Reform

Avrupa’da XVI. yy. da din alanında meydana gelen yeni düzenlemelerin tümüne birden Reform denir.

Reform ’un Nedenleri:

1. Matbaanın kurulması
2.Rönesans’ın etkisi (Rönesans’ın getirdiği pozitif düşünce ile insanlarda araştırma merakının doğması ve incil’in araştırılması).
3. Katolik kilisesinin bozulması, din adamlarına güvenin azalması
4. Papa ve din adamlarının af kâğıdı (Endülüjans) satışı ile halkı sömürmeleri
5. Luther, Erasmus, Röklen, Kalven gibi reformcuların fikirlerinin yayılması
6. Protestanlık Almanya’da (1555 Ogsburg Ant. ile) Anglikanizm İngiltere’de (1543), Kalvenizm (1598) Nant Fermanı ile Fransa’da serbest kalmıştır.

Sonuçları:

•  Avrupa’da mezhep birliği bozulmuş, yeni mezhepler ortaya çıkmış, yeni tarikatlar kurulmuştur.
• Katolik kilisesi kendi kendini düzeltme gereği duymuş, dağılmayı önlemek için Engizisyon mahkemeleri kurulmuştur.
• Kilisenin dışında eğitim kurumları açılarak eğitimde laik sisteme geçilmiştir.
• Malları yağmalanan, kilise ekonomik yönden güç kaybetmiştir.
• Eğitim üzerindeki Katolik kilisesinin tekeli kırılmıştır.
• Avrupa’da din savaşları başlamıştır.

SORU: XVI. yüzyılda Almanya’da her prens kendi kabul ettiği mezhebe tebaasını da sokma hakkına sahipti. Koyu Katolik olan Alman imparatoru bütün tebaasını zorla Katolik yapmaya çalışınca, Protestan mezhebinden olanlar ayaklanmıştır. Almanya içindeki bu mezhep mücadelesi bütün Avrupa’ya yayılmıştır. Fransızlar, Katolik oldukları halde, Almanya’daki Protestanları desteklemişlerdir. Fransa’nrn Protestanları desteklemesi aşağıdakilerden hangisine bağlanabilir?
A) Avrupa’daki din savaşlarına son vermek istemesine
B) Almanya’nın tek yönetim altında birleşerek güçlenmesine karşı olmasına
C) Protestan mezhebini resmen tanımış olmasına
D) Prenslerin inanç özgürlüğüne sahip olmasını onaylamasına
E) Topraklarında çeşitli mezheplerden insanların bulunmasına
1999 ÖSS
ÇÖZÜM: Fransa’nın Katolik olmasına rağmen Almanya’daki Protestanları desteklemesi Almaya’nın tek yönetim altında birleşerek güçlenmesine karşı olmasına bağlanabilir.
Yanıt B
ÖRNEK: Yeni Çağ başlarında, Avrupa’da Reform Hareketlerinin yayılmasında aşağıdakilerden hangisi diğerlerine göre daha az etkili olmuştur?
A) Tevrat ve incil’in değişik ulusal dillere çevrilmesi
B) Hümanistlerden çoğunun Orta Çağ’ın skolastik fikirlerini eleştirmeleri
C) Hiristiyan din adamlarından çoğunun dini kendi çıkarlarına alet etmeleri
D) Aydın din adamlarının Katolik kilisesi’nin çalışmalarını eleştirmeleri
E) Feodalitenin yerine, mutlak krallıkların kurulmaya başlaması
1984 ÖSS
ÇÖZÜM: A, B, C , D seçenekleri Avrupa’da Reform Hareketleri’nin nedenleri arasında doğrudan yer almaktadır. Yeni Çağ başlarında Avrupa’da görülen Reform Hareketleri dinsel
alanda olmuştur. Feodalitenin (Derebeylik) yıkılması dört seçenekte yer alan ve tümü dinî nitelikli olan olayları, Reform Hareketleri’nin yayılmasında önemli rol oynarken
E’de bulunan “Feodalitenin yerine, mutlak krallıkların kurulmaya başlaması” olayı daha az etkili olmuştur.
Yanıt E

OTUZ YIL SAVAŞLARI

•  Reform Hareketi’yle yeni mezheplerin ortaya çıkması din savaşlarının başlamasına neden olmuştur. Savaş Protestan yanlılarının galibiyeti ile sonuçlanmıştır.
• Almanya ve ispanya Protestanlara karşı savaş açmış, 30 yıl içinde pek çok insan ölmüş ve Westfalya Barışı [1648) ile Almanya, Protestanlığı resmî mezhep olarak kabul etmek zorunda kalmıştır.

