Türkiye'de Donma olayı

• Sonbahar, Kış ve İlkbahar aylarında görülür. Tarıma zarar verir. Ulaşımda sıkıntılar oluşturur. Güneyden Kuzeye ve Batıdan Doğuya artar.

Türkiyede Etkili Olan İklim Tipleri

a. Karadeniz iklimi

• Nemli iklimler grubuna giren Karadeniz iklimi makroklimalardan ılıman okyanus iklimine benzetilir. Her mevsim yağışlıdır.
• Karadeniz kıyısı boyunca kıyıya paralel uzanan dağların dar bir şeridinde görülen bu iklim tipinde;

– Yıllık ortalama sıcaklık 13°C – 15°C arasındadır.
– Kış sıcaklık ortalaması 3°C – 7°C arasındadır.
– Yaz sıcaklık ortalaması 20°C – 24°C arasındadır.
– Yıllık sıcaklık farkı 13°C – 15°C arasındadır.
– Bağıl nem ve bulutlu gün sayısı fazladır.
– En yağışlı dönem Sonbahar en az yağışlı dönem ise İlkbahardır.

– Yıllık ortalama yağış;

• Doğu Karadeniz'de¨ 2000 – 2500 mm arası
• Batı Karadeniz'de ¨ 1000 – 1500 mm arası
• Orta Karadeniz'de ¨ 700 – 1000 mm arası
• Güneşli gün sayısının Türkiye'de en az, bulutluluk suresinin ise en fazla olduğu iklim tipidir.

– Kıyıda oluşan yağışlar yamaç (orografik) yağışlar şeklindedir.
– Yağışın yıl içine dağılımı düzenli ve bol olduğu için bitki örtüsü kışın yapraklarını döken geniş yapraklı ormanlardır. Yüksek yerlerde ise iğne yapraklı ağaçlar ve da. çayırlar.(Alpin) yer alır.

b. Akdeniz iklimi

• Akdeniz iklimi Akdeniz kıyılar.nda dağların kıyıya paralel uzanışına bağlı olarak dar kıyı şeridinde Ege kıyılarında daha geniş bir alanda ve Marmaranın guney kıyılarında etkili olmaktadır. iklimin yayılış alanında dağların kıyıya olan uzanış şekli etkili olmuştur.

Bu iklim tipinde;
-Kışlar ılık ve yağışlı yazlar ise sıcak ve kuraktır.
– Yıllık yağış ortalaması 600. 1100mm arasındadır.
– Yıllık sıcaklık ortalaması 15 C. 20 C arasındadır.
-Yaz sıcaklık ortalaması 25 C .30 C arasındadır.
– Kış sıcaklık ortalaması 5 C. 10 C arasındadır.
– Kar yağışı ve don olayının en az olduğu iklimdir.
– Bitki ortusu Zeytin, Defne, Zakkum, Kocayemiş, Keciboynuzu… gibi bitkilerden oluşan bodur calılıkların oluşturduğu makidir.
– Makilerin yetişme sınır. Akdenizden Marmaraya doğru deniz seviyesine yaklaşır;
– Akdenizde ¨ 700 . 800 m'ye kadar
– Ege'de ¨ 400 . 450 m'ye kadar
-Marmara'da ¨ 200 m yukseltiye kadar yetişebilir.
-Makilerin sınırındaki bu değişikliğin nedeni sıcaklık yani enlemdir.

c. Step iklimi (Bozkır)

• Deniz etkisine kapalı iç bölgelerimizde yükseltinin az olduğu yerlerde görülür. İç Anadolu, Günüydoğu ve Doğu Anadolu'nun alçak kesimlerinde etkili olan iklim tipinin değerleri ve özelllikleri bölgeler arasında az çok farklılık gösterir. Ancak yarı kurak olmaları nemliliğin az olması, yağış ortalamasının 250 – 500 mm arası olması gibi bazı özellikler ortaktır.

