Kişisel bilgisayarlarda çözüm bu kadar kolay. İsteyen daha sonra bile F klavye alarak iki tuş yardımıyla bilgisayarını kolayca F klavyeye çevirebilir. Ancak, bu durum benim gibi dizüstü bilgisayar kullanıcıları için ne yazık ki o kadar kolay değil. Üretilen veya ithal edilen dizüstü bilgisayarların neredeyse tamamı Q klavye. Dizüstü bilgisayara bir başka klavye takmak da uygun bir çözüm değil. Ya kutusundan yeni çıkmış el değmemiş bilgisayarınızda tuşları yerinden çıkararak kendi klavyenizi oluşturacaksınız ya da Q klavyeyi sineye çekeceksiniz.

Durum avuçiçi bilgisayarlarda ise daha vahim. Avuçiçi bilgisayarlarda yer alan çizgi klavyelerin çoğunda ş, ı, ğ gibi Türkçe karakterler yok. Türkçedeki ç, ö, ü gibi harfleri yazmak için ise bir diğer karakter setine geçmek gerekiyor. Bu durum, yazmayı yavaşlatıyor. Avuçiçi bilgisayarlarda el yazısında ise ç, ğ, ı, ş, ö, ü harfleri hiç tanınmıyor. Türkiye'ye her gün yüzlerce ithal edilen avuçiçi bilgisayarları kullanmak istediğinizde Türk yazısına özgü harfler yerine Lâtin alfabesindeki benzer harfleri kullanmak zorunda kalıyorsunuz. Avuçiçi bilgisayarlarda aşağı sözü asagi, âşık sözü asık biçiminde yazılabiliyor.
F klavyenin yaygınlaşması için hem bilgisayar kullanıcılarının hem bilgisayar satıcılarının bilinçli davranması ve Türkçeye en uygun olan F klavyeyi istemeleri, bunda ısrar etmeleri gerekmektedir. İlgili bakanlıkların ve kuruluşların da bu konudaki mevzuatı uygulaması esastır.

Tasarımcılar, geleceğin bilgisayarının klâvyesiz olacağını söylüyorlar. Konuşmayı yazıya çeviren aygıt üzerinde çalışmalar epeydir sürüyor ve bu yolda çok mesafe alındı. Bu bilgisayarlarda insan sesini yazıya çeviren bir düzenek bulunacak. Böylece bilgisayarda parmaklarımızla yazmak yerine konuşarak yazacağız. Dactylographe sözündeki daktylos ‘parmak' anlamındadır. Eski Yu-nan'da parmaklarını ustalıkla kullanan mitolojik varlıklara da Daktyloi deniliyordu. Konuşmayı yazıya çevirecek düzeneğe biz şimdiden sesyazar sözünü öneriyoruz. Ancak, sesyazarın sesleri Türk alfabesine çeviren bir düzeneğe sahip olması için şimdiden çalışmaların başlaması gerekiyor. Dillerde seslerin çoğu ortaktır ama bu seslerin yazıdaki karşılıkları farklı olabilir. Söz gelişi Türkçedeki /ç/ sesinin harf karşılığı Türkçe yazısında ç, İngiliz alfabesinde ise ch'dir. /ğ/ sesinin karşılığı olan harf ise Türk yazısına özgüdür. Gelecekte daha fazla karmaşa yaşanılmaması için ülkemizde de bu konudaki çalışmaların ilgili kurumlarca desteklenmesi ve önlemlerin alınması gerekmektedir. Türkçeye özgü harfler ve Lâtin-1 karakter kodları F klavyenin yeniden yaygınlaştırılmasının yanı sıra bir başka konuya da

dikkatleri çekmek gerekiyor. Alfabemizdeki Türkçeye özgü Ç, ç, G, ğ, ı, İ, Ö, ö, Ş, §, Ü, ü harflerinin bilgisayarlardaki Lâtin-1 karakter kodlan içerisinde yer almaması, başta e-posta iletişiminde olmak üzere çeşitli bilgisayar yazılımlarında sorunlara yol açmaktadır. Gönderilen e-postalarda Türkçe karakterlerin yerinde kimi zaman kargacık burgacık şekillerin çıkması bu yüzdendir. Türk alfabesindeki ş harfi yerine p, ı harfi yerine y, ğ yerine de Ö şekillerinin göründüğü iletilerin dilini Türkçe (ISO) hâline getirerek düzeltebilirsiniz. Bunun için biraz uğraşmanız gerekiyor. Ama Türkçe karakter kodlarının eşleşmediği durumlarda Türkçe karakterin yerine tek bir şekil değil de üç, dört, hatta beş karakterin bir araya gelerek karma karışık görünümdeki iletileri okumak, en zor bilmeceyi çözmekten daha da zor olmaktadır.

Çeşitli kuruluşlarca üretilen yazılımlarda bu karakterler için değişik çözüm yollarına başvurulmakta, bu da bilgisayarlar ve yazılımlar arasında uyumsuzluğa yol açmaktadır. Bu durumda bilgisayar kullanıcıları söz konusu karakterleri kullanmak yerine Lâtin yazısındaki temel karakterleri tercih etmektedirler. E-posta iletilerinde de benzer uygulamaya başvurulması, giderek Türkçeye özgü harflerin bilgisayar ortamında kullanılmaması gibi bir tehlikeyi gündeme getirmektedir. Bilişim teknolojilerinin giderek geliştiği ve hayatın pek çok alanını etkilediği göz önüne alınacak olursa, dilimiz açısından son derece önemli olan bu soruna da bir çözüm bulmak gerekmektedir.

Öte yandan Türk dünyasında ortak alfabe kullanılması düşüncesi de, Türkçe karakterlerin Lâtin-1 karakter kodları içerisinde yer almaması yüzünden güçlüklerle karşı karşıyadır. Bu yüzden, bazı Türk cumhuriyetlerinde ,r sesi için sb, ç sesi için eh harf grupları kabul edilmiş, ö ve ü sesleri de o' ve u biçiminde karşılanmaya başlanmıştır.

Hem ülkemizde yazı birliğinin korunması hem de Türk dünyasında ortak alfabe kullanılmasının sağlanması bakımından, her türlü bilgisayar yazılımında ve donanımında Türkçe karakter zorunluluğu ile ilgili düzenlemenin bir an önce yapılması ve gerek ülkemizde üretilen, gerek ithal edilen her türlü yazılımda, donanımda Türkçe karakter setinin yer alması zorunluluğunun getirilmesi ve standart olarak kabul edilen Lâtin-1 karakter kodlarına Türkçe karakterlerin yerleştirilmesi için gerekli girişimlerde bulunulması gereklilik hâline gelmiştir.

Bu konuda yetkililer Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Türk Standartları Enstitüsü Başkanlığı gibi kuruluşlardır. Türk Dil Kurumu, yetkili kuruluşlara başvuruda bulunarak gerekli önlemlerin alınması ve çalışmaların başlatılması dileğini iletmiştir. Klavye sorununda olduğu gibi bu konuda da tüketicilerin bilinçli davranmaları, sorunun çözümünü daha da kolaylaştıracaktır.

Türk Dili Dergisi, S.616, s.353-356, Nisan 2003