Piri Reisin Hayatı
Türk Osmanlı devletinin en önemli denizci, coğrafyacı ve haritacıdır. Asıl adı Muhyiddin Piri Bey olmasına rağmen dünya onu Piri reis olarak bilir. Karamanlı bir ailenin çocuğu olan Piri reis Padişahın emriyle İstanbul’ a göç ettirilen ailelerdendir. Piri reisin denizciliği amcası Kemal Reisten öğrenmiştir. 1487-1493 yıllarında birlikte Akdeniz’de korsanlık yaptılar. İspanya’da bulunan Müslümanlar zulme uğrayınca Osmanlı’dan yardım istediler, o zamanlar deniz donanması bulunmayan Osmanlı Kemal Reisi Osmanlı bayrağı altında İspanya’ya gönderdi. Bu sefere Piri Reis amcası ile birlikte burada ki Müslümanları Kuzey Afrika’ya taşıdı.
II. Beyazıt Akdeniz’de korsanlık yapan denizcileri Osmanlı donanmasına katmak istemesi ile 1494 yılında İstanbul’a gelerek padişahın huzuruna çıktılar ve amcası ile birlikte donanmaya katıldılar. Denizlerde bir çok yere giden Piri Reis 1513 yılında ilk dünya haritasını çizdi. Osmanlı ordusunda Yavuz Sultan Selim döneminde de bir çok başarı göstermiş ve Padişahın övgüsünü kazanmıştır.
Piri reis 1526 kadar olan yaşamını konu alan Kitab-ı Bahriye kitabını yazdı. 1528 yılında ikinci defa dünya haritasını çizdi. Osmanlı donanmasında yaptığı son görevde ki hatasıyla ölümle cezalandırıldı ve idam edildi.
Piri Reis’in Dünya Haritası
16. yüzyılda yaşamış büyük bir denizci ve coğrafyacı olan Piri reis bunların yanında haritacılığı ile de bilinmektedir. 1513 yılında yazmış olduğu Kitab-ı Bahriye eserinde denizle ilgili tüm bilgilerini burada anlatmıştır. Ayrıca kitabında Ege ve Akdeniz adalarını tanıtarak denizle ilgili bilgi ve tecrübelerini paylaşmıştır.
Haritanın açıklamalı bir şekilde anlatımı ise Çanakkale Boğazından başlayarak, Ege denizi kıyıları ve adaları, Anadolu kıyıları ile çevresindeki adalarla ilgili tarihi ve coğrafi bilgiler verilerek son bulur.
Piri Reis çizmiş olduğu ilgili araştırmalar ilk defa 1952 yılında Amerikalı harita uzmanı Mallery tarafından incelendi. Mallery yaptığı araştırmada şaşırtıcı sonuçlara ulaştı. Çizilen haritada teferruatı doğruydu ve haritayı çizen kişi sanki dünyanın yuvarlak olduğunu biliyordu. O dönemde böyle bir bilginin imkansız olduğunu düşünen araştırmacı Amerikan Deniz Kuvvetleri Hidrografi Bölümüne başvurdu. Haritalar burada küre geometrisine göre çizilmiş son dünya haritaları ile karşılaştırıldı ve tamamı ile aynı doğrulukta çıktı. Üstelik bu bilgi sadece Ege, Akdeniz kıyıları değil, Kuzey Amerika ve Güney Amerika haritaları da tıpa tıp doğru çıkmıştır. Piri reis bu sonuca göre dünyanın yuvarlak olmasının yanında küre şeklinde olduğunu da biliyordu. 16. yüzyılda bu denli doğru bir harita nasıl çizildiğine dair bir araştırma yürütülmeye başlandı ve daha da sırlı hale getirdi. Çünkü, Amerika kıyıları hem kanada dağ ve gölleri kusursuza yakın çizilmişti. 1956’da Georgetown Üniversitesi Piri Reis’in haritacılığı üzerine bir açık oturum düzenledi. Toplantıya dünyaca ünlü “Yer Yüzünün Kayan Kabuğu” adlı kitabın yazarı Prof. Charles Hapgood ve matematikçi Richard Strachan dönemin harita uzmanları da katıldı. Bu iki bilim adamı, söz konusu Piri Reis’ in haritalarını uydularla çekilen haritalarla karşılaştırınca ortaya daha şaşırtıcı bir sonuç ortaya çıktı. 16. yüzyılda çizilen haritalar 20. yüzyılda çizilen haritalarla birbirini tutuyordu. Durum bu olunca akıllara çok fazla soruda beraberinde geldi, acaba o zamanın imkan ve şartlarında bu kadar doğru ölçülerde harita nasıl çizilebilmişti? Amerika’ya bizzat gitmediği halde hatta o zamanlar Amerika bile keşif edilmemişken bu haritada nasıl oluyor da her şey doğru olarak tutuyordu?
Piri Reis’in haritasından çıkarılan sonuç; Osmanlı o zaman en geniş topraklara sahip olması askeri gücünün yanında bilim ve araştırma alanında da gelişmiştir. Piri Reis’in çizmiş olduğu harita ile Galile’nin yaşadıkları medeniyetler arasında farklılıklar görülmektedir. Galile güneşin hareketleri ile dünyanın yuvarlak olduğunu iddaa etmiş ve bu düşünce kilisenin fikri ile ters düşünce, Galile mecburen bu düşüncelerinin yanlış olduğunu söylemiş ve mahkeme kararıyla ölümden kurtulmuştu yalnız evde gözetim altında tutulması gerekiyordu. Piri Reis ise Padişahlara sunduğu haritalar sayesinde ödüllendirilmiştir.