8.Sınıf SBS Hazırlık Sözcükte Anlam Konu Anlatımı

Somut ve Soyut Anlamlı Sözcükler

Duyu organlarının en az biriyle algılanabilen varlıklar için kullanılan sözcüklere somut anlamlı sözcükler; duyu organlarınızın hiçbiriyle, algılayamadığımız, zihnimizde tasarladığımız duygu, düşünce ve kavramlar için kullanılan sözcüklere soyut anlamlı sözcükler denir.

Örnek:

Bazı somut anlamlı kelimeler kullanıldıkları cümleye göre soyut; soyut anlamlılar da somut anlam taşıyabilir.

Örnek:
– Pencereden bizi izliyor:somut
– Olaylara hep kendi pencerenden bakıyorsun:soyut

ÖRNEK SORU:
Aşağıdaki cümlelerde altı çizili olarak verilen sözcüklerden hangisi soyut bir kavramı anlatır?

A) Tatlı yiyelim, tatlı konuşalım.
B) Çocuğun başarısından sevinç duydu.
C) O gün hava oldukça soğuktu.
D) Kara bulutlar birden gökyüzünü kapladı.

ÇÖZÜM:
“Tatlı, hava ve bulut” sözcükleri duyu organlarımızın herhangi biriyle algılanabilen varlıkları karşıladığı için “somut” anlamlıdır. B seçeneğindeki “sevinç” sözcüğü duyu organlarımızla algılanamayan bir kavramı karşıladığı için “soyut” anlamlıdır.
Yanıt B

ÖRNEK SORU:

Yukarıdaki çay bardağına, üzerinde somut anlamlı sözcükler bulunan şekerler atılacaktır.
Buna göre, bardağa aşağıdakilerden hangisi atılamaz?

ÇÖZÜM:
“Soğuk, kitap, yeşil” sözcükleri beş duyumuzun herhangi biriyle algılanabildiği için somuttur. Ama “neşe” sözcüğü herhangi bir duyumuzla algılanmaz; bu nedenle soyuttur.
Yanıt C

Genel ve Özel Anlamlı Sözcükler

Anlamca geniş kapsamlı olan sözcüklere genel anlamlı sözcükler, anlamca daha dar kapsamlı olan sözcüklere özel anlamlı sözcükler denir.

Örnek:

– Genelden Özele Sözcük Sıralaması
yazı → paragraf → cümle → sözcük
– Özelden Genele Sözcük Sıralaması
Gül → çiçek → bitki → canlı

ÖRNEK SORU:
Aşağıdaki kelimelerin anlamca en geniş kapsamlı olanı hangisidir?
A) Gıda B) Meyve
C) Üzüm D) Süt

ÇÖZÜM:
Gıda daha kapsamlı bir sözcüktür. Çünkü diğer kelimeler birer gıda çeşididir.
Yanıt A

ÖRNEK SORU:
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde özelden genele doğru bir anlatım vardır?
A) Petrol ürünlerinden benzine zam geldi.
B) Türk tarihinde, Çanakkale Savaşı’nın yeri önemlidir.
C) Alfabenin yirmi dördüncü harfi t’dir.
D) Çocukluk günlerim ömrümün en güzel dönemidir.

ÇÖZÜM:
A seçeneğinde Petrol ürünleri → benzin : genelden özele
B seçeneğinde Türk tarihi → Çanakkale Savaşı : genelden özele
C seçeneğinde Alfabe → ” t ” harfi : genelden özele
D seçeneğinde Çocukluk günleri → ömür : özelden genele
Yanıt D