Populasyonlar

Sınırlı bir çevrede yaşayan aynı tür bireylerden oluşan topluluğa populasyon denir.
Örneğin
İstanbul’daki insanlar, Karadeniz’deki hamsiler. Populasyon yaşama birliklerinin en küçüğüdür. Doğal şartların populasyonu düzenlemesiyle ilgili olarak iki hipotez ileri sürülmüştür.

1. Malthus Hipotezi

Besin kıtlığı, hastalık, savaş, doğal afetler gibi dış kuvvetlerpopulasyonun birey sayısındaki artışı dengeler.
Malthus’ a göre populasyondaki birey sayısı artışı geometrik dizi şeklinde (2, 4, 8, 16, 32 … ), besin ise aritmetik dizi şeklinde (2, 4, 6, 8, … ) artar. Besin artışı birey sayısı artışından daha az olduğu için besin kıtlığı ortaya çıkar. Bunun sonucu olarak dış göç artar ve populasyon dengelenir.

2. Wayn – Edward Hipotezi

• Bu hipoteze göre populasyonun birey sayısındaki artış,yavru bakımının azalması, doğum kontrolü gibi içi kuvvetlerle dengelenir.
• Populasyonun dengelenmesi ile ilgili yapılan deneyde şu sonuçlara ulaşılmıştır.

1. Deney

• Dış göçlerin engellenmediği açık bir ortamda bulunan fare populasyonuna her gün sabit miktarda besin verildiğinde fare sayısı hızla artmıştır. Ancak daha sonra besin sıkıntısı çeken fareler dışarıya göç etmiş ve pupulasyon dengelenmiştir.

2. Deney

• Göçlerin engellendiği kapalı bir ortamda fare populasyonuna sabit miktarda besin verilmiştir. Başlangıçta besin miktarı yeterli olduğu için birey sayısı artmıştır. Ancak daha sonra besinin az geldiği gözlenmiştir. Aç olan farelerin üremek istemediği ve iç güdüsel olarak doğum oranının düştüğü görülmüştür. Doğum oranının düşmesiyle populasyon dengelenmiştir.

3. Deney

Göçlerin engellendiği kapalı bir ortamda fare populasyonuna sürekli artan miktarda besin verilmiştir. Ancak bu kez yiyecek sıkıntısı çekilmiş, artan populasyon yoğunluğu nedeniyle fert başına düşen alan miktarı azalmıştır.
Yer darlığı nedeniyle fareler arasında kavgalar ve rekabet ortaya çıkmış ve ölüm oranının artmasıyla populasyon dengeye ulaşmıştır.

Populasyonun Büyüklüğü

• Populasyonda bulunan birey sayısı populasyonun büyüklüğünü gösterir. Bir populasyondaki birey sayısı ortamın da uygunluğu derecesinde artabilir ya da azalabilir.
• Populasyondaki doğum, ölüm, iç göç ve dış göç oranları populasyonun büyüklüğü ve geleceği hakkında bilgi verir.

ÖRNEK: Populasyonların büyüme hızı,
I. Birey sayısı
II. Bireylerin vücut ağırlığı
III. Bireylerin boy uzunluğu
IV. Zaman
değişkenlerinden hangileri arasındaki ilişkiyle belirlenir?
A) I veII B)I veIV C)II ve III D) II ve IV E) III ve IV
1993 ÖSS

ÇÖZÜM: Populasyondaki birey sayısı arttığında populasyon büyür. Buna göre birey sayısının zamana bağlı değişimi populasyonun büyüme hızını verir.
Yanıt B