Rüzgârlar

• Yüksek basınçtan (antisiklon) alçak basınca doğru (siklon) olan yatay hava hareketine rüzgâr denir. Rüzgârların oluşmasındaki temel faktör basınç farklılığıdır.

Rüzgârlar ile ilgili olarak;
– Rüzgârların sıcaklık , nemlilik, hız ve yönleri birbirinden farklı özellik gösterir.
– Rüzgârlar geldikleri yerin sıcaklık özelliklerini gittikleri yere götürerek sıcaklığı etkilerler. Ekvator yönünden gelen hava kütleleri ısıtıcı etki yaparken kutuplar yönünden gelen rüzgarlar sıcaklığı azaltır.
– Yazın denizden gelen hava kütlesi serinletici ve nemliliği arttırıcı etki yaparken karadan gelen rüzgâr sıcak, kuru karakterde eserek sıcaklığı arttırır.
– Kışın karadan gelen hava kütlesi soğuk ve kuru olarak eserken denizden gelen hava kütlesi nemli ve ılıktır.

Rüzgârın Hızı: Hava kütlesinin belli bir zaman dilimi içerisinde aldığı yoldur. Rüzgârın hızı anemometre denilen aletle ölçülür ve m/sn veya km/sa olarak ifade edilir.

Rüzgârın hızını etkileyen faktörler şöyledir;

a. Basınç farkı: Basınç farkının artması rüzgârın hızınıda arttırır. Fark azalırsa rüzgâr yavaşlar. Basınç değerleri aynı olursa rüzgâr esmez.

I. merkezdeki rüzgârın hızı II. merkezden daha azdır. Nedeni II merkezdeki basınç farkının daha fazla olmasıdır.

b) Basınç merkezleri arasındaki uzaklık: Basınç merkezleri arasındaki uzaklık arttıkça rüzgârın hızı azalır. Uzaklık ile rüzgârın hızı arasında ters orantı vardır.

c) Yerşekilleri: Alçak ve düzlük alanlarda (Deniz, ova, boğaz ve vadi gibi) rüzgar hızlı, engebeli alanlarda ise yavaş eser.

d) Günlük hareket: Dünyanın dönmesi rüzgârın yolunu uzatır. ve hızını azaltır. Ayrıca Dünya’nın dönmesi rüzgârların sapmasına neden olur. Bu sapma Kuzey yarım kürede sağa Güney yarımkürede sola doğrudur.

Rüzgârın yönü: Rüzgârlar esiş yönlerine göre adlandırılır. Rüzgârların esiş yönlerini frekans gülleri gösterir.

Rüzgârın yönünü etkileyen faktörler:

a) Günlük hareket: Rüzgârlar Dünya’nın dönmesine bağlı olarak Kuzey yarımkürede sağa Güney yarımkürede sola doğru saparlar.
b) Yer şekilleri: Rüzgârlar yerşekillerine göre yön alarak eserler. Rüzgâr akarsu yataklarını, vadileri, boğaz ve kanalları izlerler. Rüzgâr frekans güllerine bakarak yerşekilleri hakkında bilgi elde edilir.
Hakim rüzgar yönü Bir bölgede rüzgarın en çok estiği yön.
Rüzgâr frekans gülü Rüzgârın belli bir süre içinde hangi yönden kaç kez estiğini gösterir.