Bu iklim tipinde;
– Yazlar sıcak ve kuraktır, kışlar ise soğuktur.
– En fazla yağış ilkbahar aylarında düşer.
– Yıllık sıcaklık ortalaması 10°C– 15°C arasıdır.
– Yıllık sıcaklık farkı fazladır.
– Yaz sıcaklık ortaması 25°C arasındadır.
– Kış sıcaklık ortalaması 1°C – 5°C arasındadır.
– İç Anadoluda en yağışlı dönem İlkbahar, Güneydoğu Anadoluda ise kıştır.
– Bağıl nemliliğin en az olduğu iklim tipidir.
– Bitki örtüsü genel olarak bozkırlardır. Ancak yağışlı ve yüksek yerlerde dağ çayırları (Alpin) görülmektedir.

d. Karasal iklim

• Bu iklim tipi yükselti ve karasallığın fazla olduğu Kuzeydoğu Anadolu'da ve hakkari yöresinde görülür.

Bu iklim tipinde;
– Kışlar çok uzun (6.7 ay), kar yağışlı ve soğuktur.
– Yazlar çok kısadır.
– ilkbahar ve Sonbahar gibi geçiş mevsimleri kısa sürer ve etkileri belirgin değildir.
– Yıllık ortalama sıcaklık 4İC ile 6İC arasındadır.
– Kış sıcaklık ortalaması -7İC ile -19İC arasındadır.
-Yaz sıcaklık ortalaması 17İC ile 19İC arasındadır.
-Karlı, buzlu ve donlu günlerin en fazla olduğu iklim tipidir.
– Yıllık ortalama sıcaklığın en düşük olduğu iklim tipidir.
-Yıllık yağış miktarı ve yağışlı dönemler yöreler arasında farklılık gösterir.

Yağış miktarı Yağışlı dönemi
Erzurum. Kars ¨ 500 . 600 mm .. Bahar sonu
Yazın tamamı Hakkari ¨ 1000 . 1500 mm Kış ve ..Bahar . Bitki ortusu yaz yağışlar. ile gürleşen da. çayırları ve yağışın arttığı yerlerde iğne yapraklı ormanlardır.

UYARI: Erzurum – Karsta görülen yaz yağışları konveksiyonel kökenli olup büyük baş hayvancılık için uygun çayırları oluşturur.

UYARI: Hakkari'de yıllık yağışın daha fazla olmasının nedeni yükseltisinin fazla olmasıdır.

ÖRNEK: Türkiye, genelde Akdeniz ikliminin yayılış alanına girer.Buna karşın yurdumuzda birbirinden belirgin farklarla ayrılabilen iklim tipleri görülür.
Bu farklılaşmada aşağıdakilerden hangisinin etkisi yoktur?
A) Yerşekli B) Denize göre konum C) Yükselti D) Rüzgarların yönü E) Bölgelerin genişliği
1984 ÖSS

ÇÖZÜM: Türkiye'nin üç tarafı denizlerle çevrili olmasına karşın yer şekillerinin çeşitlilik göstermesi, dağların doğu–batı doğrultusunda uzanması ve yükseltinin batıdan doğuya doğru artması nedeniyle birbirinden belirli farklarla ayrılabilen ilkilm tipleri görülür. Bölgelerin dar ya da geniş olması iklim farklılığına yol açmaz.
Yanıt E

ÖRNEK: Orta kuşak okyanus iklimi her mevsimi yağışlı olan, yazın aşırı sıcaklıkların, kışın aşırı soğukların görülmediği bir iklim tipidir.
Buna göre, Türkiye'nin aşağıdaki coğrafi bölümlerinden hangisinin kıyı kesiminde görülen iklim tipi orta kuşak okyanus iklimine benzer özellikler gösterir?
A) Antalya Bölümü
B) Ergene Bölümü
C) Ege Bölümü
D) Adana Bölümü
E) Doğu Karadeniz Bölümü
2001 ÖSS

ÇÖZÜM: Yazları serin, kışları her mevsim yağışlı orta kuşak okyanus iklimine Türkiye'de her mevsimi yağışlı, yazları serin kışları ılık olan bölge Karadeniz kıyılarıdır.
Yanıt E