Söz Sanatları Çözümlü Örnek Sorular II

Örnek:
(I) Sonbahar, kendisinden sonra gelecek kış mevsiminin gizli telaşını yaşatıyor doğaya. (II) Amasra’da bir Roma yapıtı olan Kuşkayası Yol Anıtı sarı bir örtüyle kaplanıyor.(III) Hasankeyf’teki Artukoğulları zamanından kalma cami, minaresindeki son leyleği yolcu ediyor. (IV) Kaçkarlarda yağmur fazla mesai yapmaya başlıyor. (V) Bolu Dağlarında, Istrancalarda gezinirken yerlerde ağaç gövdelerinin hüzünlü yüzlerini, acılı bakışlarını görüyoruz.

Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde insana özgü bir nitelik doğaya aktarılmamıştır?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

Çözüm:
I. cümlede “Sonbahar”a, III. cümlede “cami”ye, IV. cümlede “yağmur”a, V. cümledeyse “ağaca” insana ait nitelikler aktarılarak bu varlıklar kişileştirilmiştir. II. cümlede böyle bir anlam olayı yoktur.
Yanıt B

Örnek:

Nedir Can kim anı sen nâzenin cânâne vermezler
Sana âşık olanlar yoluna cânâ ne vermezler

Bu dizelerde olduğu gibi, söylenişleri bir, anlamları ayrı iki sözü bir arada bulundurma sanatı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Cinas B) Hüsn-i Talil C) Teşhis D) Tevriye E) İntak

Çözüm:
Bu dizelerde “cânâne vermezler” sözüyle cinas sanatı yapılmıştır.
Yanıt A

Örnek:
(I) Güneş yavaş yavaş yükselirken antik kent aydınlanmaya başlıyor. (II) Güneşte birlikte, kentin geçmişindeki bilinmeyen yönlerin de ortaya çıkacağını sanıyor İnsan; ama bir süre sonra yanıldığını anlıyor. (III) Yüzyıllardır yalnızlığa alışmış, unutulmuş bu kentin geçmişini düşünüyor.(IV) Acaba bu tiyatro sahnesinde kaç oyun sergilendi, onda ne gibi sorunlar tartışıldı, ölümüne savaşlar nasıl yaşandı buralarda? (V) Bugün, bütün bunlardanhabersiz, tarih sahnesindeki rolünü tamamlamış ve mağrur bir sessizliğe gömülmüş bir kentle karşı karşıyayız.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangilerinde kişileştirme sanatı vardır?

A) I. ve II. B) I. ve IV. C) III. ve IV. D) III. ve V. E) IV. ve V.

Örnek:
III. cümlede “yalnızlığa alışmış, kent“, V. cümlede “Habersiz, tarih sahnesindeki rolünü tamamlamış ve mağrur bir sessizliğe gömülmüş bir kent” sözleriyle kişileştirme yapılmıştır. Dolayısıyla “Kent” sözcüğüne insan özelliği verilmiştir.
Yanıt D

Örnek:

Aşağıdaki dizelerin hangisinde bir söz sanatı yoktur?

A) Düşüncelerimde bir güzel
Bakışı ayva çürüğü
B) Tüm otların sarardığı zamanlar
Yere yüzü koyun uzanıyorum
C) Asılı salkımlardır çocuklar
Anaların uzun eteklerinde
D) Saçları uçuşuyor rüzgârda
Her telinde ayrı bir kalp çarpıyor
E) Acılarım acılarım benim
Çiçeğe durmuş badem ağacı

Çözüm:
A’da “bakış, ayva çürüğüne”; C’de “çocuklar, salkıma”; E’de “acılar, badem ağacına” benzetilmiştir. D’de ise “kalp” ile “sevgili” kastedilerek mecaz–ı mürsel yapılmıştır. B’de ise söz sanatı yoktur.
Yanıt B

Örnek:

Yalnız zaman olur bazı akşamlar
Bir kadın çehresi; yanarken camlar
Bir lâhza belirir hoş aynalarda

Bu dizelerde geçen, “yanarken camlar” sözünde, aşağıdaki açıklamalardan hangisine uygun bir söz sanatı vardır?

A) Bir durumu, gerçekte olduğundan daha üstün görme.
B) Bir sözü benzetme amacıyla başka bir söz yerine kullanma.
C) Birden çok anlamı bulunan bir sözcüğü uzak anlamıyla kullanma.
D) İnsanlara özgü bir niteliği cansız varlıklara aktarma.
E) Bir olguyu, gerçek nedeninin dışında hoşa giden bir nedene bağlama.

Çözüm:
Akşam kızıllığının camlara vurması, yangına benzetilmiş “yanarken camlar” sözü benzetme amacı ile “akşamleyin güneşin batmasıyla oluşan kızıllık” yerine kullanılmıştır. Bu sebeple cevap “B” seçeneğidir.
Yanıt B

Örnek:
Çocuğun birine sormuşlar:
— Ne olacaksın?
— Adam olacağım, demiş.

Çocuğun bu yanıtı, aşağıdakilerden hangisine örnek olabilir?

A) Benzetme
B) Kinaye
C) Tenesüp
D) Mecaz-ı Mürsel
E) Hüsn-i Talil

Verilen cevapta çocuk “adam olacağım” cümlesi ile hem büyüyeceğini hem de mecaz anlamda “büyük bir insan” olacağını anlatmıştır.Çocuğun cevabı hem gerçek hem de mecaz anlama geldiği için Kinaye sanatı kullanılmıştır.
Yanıt B