Spermatogenez
- Erkek bireylerin testislerindeki seminifer tüpçüklerinde erkek üreme hücresinin (sperm) oluşumuna spermatogenez denir.
- Seminifer tüpçüklerde bulunan 2n kromozomlu spermana hücrelerine spermatogonium denir.
- Spermatogoniumlardan bazıları mitoz bölünme geçirerek birinci dereceli spermatositleri oluştururlar.
- Birinci dereceli spermatositler mayoz I geçirir. Bölünme sonunda oluşan n kromozomlu hücrelere ikincil spermatosit denir.
- İkincil spermatositler aynı büyüklüktedir. Bu hücrelerin mayoz II geçirmesi ile yine aynı büyüklükte olan haploid kromozomlu hücreler oluşur. Bu hücrelere spermatid denir. Spermatidlerin döllenme özelliği yoktur. Spermler, spermatidlerin farklılaşmasıyla oluşur.
- Farklılaşma sırasında çekirdeğin hacmi küçülür, yoğunluğu artar, sitoplazmanın büyük bir kısmı atılır.
- Spermatidlerin ön kısmında golgi aygıtı toplanır ve akrozom denilen yapı oluşur. Akrozomda spermdeki çekirdeğin yumurtaya girmesini sağlayan enzimler bulunur.
- Çekirdeğin arka kısmına yerleşen iki sentriolün hemen arkasında da spermin hareketini sağlayan kamçı oluşur.
- Kuyruk hareketi için gerekli olan enerji, spermin boyun bölgesinde bulunan mitokondrilerden sağlanır.
ÖRNEK:Diploit bir hücre önce mitoz bölünme, ardından mayoz bölünme, mayoz bölünme tamamlandıktan sonra ise yeniden bir mitoz bölünme geçirmiştir.
Buna göre, tek bir ana hücreden oluşan hücrelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) İlk mitozda oluşan iki diploit hücre, aynı genotiptedir.
B) Mayoz bölünme tamamlandığında, ilk hücreden 4 haploit hücre oluşur.
C) Mayoz bölünme tamamlandığında, ilk hücreden oluşan hücreler 4 ayrı genotipte olabilir.
D) Son mitoz bölünmeyle ilk hücreden 16 haploit hücre oluşur.
E) Son mitoz bölünmeyle ilk hücreden oluşan haploit hücreler, 4 ayrı genotipte olabilir.
1997 ÖYS
ÇÖZÜM: 2n kromozomlu hücrenin mitoz bölünme geçirmesi sonucunda kromozom yapısı ve sayısı aynı olan iki hücre oluşur. Oluşan hücrelerin mayoz bölünme geçirmesi sonucu
8 tane n kromozomlu hücre oluşur. Mayoz bölünmede oluşan hücrelerin kromozom sayısı ve yapısı farklı olur. Oluşan hücrelerin mitoz geçirmesiyle toplam 16 hücre meydana gelir.
Yanıt B
