Plastidler
Hayvan hücrelerinde, mantar hücrelerinde, bakteri ve mavi– yeşil alglerde bulunmaz. Sadece bitki hücrelerinde bulunan plastidler nişasta, protein, yağ gibi maddelerin sentezini
yaparlar ya da depolarlar.
İşlevlerine göre üç çeşit plastid vardır.
Kloroplast
- Kloroplast yeşil renkli plastiddir. Kloroplastın stroma ve grana denilen iki kısmı vardır. Granalar tilakoid zarların katlanmasıyla oluşurlar. İç zardan tomurcuklanma ile oluşan granalar, iç zarla bağlantısı koptuktan sonra stromada bağımsız olarak bulunurlar. Granada klorofil molekülleri vardır.
- Granaların etrafında bulunan sıvı kısma stroma denir.
- Stromada DNA, RNA, ribozom, fotosentez enzimleri, karbonhidratlar, yağlar, proteinler, su ve minareller bulunur.
- Kloroplast gerektiğinde kendini eşleyerek çoğalabilir.
- Kloroplastın görevi fotosentez reaksiyonlarını gerçekleştirmektir.
- Kloroplastlar taşıdıkları klorofil sayesinde güneş enerjisini kimyasal bağ enerjisi şeklinde depolarlar.
NOT: Mitokondride oksidatif fosforilasyon, kloroplastta fotofosforilasyon elektron taşıma sistemi (E. T. S) elemanlarıyla gerçekleşir.
Kromoplast
- Kromoplastlar sarı (ksantofil), turuncu (karoten), kırmızı (likopin) gibi çeşitli pigmentler içerirler. Çiçek ve meyvelerin renklerini oluşturur. Kromoplastlar fotosentez yapmaz.
Örnek
Havuçta > Karoten
Limonda > Ksantofil
Domateste > Likopin
Lökoplast
Bitkinin kök, yumru, tohum, gövde içi gibi ışık görmeyen kısımlarında bulunurlar. Görevi fotosentezle üretilen glikozu nişasta şeklinde depolamaktır.
UYARI: Plastidler birbirine dönüşebilir. Muzun sararması, domatesin kızarması, yaprakların sararması vb.
UYARI: Bitkilerde koful öz suyunda bulunan ve bitkiye mor, eşatun, mavi gibi renkleri veren antokyan pigmentleri bulunur. Bu pigmentler koful özsuyu asidik ise kırmızı, bazik ise mavi, nötr ise eşatun renk verir.
