Türkçe Karakter Sorunu

Teknoloji dünyasındaki hızlı gelişmeler, dünyadaki bütün uluslara seslenebilmek için farklı dilleri kapsayacak biçimde ilerletilmeye çalışılsa da, diller için “karakter” sorunları tam olarak atlatılmış değil. Dünyanın her yerinde bulunan, yaygın teknolojik aletleri kullanan bireyler, o aletlerin kendilerince -kendi dillerince- kullanılabilmesini istiyorlar. Bir Çinli, her şeyin Çince; bir Türk de her şeyin Türkçe olmasını istiyor. Kuşkusuz doğal olan bu tutum için, araç gereçlerin bütün uluslara seslenebilmesini sağlamak, belli boyutta büyük sıkıntılar oluşturuyor. Fakat gelişen teknoloji sayesinde, bir saate bile onlarca dil eklenebiliyor.

Dünya dilleri içerisinde, çok konuşulan ve önemsenen dillerden biri olan Türkçe de, hâliyle birçok teknolojik alete -genellikle- bir “ek dil” olarak ekleniyor. Bu durumu, emperyalist politikalarına alet edip, kutlu dilimizi hiç sayan ve en küçük dilleri bile o cihazlara eklerken Türkçemizi görmezden gelenler olsa da, Türk Dilinin önemini bilen birçok üretici, ürettiği şeylerin dilimizle de kullanılabilmesini sağlıyor. Bilişim gelişmelerinin Abd ve Japonya gibi belli yerlerde odaklanması nedeniyle, diller bütün ürünlerde düşünülemiyor. Bazen üretilenler, sadece üretildiği ülkenin diline uygun olarak sunuluyor. Bunların başka ülkelerde kullanılması da, o dili bilmeyenleri zor duruma düşürüyor. Her ne kadar bu sorunlar kişileri zor duruma düşürse de, şimdilerde birçok teknolojik ürünün en küçük dilleri bile destekleyecek biçimde üretilmesi, zorlukları ortadan kaldırıyor.

Teknolojik aletlerde Türkçe karakter kullanamamanın haricinde bir de “kullanmak istememe” durumu var. Bazen öyle uygulamaları kullanıyoruz ki, “ı, ş, ğ” gibi karakterleri desteklemiyor ve biz onları zorunlu olarak “i, s, g” gibi karakterlere dönüştürerek kullanmaya çalışıyoruz. “Carsiya gidebilmek icin, hepimiz arabaya sigmaya calistik.” gibi berbat bir yazımla işimizi görmeye çalışıyoruz. Fakat bunu “zorunlu” olarak yapıyor, Türkçe karakterleri kullanabileceğimiz uygulamalarda dilimizi özenle kullanmaya çalışıyoruz. Fakat bazıları, sanki dilimizi böyle yıpratmaktan hoşlanırlar gibi Türkçe karakterleri kullanmaktan her ortamda kaçınıyorlar. Msn‘de Türkçe karakter kullanmak sorun oluşturmuyorken, çok az insan “ğ” harfini kullanarak ileti oluşturuyor. Veya çeşitli ağ kümelerinde Türkçe karakter kullanmak sorun çıkarmıyorken, birçok kişi soyunu “Turk“, dilini de “Turkce” yapacak kadar kopuyor öz değerlerinden.

Toplumumuzda Türkçe karakter kullanmak istememe alışkanlığının nedenini, sadece yerleşik düşüncelerde aramak yanlış olur. Yukarıda da değindiğim üzere, özellikle bazı sohbet kanallarında Türkçe karakterlerin bozuk çıkması, yabancıların geliştirdikleri uygulamaların Türkçe karakter kabul etmemesi, her gün dilden dile dolaşan e-posta adreslerinde ve ağ kümelerinin (web sitelerinin) adreslerinde Türkçe karakterlerin kullanılamaması… gibi çeşitli nedenlerle, insanlarımızda Türkçe karaktere karşı bir soğukluk başlıyor ve dilimiz çok yara alıyor. Akşama kadar sohbet (chat) sitelerinde dolaşan gençler -ve hatta yetişkinler-, akademik çalışmalar için yazdıkları makalelerde bile yüzlerce yerde Türkçe karakter kullanmıyorlar. Bu da, “Yha da Ne Demekmiş?” adlı yazımda da belirttiğim üzere, sevimli duruşlar sergileyebilmek düşüyle dilimizi resmen yerden yere vuran insanların artmasına neden oluyor.

Cep telefonlarından gönderilen kısa mesajlarda Türkçe karakter kullanılamaması da ayrı bir sorun. Özellikle yeni model cep telefonlarındaki mesajlarda bir Türkçe karakter, yüz tane normal karakter kadar yer tutabiliyor. Bunun dışında bazı hatlar (operatörler), içerisinde Türkçe karakter bulunan mesajlar için fazla ücretlendirme yapıyor. Bu nedenle, kimse kontörü çok gitmesin diye mesajlarında Türkçe karakter kullanmıyor. Bazı kişiler “msjlrını bu sklde” yazarak ünlü harfleri “yutuyor“. Gerçi içinde olduğumuz hafta içinde çeşitli kurumların desteği ile mesajlardaki Türkçe karakter sorununun kaldırılacağı söylenmişti. Avea, bu konudaki ilk adımı attı ve artık Türkçe karakter içeren kısa mesajların farklı ücretlendirilmeye tabi tutulmayacağını açıkladı. Fakat son model cep telefonlarında, hangi hattı takarsanız takın, “ı, ş, ğ” harflerinden birini kullandığınızda 50 ile 100 arasında karakterin birden düştüğünü görürsünüz. Bu da demek oluyor ki, Türkçe karakter problemini tam anlamıyla çözebilmek için telefonlardaki yazılımların da düzenlenmesi gerekiyor. Hükümet, bu konuyla ilgili bir çalışma başlatmış ve bundan sonra Türkiye’ye girişi olacak cep telefonlarının Türkçe karakterlere uyumlu olmasına dikkat edeceklerini açıklamış. Ffakat şu anda Türkiye’de bulunan yaklaşık 90 milyon cep telefonundaki Türkçe karakter sorununun düzeltilebileceğini sanmıyorum.

Umarım bundan sonra üretilecek teknolojik alet ve yazılımların hepsi, Türkçeyi destekleyecek biçimde üretilir ve toplumumuz bilerek veya bilmeyerek dilimize vermiş olduğu zararı sonlandırır.

Dipçe: En azından bu yazıyı okuyanların Türkçe karakterlerin desteklendiği yazışma ortamlarında, doğru bir yazım ile yazışması bile bir başarıdır. Bunun için başta “Bilgicik.Com” olmak üzere, bütün Türkçe içerikli ağ kümelerinde karakterlerin kullanımına özen göstermenizi dilerim. (:

Yavuz Tanyeri