Tarih Bilimine Giriş Çözümlü Test 1

Tarihsel olaylar, ilgili kaynaklara başvurulmadan öğrenilemez. Kaynak, tarihî bir olayı doğru olarak anlamaya yarayan her türlü malzemedir. Tarihî bilgilerin doğru ve güvenilir olması için tarihî olayların olayla ilgili kaynaklara başvurularak öğrenilmesi gerekir. Kaynaklar, kapsadıkları bilginin değerine, bilgi veren kaynağın veya malzemenin cinsine göre sınıflandırılır.
Bu bilgilere göre,
I. Kaynaklara ulaşmak tarihçileri zorlamaktadır.
II. Objektif tarihçilik yapılabilmesi için olaylarla ilgili kaynaklara başvurulmuştur.
III. Tarihçiliğin gelişmesi için kaynakların iyi şekilde değerlendirilmesi gereklidir.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

Hikâyeci tarihçiliğin yerini zamanla öğretici tarih yazıcılığı almıştır. Öğretici tarih yazıcılığı ile geçmişin olaylarından gelecek için ders çıkarmak gayesi güdülür.Olaylar ve kişilerden ilgi çekecek şekilde söz edilerek toplumun ahlaki bakımdan gelişmesi amaçlanır. Öğretici tarih yazıcılığının ilk temsilcisi Yunan tarihçisi Tukididestir. Tukidides, Peleponnes Savaşları'nın tarihini yazmıştır.
Buna göre,
I. Tarih yazıcılığı zamanla gelişmiştir,
II. Hikâyeci tarihçiliğin yerini öğretici tarihçilik almıştır,
III. Öğretici tarihçilik, toplumun yararına yapılmıştır
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

I. Lidyalıların parayı bulmaları
II. Sümerlerin çivi yazısını geliştirmeleri
III. Mısırlılar ile Hititliler arasında Kadeş Antlaşması'nın imzalanması
IV. Kök Türklerin Orhun Yazıtları'nı oluşturmaları
Bu gelişmelerin aşağıdaki tarihe yardımcı bilim dallarından hangisiyle ilişkili olduğu söylenemez?

İlk Çağ'ın büyük uygarlıkları olan Mısır, Hint, Çin, Mezopotamya, Yunan, Roma ve Anadolu uygarlıkları; akarsu yahut deniz kıyılarında kurulmuşlardır. Uygarlıkların bu yerlerde kurulmasının nedeni iklim ve toprak şartlarının insanların yaşamasına uygun olmasıdır.
Bu bilgiler göz önüne alındığında tarih araştırmalarında tarihe yardımcı,
I. Arkeoloji
II. Kronoloji
III. Coğrafya
bilim dallarının hangilerinden yararlanılmasının zorunlu hâle geldiği söylenebilir?

Aşağıdakilerden hangisi diğerlerine göre, daha kesin bir tarihi ifade eder?

Tarih çağlarının başlangıcına ve bitişine neden olan olaylar şunlardır:
– İlk Çağ, MÖ 3000'de yazının bulunmasından 375 Kavimler Göçü'ne kadar geçen süredir.
– Orta Çağ, 375'ten 1453 İstanbul'un fethine kadar geçen süredir.
– Yeni Çağ, 1453'ten 1789 Fransız İhtilali'ne kadar geçen süredir.
– Yakın Çağ, 1789'dan günümüze kadar gelen süredir.
Buna göre, tarih çağları ile ilgili olarak,
I. İnsanlık tarihi, yazının bulunması ile başlar.
II. Dünyanın tümünü etkileyen olaylar çağlara başlangıç kabul edilmiştir.
III. İlk Çağ'ın süresi, diğer çağların toplamından uzundur.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

Tarih biliminin konusu içine giren alan ve zaman çok geniştir. Tarihe temel teşkil eden kaynaklar da çok çeşitlidir. Bu nedenle, tarihçinin bunları doğrudan incelemesi ve değerlendirmesi her zaman mümkün değildir. Bu yüzden tarih araştırmalarında birçok yardımcı bilim dalından yararlanılmaktadır.
Buna göre, tarih öncesi bir dönem ile ilgili araştırma yapılırken aşağıdaki tarihe yardımcı bilim dallarının hangisinden en çok yararlanılır?