Veraset Savaşları

Ispanya Veraset Savaşları (1702-1714)
Lehistan Veraset Savaşları (1733-1738)
Avusturya Veraset Savaşları (1740-1748)

Aydınlanma Çağı

• Aydınlanma, 18. yüzyılda Avrupa’da ortaya çıkan ve o her konuda akla öncülük veren bir düşünce sistemdir. Bu düşünce sisteminin etkisiyle felsefe ve bilim alanında büyük gelişmeler yaşanmıştır. Deney ve gözlem metodu kullanılmaya başlanmış, doğa bilimlerinde büyük bir gelişme yaşanmış, pozitif bilimler gelişmiştir.

Avrupa’daki Siyasal ve Sosyal Gelişmeler

ABD’nin Kurulması (1787)

• Kuzey Amerika, İngiltere’nin sömürgesi durumundaydı. Bu coğrafyada 13 koloni vardı. İngiltere, Yediyıl Savaşları sonucunda bozulan ekonomisini düzeltmek için sömürgelerine yeni vergiler yükledi. Bunun üzerine 1774 yılında Amerika özgürlükçüleri, Boston limanında bir İngiliz gemisini ele geçirerek, gemideki malları denize döktü. Böylece bağımsızlık savaşı başlamış oldu.
• 1774’de l. Filedelfiya Kongresi’nde Virjinya eyaleti bağımsızlığını ilan etti, bunu diğer eyaletler izledi.
• 4 Temmuz 1776’da ll. Filedelfiya Kongresi’nde insan Hakları Bildirgesi yayınlandı.
• İngiltere ile Amerika arasıdaki savaş 8 yıl sürdü.
• Fransa ve ispanya kaybettikleri yerleri geri almak için Amerikalıları destekledi. Amerikan ordusu ingilizleri Saratoğa ve York Town savaşlarında yendi.
• 1783 yılında İngiltere ile Amerika arasıda Versay Antlaşması yapıldı.

Sonuçları
1. Amerika, İngiltere ile yaptığı Versay Antlaşmasi ile bağımsızlığını elde etti.
2. Fransa, Yedi Yıl Savaşları’nda İngiltere’ye kaptırdığı Antil Adaları ve Senegal’i geri aldı.
3. 1787 yılında George Washington’un başkanlığında ABD kuruldu.
4. Fransız ihtilali’nin ortaya çıkmasına neden oldu.
6. Sömürgeciliğe karşı verilmiş olan ilk bağımsızlık hareketidir.
7. insan Hakları Bildirgesi ile Frasız ihtilali’ne esin kaynağı oldu.

ÖRNEK: Aşağıdaki ülkelerden hangisi Amerikan bağımsızlık savaşlarında Amerikalı kolonilerin yanında yer almıştır?
A) Rusya B) Hollanda C) Fransa D) Prusya E) Portekiz
ÇÖZÜM: Fransa Yedi Yıl Savaşları sonunda İngiltere’ye yenilmiş, bu yenilginin intikamını almak için Amerikan kolonilerinin yanında yer almıştır.
Yanıt C
ÖRNEK: – 1530-155 Mezhep Savaşları sonucunda Ogsburg Antlaşması imzalanmış, Protestanlık resmen tanınmıştır.
– 30 Yıl Savaşları (1618-1648) sonucunda Westfalya Antlaşması imzalanmış, halka mezhep seçme hakkı ve laik eğitim hakkı tanınmıştır.
– Amerikan kolonilerinin İngiltere’ye karşı verdiği bağımsızlık savaşı sonucunda 1783 Versay Antlaşması imzalanmış, antlaşma ile Amerika’nın bağımsızlığını İngiltere kabul etmek zorunda kalmıştır. Buna göre,

I. Avrupa’da 16. ve 17. yüzyıllarda din savaşları yaşanmıştır.
II. Amerika 18. yüzyılda Avrupa hegomonyasından kurtulmuştur.
III. Amerikan halkı İngiltere’ye karşı verdiği bağımsızlık savaşında Avrupa’dan büyük yardım görmüştür.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III
ÇÖZÜM: Yukarıda verilenlerden yola çıktığımızda Avrupa’nın 1500’lü ve 1600’lü yıllarda yoğun olarak din savaşı yaşadığına
(I), Amerika’nın 1783 yılında bağımsız olduğunave böylece Avrupa egemenliğinden kurtulduğuna
(II) ulaşırız. Ama bağımsızlık savaşında Amerikalıların Avupa’dan destek gördüğüne ulaşamayız
(III). Çünkü öncüllerde ve verilen yargılarda böyle bir bilgi bulunmamaktadır.
Burada önemli olan paragraf doğrultusunda hareket edebilmektir.
Yanıt D