunurlar.
• Genellikle koloni halinde bulunurlar.
• Vazo, kese, küre veya yassı şekilli olabilirler.
• Renkleri kırmızı, mavi, sarı, gri, siyah olabilir.
• Büyüklüğü birkaç milimetre olan türler olduğu gibi,iki metre olan türler de vardır.

• Ektoderm ve endoderm olmak üzere iki tabakalı olan vücutları porlu (delikli) bir yapıdadır.
• Vücut içinde ya bir boşluk ya da kanallarla birbirine bağlanan çok sayıda boşluk bulunur.
• Doku, organ ve sistem oluşumu görülmez.
• Duyu, sinir ve kas hücreleri yoktur.
• Süngerlerde silis, kalsiyum veya spongin maddesinden yapılmış iskelet iğneleri (iç iskelet) bulunur.
• Besinlerin sindirimi hücre içinde olur.
• Üreme eşeysiz ve eşeyli olabilir.
• Eşeysiz üreme tomurcuklanma ile olur.

2. Sölentereler

• Denizde, tatlı sularda tek tek veya koloni halinde yaşarlar.
• Vücutları ekdoderm ve endoderm olmak üzere iki tabakadan oluşmuştur.
• Hem ağız hem de anüs görevi gören tek bir açıklığı vardır.
• İç kısmında bir sindirim boşluğu bulunur.
• Hücre içi ve hücre dışı sindirim yaparlar.
• Tentakül denilen uzantılarıyla besinlerini yakalar.
• Sölenterelerde doku oluşumu görülür.
• Ağsı (diffüz) sinir sistemi vardır.
• Medüz ve polip olmak üzere, iki tipte bulunur. Polip tipi bir yere tutunarak yaşar. Medüz tipi ise denizde serbest olarak yüzer.
• Eşeyli ve eşeysiz üreme görülür.
• Bazı türleri metagenez ile ürer.

Örnek,
Deniz anası, hidra

3. Solucanlar

Yassı, yuvarlak ve halkalı solucanlar olmak üzere üç gruba ayrılmıştır.

a. Yassı Solucanlar

• Vücutlar yassı ve uzundur.
• Tatlı su, deniz ve rutubetli topraklarda yaşarlar.
• Birçok türü parazittir. İnsanlarda ve hayvanlarda hastalık yaparlar.
• Vücutları tek açıklıklıdır.
• Sindirim sistemi dallanmıştır.
• Parazit olan türlerde sindirim sistemi bulunmaz.
• Sinir sistemi ip merdiven şeklindedir.
• Üreme sistemleri gelişmiştir.
• Çoğu hermafrodittir.

Örnek,
Tenya, planarya

b. Yuvarlak Solucanlar

• Toprak, deniz ve tatlı sularda yaşarlar.
• Vücutları silindirik ve segmentsizdir.
• Sindirim sistemi ağız ve anüs olmak üzer iki açıklıklıdır.
• Vücutlarında sindirim boşluğu ve karın boşluğu bulunur.
• Sinir sistemi ip merdiveni şeklindedir ve karın bölgesinde bulunur.
• Vücutta desteklik hidrostatik iskelet ve sağlanır.
• Çoğu parazit, bazıları ayrıştırıcıdır.
• Ayrı eşeyli canlılardır.

Örnek
Kıl kurdu, kancalı kurt, tirişin.

c. Halkalı Solucanlar

• Suda ve nemli topraklarda yaşarlar.
• Vücutları segmentlidir.
• Desteklik hidrostatik iskelet ile sağlanır.
• Sinir sistemi ip merdiveni şeklindedir.
• İki açıklıklı sindirim sistemi vardır.
• Boşaltım sistemi nefridyumdur.
• Deri solunumu yaparlar.
• Rejenerasyon (yenilenme) yeteneği çoktur.
• Hermafrodit canlılardır.
• Karşılıklı döllenme yaparlar.

Örnek
Toprak solucanı, tıbbi sülük

4. Yumuşakçalar

• Çoğu denizde yaşar. Bir kısmı da tatlı suda ve karada yaşar.
• Vücutları yumuşak ve segmentsizdir.
• Bazı türlerin sırt kısmında CaCO3 ten yapılmış bir kabuk vardır.
• Karın bölgesinde bulunan kaslı ayak hareketi sağlar.
• Kalpleri ve kan damarları bulunur.
• Açık kan dolaşımı görülür.
• Solungaçla ve manto boşluğu ile solunum yaparlar.
• Boşaltım organları nefridyumdur.
• Sindirim sistemi iyi gelişmiştir.
• Bazılarının ağzında dişli bir dil bulunur.
• Çoğu ayrı eşeylidir.

Örnek
Salyangoz, midye, istiridye, sümüklü böcek, mürekkep balığı, ahtapot.

5. Eklembacaklılar

• Hayvanlar aleminin en büyük sınıfıdır.
• Deniz, tatlı su ve karada yaşayan yaklaşık
• 1.000.000 türü vardır.
• Vücutları segmentlidir.
• Segmentler birleşerek baş, göğüs ve karın bölgesini oluşturur.
• Kitinden oluşmuş dış iskelete sahiptirler.
• Dolaşım sistemleri açıktır.
• Suda yaşayanlar solungaç, karada yaşayanlar trake solunumu yaparlar.
• Sinir sistemi ip merdiveni şeklindedir.
• Sindirim sistemi tam olup, ağız yapısı beslenme
• şekline göre farklılık gösterir.
• Suda yaşayanlar solungaç, karada yaşayanlar trake solunumu yaparlar.
• Boşaltım organı malpighi tüpleridir.
• Dört gruba ayrılırlar.
• Kabuklular
• Suda yaşarlar, solungaç solunumu yaparlar, ayrı eşeylidirler.
• Dış iskeletleri vardır. Üyeleri eklemlidir

Örnek
İstakoz, yengeç, karides, su piresi.

Örümcekler

Solunum trake ve kitapsı akciğer ile yapılır. Sekiz bacaklıdırlar. Antenleri yoktur.
Örnek
Örümcekler, akrepler ve keneler.

Böcekler

Çoğu karada yaşar, trake solunumu yaparlar ve ayrı eşeylidirler. Vücutları baş, göğüs ve karın bölgesinden oluşur. Genellikle üç çift bacak, iki çift kanat bulundururlar.
Açık dolaşım sistemi görülür

Çok Ayaklılar

Vücutları eşit halkalardan yapılmıştır. Her halkada bir veya iki çift ayak bulunur. Trake solunumu yapan bu canlılarda dolaşım sistemi açıktır. Çiyanda 30 kadar, kırkayakta ise 200 kadar ayak vardır.

Örnek
Çıyan ve kırkayak.

6. Derisidikenliler

• Bütün türleri denizde yaşar.
• Vücutları segmentsizdir ve baş yoktur.
• Kalsiyum karbonattan (CaCO3) oluşmuş dış iskelet ve kalker plaklardan oluşmuş iç iskeleti vardır.
• Beslenme ve hareket, kanal ve tüp ayakların oluşturduğu su dolaşım sistemleriyle sağlanır.
• Dolaşım sistemi açıktır.
• Sindirim sisteminde ağız ve anüs vardır.
• Anüs, canlının sırt bölgesinde bulunur.
• Solunum solungaç, deri veya vücut boşluğuna bağlı dış keselerle yapılır.
• Ayrı eşeylidirler.

Örnek
Deniz yıldızı, yılan yıldızı, deniz kestanesi, deniz hıyarı