Salgı (Bez) Epiteli – Duyu Epiteli

II. Salgı (Bez) Epiteli

Salgı yapan epitel doku çeşididir. Hücre sayısına göre tek hücreli ve çok hücreli bez epiteli olarak ikiye ayrılır.

a. Tek Hücreli Salgı Epiteli

• Tek katlı silindirik epitel hücresidir. Salgı üreten bu hücreye goblet (kadeh) hücresi denir.
• Goblet hücreleri mukus salgılar. Mide ve bağırsak duvarında, ayrıca kurbağa derisinde de bulunur.

Goblet hücrelerinin salgı maddesi yağ ya da glikoprotein yapıdadır.
Bundan dolayı bu hücrelerde mitokondri, endoplazmik retikulum, golgi aygıtı fazladır.

b. Çok Hücreli Salgı Epitel

• Birçok bez hücresinin birleşmesiyle meydana gelen bez epiteli çeşididir.Salgılama şekillerine göre üç gruba ayrılır.

Endokrin Bezler

• Salgılarını doğrudan kana veren iç salgı bezleridir. Bu bezlerde kanal yoktur. Bu bezlerin salgısına hormon denir. Hormonlar hedef organa kanla taşınır.

Örnek
Hipofiz, tiroid, paratiroid bezi.

Ekzokrin Bezler

• Salgılarını doğrudan ya da bir kanalla vücut boşluğuna ya da vücut dışına boşaltan dış salgı bezleridir.

Örnek
Tükrük bezi, ter bezi, bağırsak duvarı.

Karma Bezler

• Hem ekzokrin hem de endokrin salgı özelliğine sahip bezlerdir. Bu bezler hem enzim hem de hormon salgılar.

Örnek
Pankreas,mide

[ad1]
 

III. Duyu Epiteli

• Dış ortamdan gelen fiziksel, kimyasal, mekanik ve ışık uyarılarını alıp özel bir enerji şekline çeviren dokudur.
• Dış yüze bakan kısımlarına reseptör denir.
• Duyu epiteli hücreleri, epitel hücrelerinin farklılaşmasıyla oluşmuştur. Kendini yenileme özelliği yoktur.
• Duyu epitelinin üç çeşidi vardır.

a. Primer (Birincil) Duyu Hücreleri

• Aldıkları uyarıyı kendi uzantıları ile nöronların dendritlerine iletirler.

Örnek
Koku alma hücreleri, retinadaki uzantılar.

b. Sekonder (İkincil) Duyu Hücreleri

[ad2]
• Aldıkları uyarıyı nörona ulaştıracak uzantısı yoktur. Nöronların dendritleri epitel hücresine kadar uzanarak uyarıyı doğrudan alır.

Örnek
Tat alma hücreleri.

c. Serbest Sinir Uçları

• Bazı dendritler serbest olarak epitel doku içine kadar uzanmıştır. Bu uçlar almaç olarak görev yapar .

Örnek
Beyin ve omurilik ganglionları

[biyoloji_2_ygs_lys]