Türkiye’nin Coğrafi Konumu ve Sonuçları

• Türkiye 36° – 42° Kuzey paralelleri ile 26° – 45° Doğu meridyenleri arasında ekvatorun kuzeyinde, başlangıç meridyeninin doğusunda ve orta kuşakta kalan bir ülkedir.
• Bu konumu ile Türkiye de ortaya çıkan bazı özellikler şöyledir;
• 
  En kuzeyi ile en güneyi arasından 6° enlem farkı vardır. Bu enlem farkı 666 km’lik kuşuçuşu uzaklığa neden olur.
• 
  En doğusu ile en batısı arasında 19 meridyenlik ve 76 dakikalık yerel saat farkı oluşur.

Not: Ülkemiz dönenceler dışında yer aldığı için Güneşi hiçbir zaman dik açıyla alamaz ve gölge boyu 0 m olmaz.

• Ülkemiz kuzey yarım kürede yengeç dönencesinin dışında kaldığı için öğle vakti gölge yönü yıl boyu kuzeyi gösterir.
• 21 Haziranda en uzun gündüzü en kısa geceyi yaşar.

• 
  21 Aralıkta en uzun geceyi en kısa gündüzü yaşar
• 
  Kuzeyden esen rüzgarlar sıcaklığı azaltırken güneyden esenler sıcaklığı arttırır.
• Kuzeye gidildikçe güneşin düşme açısı, sıcaklık ortalamaları denizlerin tuzluluk oranları, çizgisel hız azalırken yer çekimi, güneşin atmosferde tutulması, gölge boyları, gece gündüz süre farkları artar.
• 
  2. ve 3. saat dilimlerini kullanır.
• 
  Buzulların etki alanı dardır.
• 
  En sıcak ayları Temmuz- Ağustos, en soğuk ayları Ocak-Şubattır.
• 
  Dağların güney yamaçları kuzey yamaçlarından daha sıcaktır. (Bakı etkisi)

Türkiyenin özel konumu ve sonuçları

• 
  Üç tarafı denizlerle çevrilidir.
• 
  Ortalama yükseltisi fazladır. Bu nedenle gerçek sıcaklıkları ile indirgenmiş sıcaklıkları arasındaki fark fazladır.
• 
  Petrol bakımından zengin ülkelere komşudur.
• 
  Ekonomik bakımdan zengin Avrupa ülkelerine yakındır.
• 
  Önemli boğazlara ve ticaret yollarına sahiptir.
• 
  Yerşekilleri çeşitlidir. Aynı anda 4 mevsim özellikleri birden yaşanabilir.
• 
  Yeraltı ve yerüstü kaynakları zengindir ve çeşitlidir.
• 
  Üç kıtayı birbirine bağlayan köprü konumundadır.
• 
  Uluslararası farklı kuruluşların üyesidir.
• 
  Farklı iklim özellikleri bir arada görülür.

ÖRNEK: Türkiyenin aşağıdaki coğrafi özelliklerinden hangisi özel konumu ile ilgili değildir ?
A) Üç tarafının denizlerle çevrili olması
B) Doğusu ile batısı arasında yerel saat farkının 76 dakika olması
C) Kıyı kesiminin, iç kesimlere göre daha fazla yağış alması
D) Asya ve Avrupa kıtalarında yer alması
E) Farklı ekonomik düzeydeki ülkeler arasında yer alması
1995 ÖSS

ÇÖZÜM: Yerel saat farkına meridyenlere bakılarak ulaşılır ve matematik konumla ilgilidir.
Yanıt B