Kuruluş Dönemi

• Büyük Selçuklu komutanlarından Kutalmışoğlu Süleyman Şah tarafından İznik’te kurulmuştur.
• Süleyman Şah’ın sınırlarını genişletmesi ve bağımsız bir hükümdar gibi hareket etmesi Sultan Melikşah’ı kızdırmıştır. Ancak, Melikşah tarafından Süleyman Şah’ı yakalamak için gönderilen komutanlar bunda başarılı olamamıştır.
• Süleyman Şah Suriye Selçuklu Sultanı Tutuş’la yaptığı savaşta ölmüştür (1086). Bunun sonucunda Türkiye Selçukluları bir süre hükümdarsız kalmıştır.

Kılıç Arslan (1092 – 1107)

•  Süleyman Şah’ın oğullarından I. Kılıç Arslan devletin başına geçtikten sonra Anadolu’da asayişi sağlamıştır. 
• I.Haçlı Seferi ile mücadele etmiş (1096) ise de Haçlıların iznik’i işgal etmesi üzerine başkenti Konya’ya taşımıştır.
• I. Kılıç Arslan da babası Süleyman Şah gibi doğuda Büyük Selçuklu komutanı Emir Çavlı ile yaptığı savaşı kaybetmiş ve kendisi de Habur Nehri’nde boğularak ölmüştür.

I. Mesut (1116 – 1155)

•  Taht kavgaları sonucunda başa geçen I. Mesut 1147’de düzenlenen II. Haçlı Seferi’nde başarılı olmuştur. X I. Mesut döneminde Anadolu Selçukluları bir süre Danişmentlilere bağlı olarak yaşadı.
• Danişmentlilerle beraber Bizans’a karşı da mücadele etti.

Haçlı Seferleri

• XI. yy’dan XIII. yy’a kadar süren Avrupa’daki Hristiyanların Türk-islam dünyası üzerine düzenledikleri seferlere denir.

Haçlı Seferlerinin Nedenleri

a. Dinî Nedenler
1. Hristiyanlar için kutsal sayılan Kudüs ve çevresinin Müslümanların elinde bulunması
2. Kilise ve papanın etki alanını ve gücünü artırmak istemeleri ve Hristiyan halkı teşvik etmeleri
3. Kluni Tarikatı’nın kışkırtmaları
b. Siyasi Nedenler
1. Türklerin Anadolu’da ilerlemesi sonucunda Bizans’ın Türkleri Anadolu’dan atmak için Avrupa’dan yardım istemesi ve onları kışkırtması
2. Senyörler ve kilisenin güçlenmek istemesi
c. Ekonomik Nedenler
1. İslam dünyasının zengin, AvrupalIların fakir olması
2. AvrupalIların doğunun zenginliklerini ele geçirmek istemeleri
3. AvrupalIların doğu ticaret yollarına hâkim olmak istemeleri (ipek ve Baharat Yolları)

I. Haçlı Seferi (1096 – 1099)

•  Haçlılar I. Kılıç Arslan’ın karşı koymasına rağmen Kudüs’e ulaştı ve burada bir krallık kurdu.
• Urfa ve Antakya’da da birer Haçlı kontluğu kuruldu.
• Anadolu Selçuklu Devleti’nin başkenti iznik’in işgal edilmesi üzerine başkent Konya’ya taşındı.

II. Haçlı Seferi (1147-1149)

• Musul Atabeyi Nureddin Zengi Haçlılardan Urfa’yı geri almıştı.
• Urfa’yı Müslümanlardan geri almak amacıyla düzenlenen II. Haçlı Seferi’ne Alman ve Fransız kralları da katılmıştır.
• I. Mesut, bu sefere başarıyla karşı koymuş, deniz yoluyla da yapılan bu seferde Şam kuşatılmış ancak alınamamıştır.

III. Haçlı Seferi (1189-1192)

•  Eyyubi Devleti hükümdarı olan Selahattin Eyyubi, Haçlılarla yaptığı Hıttin Savaşı’nda Haçlıları yenerek Kudüs’ü geri almıştı (1187). Bunun üzerine papanın kışkırtmasıyla Alman, İngiliz ve Fransız krallarının da katılımıyla III. Haçlı Seferi düzenlenmiştir.
• II. Kılıç Arslan bu sefere başarıyla karşı koymuştur.
• Haçlılar Kudüs’ü alamamıştır.

UYARI: II. Haçlı Seferi kralların ve imparatorların katılmış olduğu ilk seferdir.

IV. Haçlı Seferi (1202-1204)

•  Kudüs’ü Müslümanlardan almak amacıyla düzenlenmiştir.
• Bizans’ta taht kavgaları nedeniyle çıkan karışıklıklardan dolayı tahttan indirilen Ishak Angelos’un yardım istemesi üzerine Haçlılar İstanbul’a geldi. Şehri işgal eden Haçlılar burada bir Latin Krallığı kurdu.
• İstanbul’dan kaçan Bizans hanedan üyeleri Trabzon-Rum ve İznik Rum krallıklarını kurdu.

UYARI : IV. Haçlı Seferinde İstanbul’da Latin Krallığı kurmaları dinî amaçlarından saptıklarını göstermektedir. Haçlılar Anadolu’ya girmemiştir.

 

Haçlı Seferlerinin Sonuçları

a. Dinî
1. Avrupa’da kiliseye ve din adamlarına olan güven azaldı.
2. Skolastik düşünce zayıflamaya başladı.
3. Katolik ve Ortodoks kiliseleri arasındaki farklılık daha da derinleşti.
b. Siyasi 
1. Bu seferlere katılan derebeylerinden birçoğunun ölmesi nedeniyle Avrupa’daki feodalite rejimi zayıflamaya, krallıklar ise güçlenmeye başladı.
2. Türklerin Anadolu’daki ilerleyişi bir süre durdu ve Bizans’ın ömrü uzadı.
3. Anadolu’nun Türkleşmesi gecikti.
4. Haçlılara karşı mücadele eden Türklerin İslam dünyasındaki saygınlığı arttı.
5. Bizans Anadolu’daki bazı yerleri Türklerden geri aldıysa da Haçlı saldırıları neticesinde merkezî otoritesini belli bir süre yitirdi.
c.Ekonomik
1. Doğu-Batı ticareti gelişti.
2. Akdeniz ticareti canlandı. Akdeniz limanları önem kazandı. (Venedik, Cenova vs.)
3. Avrupa’da ticaretle uğraşan Burjuva sınıfı giderek zenginleşmeye ve güçlenmeye başlandı.
4. Anadolu, Suriye ve Filistin toprakları tahrip edildi.
5. Anadolu’daki birçok kent, Haçlılar tarafından yakılıp yıkıldı. Bu durum Anadolu’daki ekonomik durumu olumsuz etkiledi.
d.Kültürel
1. AvrupalIlar İslâm medeniyetini daha yakından tanıma fırsatı buldu.
2. Barut, pusula, kâğıt ve matbaa gibi buluşlar AvrupalIlar tarafından öğrenildi. Bu durum, Avrupa’da Rönesans ve Coğrafi Keşiflerin başlamasında etkili oldu.
3. AvrupalIlar halı, ipek ve pamuklu kumaş dokumacılığını öğrendiler.
4. AvrupalIlar Türk mimarisinde var olan köprü, kemer ve kervansarayların yapım tekniğini öğrendiler. İslam devletlerinde gördükleri sarayların süsleme ve donanımlarını, kendi saraylarında uygulamaya başladılar.