1. Kayıların Anadolu’yu Yurt Edinmesi

• Türkiye Selçukluları döneminde doğudan gelen Türkler sınır boylarına (uçlara) yerleştirilmiş böylece, sınırların korunması amaçlanmıştı. Uçlardaki Türkler akınlar yapıyorlardı. Tükmenler Kösedağ Savaşı’ndan sonra merkezi otoritenin zayıflaması ile bağımsız beylikler hâline gelmişlerdir.
• OsmanlIlar Oğuzların Bozok kolunun Kayı boyundandır. Kayılar Selçuklu sultanı I. Alaeddin Keykubat zamanında Ertuğrul Bey öncülüğünde Ankara yakınlarındaki Karacadağ bölgesine yerleştirilmişlerdi. Kayılar daha sonra Söğüt ve Domaniç’i yurt edinmişlerdi ve bölge Türkiye Selçuklu sultanı tarafından Kayılara verilmiştir. 

2. Osmanlı Devleti’nin Kuruluşu

• Ertuğrul Gazi’nin ölümü üzerine yerine oğlu Osman Bey geçti (1281). Osman Bey, Bizans’a karşı başarılı mücadeleler verdi. Moğollar’ın (İlhanlIlar) Anadolu’daki gücünün zayıflamasıyla Kayı boyu gücünü artırdı. Osman Bey adına hutbe okutup para bastırarak bağımsızlığını ilân etti (1299).

3- Osmanlı Devleti’nin Kısa Sürede Genişlemesinin Nedenleri

a. Zayıf Bizans Devleti’ne komşu olması
b. Bizans ve Balkanların karışıklık içinde olması
c. Osmanlı Devleti’nin Anadolu’daki Türk beylikleriyle iyi geçinmesi
d. Doğudan gelen Türkmenlerin fethedilen yerlere yerleştirilmesi (iskân Politikası)
e. Yetenekli devlet idarecilerine sahip olması ve devletin idaresinin bölünüp parçalanmaması
f. Fethedilen yerlerde yaşayan halka adil ve hoşgörülü davranılması
g. Cihat ve gaza politikasıyla fetihlerin kolaylaşması

4. Osman Bey Dönemi (1281 —1324)

• Osman Bey ilk olarak Karacahisar’ı fethetti. Daha sonra İnegöl, Bilecik, Yarhisar ve Yenişehir’i aldı.
• Osman Bey’in fetihlerinden endişeye kapılan Bizans tekfurları birleşerek OsmanlIlara saldırdı. Yapılan Koyunhisar Savaşı’nı OsmanlIlar kazandı (1302).
• Koyunhisar Savaşı ile İznik, İzmit ve Bursa’nın alınması kolaylaştı.

5. Orhan Bey Dönemi (1324 —1362)

•  Orhan Bey ilk olarak Mudanya ve Orhaneli’yi Osmanlı topraklarına kattı.
• Bursayı fethederek başkent yaptı. (1326)
• İznik kuşatması üzerine Bizans, Osmanlı üzerine sefere çıktı. Yapılan Maltepe (Palekanon) Savaşı’nı OsmanlIlar kazandı. Bu savaş sonunda İznik teslim oldu.
• Devletin sınırlarının genişlemesiyle asker ihtiyacını karşılamak için yaya ve müsellem (atlı) ordusu kuruldu.

• Bizans tahtına geçmek isteyen Kantakuzen’in Orhan Bey’den yardım istemesi üzerine Osmanlı Beyliği Rumeli’ye geçti. Yapılan yardımlar karşılığında, Gelibolu yakınlarındaki Çimpe Kalesi Osmanlı Beyliği’ne yardım karşılığı olarak verildi (1353).

UYARI: Çimpe Kalesi Osmanlı Beyliği’nin Balkanlardaki ilk toprağıdır. Çimpe Rumeli’ye geçişlerde üs olarak kullanılmıştır.

NOT: Gelibolu’da ele geçirilen yerlere Anadolu’dan getirilen Türkmenler yerleştirildi. Böylece Türkler için yeni yurtlar elde edilmiş, aynı zamanda bu toprakların Türkleşmesi sağlanmıştır.

6. I. Murat Dönemi (1362 —1389)

• Orhan Bey’in yerine oğlu I. Murat geçti. I. Murat ilk iş olarak Ankara’yı geri aldı. Anadolu’daki asayiş ve birliği sağladı. Rumeli’deki fetihlere önem verdi.
• Lala Şahin Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu Bizans ve Bulgar ordusunu mağlup ederek Edirne’yi aldı (1363).
• OsmanlIların Edirne’yi fethetmesi ve Rumeli’deki ilerleyişi Balkan devletlerini endişelendirdi. Osmanlıları Balkanlar’dan atmak amacıyla papanın önderliğinde Türklere karşı bir Haçlı ordusu hazırlandı. Hacı il Bey komutasındaki öncü birlikler bir baskın düzenleyerek Haçlı ordusunu Sırp Sındığı Savaşı’nda yendi (1364). Osmanlı Devleti’nin Haçlı ordularıyla yaptığı ilk savaş Sırp Sındığı Savaşı’dır.
• Sırp Sındığı Savaşı’ndan sonra Edirne başkent yapıldı. Edirne’nin başkent yapılmasının esas nedeni Balkanlardaki ilerleyişi daha iyi yönlendirmekti.
• Sırp sındığı Savaşı’nda yenilen Haçlılar Türklerin ilerleyişini durdurmak amacıyla Sırpların öncülüğünde yeni bir ordu hazırladı. Yapılan Çirmen Savaşı’nı Osmanlı Devleti kazandı(1371).
• Balkanlardaki Türk ilerleyişini durdurmak ve Türkleri Avrupa’dan atmak amacıyla bir Haçlı ordusu oluşturuldu. Yapılan I. Kosova Savaşı’nı (1389) Osmanlı orduları kazandı. Sırp kralı esir alındı. I. Murat savaş sonrasında yaralılar arasında dolaşırken yaralı bir Sırplı tarafından şehit edildi.

UYARI: I.Kosova Savaşı ile Osmanlıların Balkanlardan çıkarılmasının kolay olmadığı anlaşıldı. Osmanlı ordusu bu savaşta ilk kez top kullanmıştır.

7.Yıldırım Bayeztd Dönemi (1389—1402)

• Yıldırım Bayezıd iki kez İstanbul’u kuşattı. Kuşatmaya deniz yoluyla Bizans’a yardım gelmesini önlemek için Anadolu Hisarı (Güzelcehisar) yapılarak başladı.Avrupa’dan Bizans’a gelebilecek yardımları önlemek için öncelikle Bulgar Krallığı’na son verildi. Böylece Osmanlı sınırları Tuna Nehri’ne ulaştı.
• İstanbul’u kuşatmadan kurtarmak ve Türkleri Balkanlar’dan atmak amacıyla yeni bir Haçlı ordusu kuruldu. Haçlı ordusunun Osmanlı Devleti’ne ait olan Niğbolu Kalesi’ni kuşatması üzerine Yıldırım Bayezıd İstanbul kuşatmasını kaldırmak zorunda kaldı.
• Yapılan Niğbolu Savaşı’nı Osmanlı Devleti kazandı (1396). Bu savaştan sonra Yıldırım Bayezıd Anadolu Türk birliğini sağlamak için yaptığı çalışmalara hız verdi.

