Cümlenin Öğeleri
(Özne)
Cümlede yüklemin bildirdiği işi, hareketi yapan ya da oluş içinde bulunan öğedir. Cümlenin temel öğesidir. Ancak her cümlede bulunmak zorunda değildir.
Cümlede özneyi bulmak için yükleme “kim” ve “ne” sorularını sorarız. Ancak özellikle “ne” sorusu, nesneyi bulmak için de sorulduğundan, biz özne sorusunu yükleme değişik biçimde sorarız.
Örneğin;
“Öğretmen soruyu bana sordu.”
cümlesinde “sordu” yüklemdir. Özneyi bulmak için yükleme “Soran kim?” diye soruyoruz. Cevap olarak “Öğretmen” geliyor. Öyleyse cümlenin öznesi bu sözcüktür.
Cümlede özne yukarıdaki örneklerde görüldüğü gibi, açık olarak verilebileceği gibi, yüklemin çekiminden de çıkarılabilir. Cümlede olmayan, yüklemdeki şahıs eklerinden anlaşılan bu tür öznelere “gizli özne” adı verilir.
“Sana bu kitabı iki günlüğüne verebilirim.”
cümlesinin yüklemi “verebilirim” sözüdür. Özneyi bulmak için “Veren kim?” diye soruyoruz, “Ben” cevabı geliyor; ancak bu söz cümlede yok, biz bunu yüklemin bildirdiği şahıstan çıkarıyoruz. Öyleyse bu cümlenin öznesi gizli öznedir. Bu özne cümlede var olan öğelerden biri sayılmaz. Yani “Geldim.” cümlesinde öznenin “ben” olduğu görülse bile bu cümle sadece yüklemden oluşmuş sayılır.
Her cümlede özne bulunmaz. Yani eylemi yapan bazen belli değildir.
“Kasabaya bu yoldan gidilmez.”
cümlesinde “Gidilmeyen ne, gidilmeyen kim?” gibi sorulara cevap alınmaz. Öyleyse cümlenin öznesi yoktur.
|» Bu konuyla ilgili test çöz! « |
|» Cümlenin Öğeleri Sayfasına Dön! « |
Not: İçerik, internetten alıntılanarak derlenmiştir…
Batuhana katılıyorum. Konu güzel anlatılıyor fakat ayrıntılı değil oldukça eksiklik var ama yine de güzel olmuş. Teşekkür ederim. 🙂
Ya bu arada sorulara bakıyorum hep aynı sorular yardımcı olabilecek var mı?
Lise ikiye gidiyorum ögretmenimiz bile bu kadar güzel anlatmıyor bu konuyu. Burada cok güzel bir şekilde anlatılmıs.
Gerçekten çok güzel bir site çok yardımcı oldu çok tşkler.
Öğretmenimizin verdiği ödevlerin çoğu burda artık masaüstünde word dosyam var bu siteyle ilgili: Çok güzel site olmuş yapanların ellerine sağlık.
Çok sağolun. Sizin sayenizde yine 100 aldım. Bence de bizim öğretmenimizden daha güzel anlatıyor. Şimdi daha çok bilinçliyim… 🙂
Çok teşekkür ederim.Çok yardımcı oldunuz.
Evet çok güzel bişe ama fazla detaya girilmemiş ve bizim hocada zaten bişe anlattığı yok hep kendi şeylerini anlattığından bu yeterli.
Bende katılıyorum.Bilgiler eksik ama yeterli, çünkü bizim hocanın anlattığı bişey yok. 🙂
Bilgicik çok teşekkür ederim.Çok yardımcı oldun.
Çok iyi herşeyi öğretiyor çok teşekürler ederim.
furkan üce
Sesli anlatım olsa daha güzel olur.
Bence bu site çok güzel çünkü bizi herşeyi anlatıyor. Öbür siteler gibi üyelik istemiyor bu yüzden herkesin bu siteye bakmasını öneriyorum.
Çok teşekkür ederim. Çok anlatmışsınız. Çok sağ ol helal olsun bu interneti tanıdığım güne…
Öğretmenim! Gerçekten çok güzel olmuş.İşime Yaradı;her zamanki gibi 100 aldım sagolun eyvallah.
Bu site çok güzel, çok işeme yarıyor. Sağ olun.
Bu site çok güzel dil bilgisini biraz daha detaylı anlatsalardı da çok örnek vermeliler.
Bu site bana yarınki yazılıda yatdımcı olacak.
Özne ve yüklemin açıklamalarını yazanlara çok teşekkür ediyorum.Araştırma ödevime çok katkısı oldu.
Oh be bu gün çok mutsuzdum ( 24.03.09) ama burdaki duvar yazılarını okudum güle güle yerlere yapıştım.