Yontma Taş Devri'nde insanlar avcılık ve toplayıcılıkla geçimlerini sağlamışlardır. Mağaralarda yaşayan bu insanlar, mağara duvarlarına avladıkları hayvanları gösteren resimler yapmışlardır. Ayrıca dönemin sonlarına doğru ateşi bularak ısınma, aydınlanma ve korunma için kullanmışlardır.
Bu bilgilere göre, Yontma Taş Devri ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir?

Tarihin daha kolay öğretilebilmesi için tarih; zamana, mekâna ve konuya göre sınışandırılır. Zamana göre yapılan sınışandırmada belli bir zaman dilimi incelenir.
Bu bilgilere göre, aşağıdakilerden hangisi tarihin zamana göre sınışandırmasına örnek olarak gösterilebilir?

10. Cilalı Taş Devri'nde insanlar nehir kenarlarına inerek tarımla uğraşmaya başlamışlardı. Ekip biçtikleri tarlaların başında beklemek zorunda kalan insanlar küçük köyler kurmuşlardır. Ayrıca köpek, koyun, keçi, domuz gibi hayvanları evcilleştirerek keten ve kenevir bitkilerinden elbiseler yapmaya başlamışlardır. Aynı dönemde pişirilmiş topraktan kaplar yapmışlardır.
Bu bilgilere göre, ulaşılabilecek en genel yargı aşağıdakilerden hangisidir?

Tarih öncesi dönemlerin ilki olan Paleolitik (Kaba Taş) Devir'de; insanlar mağaralarda yaşamışlar, klan aile yapısı oluşturmuşlar, taşı doğal hâliyle kullanmışlar, doğadaki bitkileri toplamış ve vahşi hayvanları avlamışlardır. Ayrıca bu dönemin başlangıç tarihi kesin olarak tespit edilememiştir.
Buna göre, Paleolitik Devir ile ilgili olarak,
I. Bu dönemin sınırları belli değildir.
II. İlkel bir yaşam tarzı yaşanmıştır.
III. Dönemle ilgili kesin bilgilere ulaşılmıştır.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

Hikâyeci tarih anlayışında olaylar yorum yapılmadan verilir. Bu çeşit eserlerde tarihî olaylar "rivayet olunur ki veya denilebilir ki" diye anlatılır. Bu yönüyle masaldan ancak yer ve zaman belirttiği için ayrılır. Tarih yazımının en ilkel yöntemidir. Hikâyeci tarihçiliğin öncüsü Heredeotos (Heredot)'tur. Historia adlı eserinde Yunan tarihini ve komşu ülkelerin tarihlerini ele alıp, olayları hikâye şeklinde anlatmıştır.
Buna göre;
I. Hikâyeci tarih anlayışında neden–sonuç ilişkisi vardır,
II. Yalnızca Heredot hikâyeci tarihçilik yapmıştır,
III. Hikâyeci tarih anlayışını masallardan ayıran en önemli fark, yer ve zaman belirtmesidir
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

Tarihin konularını oluşturan mevcut bilgiler, yeni bulunacak belgelerle değişikliğe uğrayabilir. Bu yüzden tarihî bilgiler, yeni belge ve bulguların elde edilişine kadar geçerliliğini sürdürebilmektedir.
Buna göre,
I. Bilimsel araştırmalar tarihî gerçekleri etkileyebilir.
II. Tarihî bilgiler kesinlik ifade etmeyebilir.
III. Tarihî bilgiler gelişim ve değişim gösterebilir.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

Tarihi olaylarla ilgili olarak,
I. Üzerinden belli bir zaman geçmesi,
II. Olaya ait birçok yazılı ve yazısız kaynağın bulunması,
III. Olayın geçtiği yerin ve zamanın şartlarının bilinmesi
özellliklerinin aşağıdakilerden hangisi üzerinde etkili olduğu söylenebilir?