a. Anadolu’da Türk Siyasi Birliğinin Kurulması

•  Osmanlı Beyliği ilk zamanlarda Anadolu beylikler ile iyi geçinmiş, sadece Bizans üzerine seferlerde bulunmuştur. OsmanlIlar bu mücadelede zaman zaman Anadolu beyliklerinin de desteğini almıştır.
• OsmanlIlar sınırları genişleyince Anadolu beyliklerini egemenlik altına almak ve Anadolu Türk birliğini sağlamak için çalıştı.
• Orhan Bey, Karesioğulları Beyliği’ndeki taht kavgalarından yararlanarak, bu beyliğin topraklarını Osmanlı Devleti sınırlarına kattı (1345).
• Karesioğulları’nın Osmanlı topraklarına katılması ile beyliğin donanması da OsmanlIlara geçmiştir. Rumeli’ye geçişte bu donanmadan faydalanılmıştır.
• I. Murat döneminde Hamitoğulları’ndan Isparta ve Akşehir para ile satın alındı. Germiyanoğulları’ndan da Kütahya, Emet ve Tavşanlı çeyiz olarak alındı.
• Yıldırım Bayezıd’ın tahta geçmesi üzerine Karamanoğulları başta olmak üzere Anadolu beylikleri Osmanlı Devleti’ne karşı birleşti. Bunun üzerine Yıldırım Bayezıd Saruhanoğulları, Menteşeoğulları ve Aydınoğulları beyliklerini savaş yapmadan Osmanlı hâkimiyeti altına aldı.
• Karamanoğulları üzerine sefer düzenlendi. Karamanoğulları barış istedi. OsmanlIlar, Akşehir ve Beyşehir’e sahip oldu. Sonraki mücadelelerle Konya fethedilerek Karamanoğulları’na son virildi (1397).
• Candaroğulları’ndan Kastamonu ve Amasra alındı. Kadı Burhaneddin’in ölümü ile Kadı Burhaneddin Beyliği de Osmanlı Devleti’ne katıldı. Ertesi yıl Doğu Anadolu seferine çıkan Yıldırım Bayezıd, Malatya ve çevresini alarak Fırat Nehri’ne kadar ilerledi (1399).

UYARI: Anadolu Türk birliğini ilk kez sağlayan Osmanlı hükümdarı Yıldırım Bayezıd’dır.

b. Ankara Savaşı (1402)

•  Timur İran, Azerbaycan ve Irak’ı fethederek Osmanlı Devleti sınırlarına kadar ulaştı. Böylece Osmanlı Devleti ile Timur arasında üstünlük mücadelesi başladı.

Ankara Savaşı’nın Nedenleri

1. Timur’un topraklarını ele geçirdiği Karakoyunlu hükümdarı Kara Yusuf ile Ahmet Celayir’in Yıldırım’a sığınması
2. Yıldırım Beyazıd’in ortadan kaldırdığı Anadolu beyliklerinin beylerinin Timur’a sığınması
3. Hükümdarlara sığınan beylerin kışkırtıcı faaliyetleri
4. Timur’un Sivas’ı, Yıldırım Bayezıd’ın da Erzincan’ı alması
5. İki hükümdar arasındaki hakarete varan mektuplaşmalar
6. İki hükümdarın dünyaya hâkim olma siyaseti izlemesi
Ankara yakınında Çubuk Ovası’nda yapılan savaşı Timur kazandı (1402).

Ankara Savaşının Sonuçları

1. Yıldırım Bayezıd esir düştü.
2. Timur Anadolu beylerine topraklarını geri verdi. Karamanoğulları, Germiyanoğulları, Aydınoğulları, Saruhanoğulları ve Menteşeoğulları gibi beylikler tekrar kuruldu.
3. Anadolu Türk siyasi birliği bozuldu. Osmanlı Devleti yıkılma tehlikesi geçirdi.
4. Balkanlardaki Türk fetihleri bir süre durdu. İstanbul’un fethi gecikti.
5. Osmanlı Devleti’nde şehzadeler arasında taht kavgaları başladı. 11 yıl devam eden Fetret Devri’nin yaşanmasına sebep oldu.

c. Anadolu’da Türk Siyasî Birliğinin Bozulması ve Yeniden Sağlanması

Fetret Devri (1402 — 1413)

• Timur, arkasında güçlü bir devlet bırakmamak için Osmanlı Devleti’ni Yıldırım Bayezıd’ın oğulları arasında paylaştırdı. Bunun üzerine şehzadeler arasında taht kavgalarının yaşandığı bir karışıklık dönemi başladı. Bu döneme Fetret (Bunalım) Devri adı verilir.

8. I.Mehmet (Çelebi) Dönemi (1413—1421)

•  Kardeşleri ile yaptığı mücadeleyi kazanan Çelebi Mehmet Osmanlı tahtına geçti. Böylece Fetret Devri kapanmış oldu.

UYARI: Fetret Devri’ne son verdiği için Çelebi Mehmet Osmanlı Devleti’nin ikinci kurucusu olarak nitelendirilir.

•  Çelebi Mehmet Anadolu siyasi birliğini sağlamak için Karamanoğulları’nı yenilgiye uğrattı. Saruhanoğulları Osmanlı Devleti topraklarına katıldı. Bazı beylikler Osmanlı Devleti’nin egemenliğini kabul etti.
• Venediklilerle ilk deniz savaşı yapıldı.
• Eflak Prensliği vergiye bağlandı, Macaristan üzerine fetihler düzenlendi.
• Timur’un yanından kaçan şehzade Mustafa Çelebi’nin isyanını bastırıldı.
• Bu dönemde çıkan Şeyh Bedreddin isyanı bastırıldı.

9. II Murat Dönemi (1421 —1451)

• Bizans’ın desteklediği amcası Mustafa Çelebi’nin isyanını bastırdı. Bizansı cezalandırmak amacıyla İstanbul’u kuşattı. Ancak kardeşi şehzade Mustafa isyan etti. isyan nedeniyle kuşatmayı kaldıran II. Murat bu isyanı da bastırdı.
• II. Murat Anadolu’daki asayişi yeniden sağladıktan sonra Rumeliye geçti. Taht kavgalarından dolayı elden çıkmış olan yerleri Bizans’tan geri aldı.Rumeli’deki Türk akınlarına karşı Macarlar ve Sırplar birlikte hareket etmeye başladı. Türklerin Macarlara yenilmesi ve Haçlı ordusunun Bulgaristan’a girip Sofya’yı ele geçirmesi üzerine II. Murat Rumeli’ye geçti. Ancak yapılan mücadelelerde başarılı olamadı. Bunun üzerine Macarlar ile Edirne – Segedin Antlaşması yapıldı.

a. Edirne – Seged in Antlaşması (1444)

Bu antlaşmaya göre;
1. Taraflar on yıl birbirleriyle savaş yapmayacaktı.
2. Bulgaristan Osmanlı egemenliğini tanıyacaktı.
3. Eflak OsmanlIlara vergi verecekti.
UYARI: Edirne – Segedin Antlaşması Osmanlılar’ın Batı’da imzaladığı ilk antlaşmadır. Bu antlaşm adan sonra II. Murat tahtı oğlu II. Mehmet’e bırakarak Manisa’ya çekilmiştir.

Varna Savaşı (1444)

•  Avrupa devletleri Osmanlı tahtında küçük yaşta birinin oturmasından faydalanmak için Edirne-Segedin Antlaşması’nı bozdular. Papanın çağrısıyla yeni bir Haçlı ordusu hazırladılar.
• Bunun üzerine II. Murat tekrar Osmanlı tahtına geçti ve yapılan Varna Savaşı’nı Osmanlı Devleti kazandı (1444).

c. II. Kosova Savaşı (1448)

•  AvrupalIların Varna Savaşı’nda yenilmesi bu amaçla yeni bir Haçlı ordusu oluşturulmasına neden olmuştur.
• II. Kosova Savaşı’nı Osmanlı Devleti kazandı.

UYARI:

1. Türklerin Balkanlardaki varlığı kesinleşti. Avrupa devletlerinin Türkleri Balkanlardan atma ümidi kalmadı.
2. Avrupa devletleri Bizans’a yardım etme gücünü kaybetti. Bu durum İstanbul’un alınmasını kolaylaştırmıştır.
3. Kosova zaferinden sonra Avrupalılar savunmaya, Osmanlı Devleti ise taarruza geçmiştir.