Şimdiye Kadar Kaç Kitap Okudunuz?

Takip edenleriniz biliyordur, bu günceden daha eski tarihte kurulmuş olan “Türkçe yaşam” adlı bir güncemiz var. Orada yaklaşık iki aydır bir sormaca (anket) yayımlıyordum. Aslında sormacayı oluştururken de şaşırtıcı bir sonuçla karşılaşmayacağımızı biliyordum. Fakat Türkiye'de gerçekten az kitap okunduğunu bir kere daha ortaya koyabilmek için, kişilerin yaşadıkları güne kadar kaç kitap okuduklarını soran bir sormaca hazırladım. İki ay boyunca toplamda 15.806 kişi, bu sormacayı oyladı ve beklenen içler acısı sonuç ortaya çıktı. Sormaca ve sonuçları şöyle:

Türkçe Yaşam'ın her yaştan, eğitim seviyesinden… konuklarının olduğunu düşünürsek, yukarıdaki sonuçlar gösteriyor ki biz Türkler olarak çocuğundan gencine, gencinden yaşlısına, öğretmeninden öğrencisine, memurundan işçisine… pek kitap okumuyoruz. Düşünsenize, oy verenlerin % 30‘una yakını, yaşamı boyunca 25 kitap ya okumuş ya okumamış… Gerçekten içler acısı bir durum. Hele ki bu oylamaya katılan kişilerin tamamının eğitim seviyelerinin, internet kullanmaya yetebilecek seviyede olduğunu düşünürseniz, gerçekten acınacak durumdayız.

• ABD'de bir yılda 85.121 farklı türde kitap basılırken, Türkiye'de yalnızca 6.151 farklı türde kitap basılıyor.
• Türkiye‘de temel ihtiyaç listesinde “kitap” 235. sırada yer alıyor.
• Gelişmiş ülkelerin çoğunda, her öğrencinin evinde en az 25 kitap bulunurken, Türkiye'de evinde 25 veya daha fazla kitap bulunan öğrencilerin oranı, yalnızca % 19.
• Türkiye nüfusunun % 40‘ı, yaşamı boyunca hiç kütüphaneye gitmemiştir; % 31‘i bir kere gitmiştir; kütüphaneye gidenlerin ise yalnızca % 8‘i kitap okumak için gitmiştir.
• Japonya nüfusunun % 62‘si günlük olarak gazete takip ediyorken, bu oran bizde yalnızca % 5…
• Japonya‘da bir yılda toplam 5 milyara yakın kitap basılırken, Türkiye'de yalnızca 25 milyon kitap basılıyor.
• Japonya'da bir kişiye 25, İngiltere'de 12, Abd'de 8… kitap düşüyorken; Türkiye'de 12 bin 89 kişiye bir kitap düşüyor.
• Kitap okuma oranına göre yapılan sıralamalarda Malezya, Libya, Ermenistan… gibi küçücük ülkelerle Türkiye arka arkaya bulunuyor.
• İngiltere'de 12.324 tane halk kütüphanesi varken; Türkiye'de 2.024 tane halk kütüphanesi bulunuyor.

Yukarıda, insanı dehşete düşüren oranlar ve karşılaştırmalar var. Peki kitap okuma alışkanlığından bu kadar uzak olan bizlerin “kahve kültürü” ne durumda dersiniz? Türkiye'de toplamda 2 bin civarında kütüphane varken, 570.000‘den fazla kahvehane var. Evet evet yanlış duymadınız. Bu ne demek oluyor? Kütüphanelerin ve kahvehanelerin illerimize eşit dağıtıldığını varsayarak, bu iki sayıyı da 81‘e bölelim… Sonuç? Her ilimize yaklaşık “25” kütüphane düşerken; illerimizin hepsinde yaklaşık “7037” tane kahvehane bulunuyor. Yazık…

Bu üzücü bilgilerden sonra, yapmayı düşündüğümüz bir etkinlikten bahsetmek istiyorum. Ağelimizin sol tarafındaki seçkelerin en altında bulunan “sormaca” kutucuğunda oylamaya sunduğum ve sonucun, etkinliğin yapılıp yapılmayacağını veya etkinliğin türünü belirleyeceği bir sormaca hazırladım. Bu sormacada “Düz yazı veya şiir yarışması yapsak katılır mısınız?” diye soruluyor.

Sormacanın sonucunda eğer “İkisine de katılırım.” seçeneği en çok oylanırsa, aralı veya eş zamanlı olarak hem düz yazı hem de şiir yarışması yapılacak. Yalnızca “Şiire katılırım.” çok oylanırsa şiir yarışması, “Düz yazıya katılırım.” seçeneği çok oylanırsa düz yazı yarışması yapılacak. Eğer “İkisine de katılmam.” seçeneği çok oylanırsa, yarışma yapılmayacak.

Yarışmamız kitap ödüllü olacak ve sıralamadaki ilk üç yarışmacıya, kitap / kitap seti hediye edilecek. Yarışma, belirli ulamlarda (kategorilerde) düzenlenecek ve değerlendirmeyi hem konuklar hem de oluşturulacak kurul yapacak.

Sormacamız, 10 Mart 2008‘de sonlanacak ve sonuca göre yarışma başlatılacak veya başlatılmayacaktır. Sormacamıza içten yanıtlarla katılmanızı umuyorum. Yavuz Tanyeri Türkçe Edebiyat Eğitim Tanyeri Türkçe Bilgicik