Tanım : Tarih; geçmişte yaşamış olan insan ve toplumların sosyal, ekonomik, dinî ve kültürel faaliyetlerini birbirleriyle olan münasebetlerini, neden ve sonuçlarını, yer ve zaman göstererek kaynaklara dayalı olarak inceleyen bir bilimdir.
Durum : Hititliler ve Mısırlılar arasında Suriye toprakları için yapılan Kadeş Savaşı sonucunda iki devlet arasında barış yapılmıştır. Kadeş Antlaşması'nın bir örneği İstanbul Arkeoloji Müzesinde bulunmaktadır.
Buna göre, tanım ve durum karşılaştırıldığında tarih bilimine ait özelliklerden hangisinin durumda yer aldığı söylenemez?

Doğrudan doğruya tarihî bir olayı yaşayanların, görenlerin veya çağdaş yazarların olayla ilgili verdikleri bilgi ve eserlere ana kaynak denir. Hatıralar, seyahatnameler, kitabeler, paralar, arkeolojik malzemeler ve sanat eserleri bu gruba girer. Ana kaynaklar, tarih araştırmalarında son derece önemlidir.
Buna göre, bir belgenin ana kaynak olabilmesi için,
I. Olayın yaşandığı dönemde ortaya çıkmış olması,
II. Sadece olayı yaşamış kahramanların eserleri olması,
III. Sadece yazılı kaynak olması
özelliklerinden hangilerine sahip olması gerekir?

Cilalı Taş Devrinde insanlar doğaya hâkim olmaya başlamışlardı. Daha kullanışlı aletler yaparak toplumsal yaşam anlayışının gelişmesini sağlamışlardı. Anadolu'da bu devre ait kalıntılar Konya– Çatalhöyük ve Diyarbakır–Çayönü'nde bulunmuştur.
Buna göre, Cilalı Taş Dönemine ait,
I. Tarımsal üretim yapılması,
II. Topluluk korunma ihtiyacının oluşması,
III. Köylerin kurulması
özelliklerinden hangileri toplumsal yaşamın başladığına doğrudan kanıt olarak gösterilebilir?

İnsanlık tarihinde ilk bulunan maden bakırdır. İnsanlar bakırdan, silah ve kapkacak yapımında yararlandılar. Bu devirde altın ve gümüşü, süs ve takı eşyası yapımında kullandılar. Bu madenlerin kolay bulunmaması ve dayanıksız olmaları, yaygın olarak kullanılmalarını engellemiştir.
Buna göre,
I. Bakırın bulunması tarih öncesi dönemi sona erdirmiştir.
II. Bakırdan çeşitli alanlarda yararlanılmıştır.
III. Altın ve gümüş zamanla bakırın yerini almıştır.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

Tarih bilimi ile diğer pozitif bilimler neden–sonuç ilişkisine yer vermeleri yönüyle benzerlik göstermektedir.
Buna göre; tarih bilimi, aşağıdaki özelliklerinden hangisi dolayısıyla temelde diğer pozitif bilimlerden ayrılmaktadır?

Osmanlı Devleti'nde ilk paranın Orhan Bey zamanında basıldığı kabul edilirdi. Ancak son dönemlerde yapılan çalışmaların sonucunda ilk Osmanlı parası nın Osman Bey zamanında basıldığı anlaşılmıştır.
Bu durumun tarihe yardımcı,
I. Paleografya
II. Nümizmatik
III. Epigrafya
bilim dallarından hangilerinin araştırma konuları içerisinde yer aldığı söylenebilir?

Epigrafya; anıtlar ve taşlar üzerine yazılmış yazıları inceleyerek bunları çözümleyip yorumlayan, tarihe yardımcı bir bilim dalıdır.
Buna göre, aşağıda verilenlerden hangisi epigrafyanın doğrudan inceleme alanına girmez?

Yontma Taş Devri insanlarından kalan en eski eşyalar, taş el baltalarıdır. Daha sonraki dönemlerde insanlar; taştan ve hayvan kemiklerinden bıçak, mızrak ve zıpkınlar yapmışlardır.
Bu araçların niteliğine bakılarak Yontma Taş Devrinde, I. Ticaret
II. Tarım
III. Avcılık
faaliyetlerinden hangilerinin yapıldığı söylenebilir?

Cilalı Taş Devri'nde doğaya egemen olmaya başlayan insanlar tüketicilikten üreticiliğe, göçebelikten yerleşik hayata geçmeye başlamışlardır. Ayrıca evcilleştirdikleri hayvanların gücünden de yararlanmışlardır. Buna göre, aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir?