SBS 8.SINIF DEYİMLER,ATASÖZLERİ VE ÖZDEYİŞLERÖzdeyiş (Vecize)Söyleyeni belli, topluma ders veren, kısa, özlü sözlere özdeyiş denir. Özdeyişler, insanlığa topluma yararlı hizmetlerde bulunmuş ünlü kişilerin sözleridir. Yazarlar, devlet adamları, komutanlar, peygamberler, bilgin ve düşünürlerin söyledikleri sözler, özdeyiştir.

Özdeyiş, söyleyenin ya da yazanın kültür ve zekâ gücünü yansıtır. Özdeyiş, kimi durumlarda yaşam görüşümüzü değiştirecek ölçüde etkiler. Özdeyişin değeri, içindeki düşüncelerin, düşüncelerin sözcük sayısıyla orantılı olmasına bağlıdır. Özdeyiş, sözcüklerden oluşmuştur. Her sözcüğün anlattığı gerçek ve mecazlı anlam; anlatılmak istenen düşünceye ya da duyguyu tam olarak belirtecek nitelikte olmalıdır.

Özdeyiş Açıklamaları Nasıl Yapılır?1. Özdeyiş birkaç kez özenle okunur.

2. Sözün içinde kaç düşünce ya da duygu olduğu belirlenir.

3. Belirlenen düşünce ya da duygular önemlerine göre sıralanır.

4. Sıraya konulan düşüncelerin kişisel ve toplumsal yaşantıdaki yeri saptanır. Buna göre plan yapılır.

5. Yapılan plan uyarınca yazı beş paragraf esasına göre yazılmaya çalışılır.

6. Birici paragrafta, konunun ana çizgileri birkaç cümle ile belirtilir.

7. İkinci, üçüncü, dördüncü paragraflarda konu ile ilgili düşünceler, günlük yaşamdan tarihten alınacak örneklerle açıklanır.

8. Beşinci ve son paragrafta, ilk iki bölümde anlatılanlardan çıkan sonuç, birkaç cümle ile kesin yargı şeklinde belirtilir.

9. Yazım kurallarına özen gösterilir.

Örnek Özdeyişler“Cennet anaların ayakları altındadır. ”
(Hz. Muhammed)

“Ne mutlu Türk’üm diyene!”
(Atatürk)

“Adalet evrenin ruhudur.”
(Ömer Hayyam)

“Hayatta en hakiki mürşit ilimdir.”
(Atatürk)

“Aşılmasına imkân olmayan hiçbir duvar yoktur.”
(Çehov)

“Anne kalbi çocuğun okuludur.”
(Henry Ward Beecher)

“Bencillik dostluğun zehiridir.”
(Balzac)

“Kitapsız hayat kör, sağır ve dilsiz yaşamaktır.”
(Seneca)

“Eline, beline, diline sahip ol.”
(Hacı Bektaş–ı Veli)


“Bilimsiz şiir, temelsiz duvara benzer.”
(Fuzûlî)

“Bilgili olduğumuz oranda özgür oluruz.”
(Sokrates)

“Bir mermer parçası için heykeltıraş ne ise, ruh için de eğitim odur.”
(Cervantes)

“Gerçeğin dağlarına umutsuzlukla çıkılmaz.”
(Nietzsche)

“İyiliğe gücün yetmezse, kötülük etme.”
(Aristo)

“Yaratıcılığın sırrı, kaynaklarınızı nasıl saklayacağınızı bilmektir.”
(Albert Einstein)

“Doğruluk, insanın kalbinin en gerçek anlatımıdır.”
(Aristo)

“Herkes insanlığı değiştirmeyi düşünür ama hiç kimse kendini değiştirmeyi düşünmez.”
(Tolstoy)