Sosyal Davranışlar

Aynı türden iki veya daha fazla canlının birbiriyle etkileşimi sonucu sosyal davranışlar oluşur.
Bunlar işbirliği,üstünlük, yarışma, iletişim ve alan savunması gibi davranışlardır.
Topluluk elemanları arasında iletişim ve haberleşme sesli, görsel ya da kimyasal mesajlarla sağlanır.
Bu şekilde canlıların avlanma, üreme, savunma, korunma gibi eylemleri gerçekleştirilir.
Canlılar arasında görülen sosyal davranışta iletişim önemli rol oynar.
Tür içinde dişi ve erkeğin birbirini bulması, besin kaynaklarını ve olası bir tehlikenin grubun diğer üyelerine haber verilmesi için görme, ses,tat ve dokunma gibi yollarla iletişim sağlanır.
Erkek cırcır böcekleri kanatlarını birbirine sürterek oluşturduğu sesle dişileri cezbeder.
Dişi kurbağa değişik sesler çıkararak erkek kurbağayı çağırır.
Balinalar 10 km den fazla mesafeler boyunca birbiriyle sualtı şarkılarıyla iletişim kurarlar.

Arılar arasındaki iletişim vücut hareketleri serilerinden oluşan dans ile sağlanır.
Bitki özü bakımından zengin bir alan bulan gözcü arı kovana döndüğünde,besinin bulunduğu alanın yönünü ve kovana uzaklığını diğer arılara dans ederek anlatır.
Bunun için güneşin konumu esas alınır.
Besin kaynağı kovana yakın ise gözcü arı daireler çizerek dans eder.
Eğer besin kaynağı kovana uzak ise gözcü arı sallanarak dans eder. Dairesel hareketlerin yönü, besin kaynağının yönünü belirtir.
Sallanma hareketinin sıklığı ise uzaklığı belirtir.
Sallanma dansı yapan arı yukarı doğru hareket ediyorsa besin güneşle aynı yöndedir.
Aşağı doğru hareketi ediyorsa besin güneşe zıt yöndedir.
Eğer arının sallanma dansı güneş ile kovan arasındaki dik doğrultuda çizgiden soğa veya sola doğru eğik ise,arada oluşan açı besinin sağa veya sola doğru o açının oluşturduğu yönde olduğunu gösterir.

Örnek

Sallanma dansı bu çizginin 30° sağına doğru ise, besin güneşin sağına doğru 30° lik yöndedir. Kovan karanlık bile olsa arılar danstaki açıyı algılayabilirler.

feromon

Hayvanların bir kısmında feromon denilen kimyasal maddeler mesaj olarak kullanılır.
Feromonlar aynı türün diğer bireylerinin davranışlarını etkiler.
Aynı türden olan canlıların birbirlerinin salgıladığı feromonları algılayabilecek özel reseptörleri vardır.
Bundan dolayı başka türden olan canlılar bu feromonları algılayamazlar.
Feromonlar bazı türlerde eşeysel çekim için kullanılır.

Örnek

Dişi ipek böceğinin salgıladığı feromon, 3 km uzaktaki bir erkek ipek böceğini uyaracak özelliktedir.

Canlılarda besin ve sığınak bulma, düşmanlardan korunma gibi olaylar işbirliğine dayalı davranışlarla gerçekleştirilir.
Her canlı organizma beslenme, üreme, korunma gibi belirli ihtiyaçlarına cevap verebilmek için bir ortam içinde yerleşme eğilimindedir.
Buna toprağa bağlanma, doğal olarak yaşadıkları bölgeye de yayılma (yaşam) alanı denir.
Bir çok hayvan bu alanı aynı tür ya da farklı tür bireylerden korur. Bu olaya da alan savunması denir.
Aynı türe ait bireylerin etkin bir etkileşim içinde oluşturduğu gruba sosyete denir.

Örnek
Arı, kuş, insan sosyeteleri.

Sosyetelerde hiyerarşi vardır.
Sosyeteyi oluşturan bireylerin üstünlük derecelerine göre sıralanması ile oluşmuş sosyal hiyerarşi denilen bir organizasyon vardır.
Grubu oluşturan her bireyin kendine özgü bir görevi vardır.

Örnek

Bal arıları sosyetesi, bir kraliçe arı, işçi arılar ve erkek arılardan oluşur.
Kraliçe arı üremeden sorumludur.
Erkek arı yumurtaların döllenmesi için sperm üretir.
İşçi arıların ise yavruların korunması, beslenmesi, mum yapımı,kovana nektar ve polen taşıma gibi görevleri vardır.
Sosyetelerde liderlik vardır.
Sosyeteyi oluşturan bireyler arasında, bazı yönleriylediğerlerinden üstün olan birey “lider” dir.
Lider grubun menfaatleri ile en çok ilgilenen, en uyanık ve kurnaz olan bireydir.
Bireyler arasında farklı şekillerde sağlanan güçlü bir iletişim ve haberleşme ağı vardır.
Her canlı hayati ihtiyaçlarını karşılayabilmek için sınırlarını çevresindeki canlılara haber verdiği bir yaşama alanı belirler.