Ulaşım

• Yolcu, yük ve haberlerin bir yerden başka bir yere aktarılmasına ulaşım denir.
• Bir ülkede tarım, sanayi, ticaret ve turizmin gelişmesi için ulaşım ağının gelişmiş olması gerekmektedir.

Yurdumuzda ulaşımı;

• Engebe ve yükseltinin fazla olması
• Geçitlerin yüksekliği
• Doğu Anadolu'da şiddetli karasallığınn yaşanması
• Yerşekillerinin uzanış doğrultusu etkilemektedir.

UYARI: Doğal koşulların elverişsizliğine rağmen Avrupa'yı Ortadoğu'ya bağlayan yollara ve boğazlara sahip olmamız ulaşımı olumlu etkiler.

UYARI: Ülkemizde demir ve kara yolları ulaşımı dağların uzanış doğrultusuna paralel yani doğu – batı doğrultusunda gelişmiştir.

Yurdumuzda ulaşım;

• Karayolu
• Demiryolu
• Denizyolu
• Havayolu

ile sağlanmaktadır.

1. Karayolları

• Yurdumuzda karayolu ağı yeryüzü şekillerinin uzanış doğrultusuna göre gelişmiştir.
• Yollar genellikle dağ sıraları arasında uzanan çukurları ve akarsu vadilerini izlemektedir.
• Batı – doğu yönünde uzanan Kuzey Anadolu Dağları ve Torosların yeraldığı Karadeniz ve Akdeniz Bölgelerinde kıyı ile iç kısım arasındaki ulaşım geçitlerle (Zigana, Kop, Ilgaz, Belen,Çubuk, Gülek, Sertavul) sağlanır.

• Karayolları düzlük alanların daha geniş yer kapladığı Marmara, Ege, İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri'nde daha fazla gelişmiştir.
• Karasal iklimin hakim olduğu iç bölgelerde özellikle Doğu Anadolu Bölgesi'nde kar yağışları, don olayları, çığ düşmeleri ve buzlanma ulaşımı olumsuz etkilemektedir.

türkiye ve bazı ülkelerde karayolu uzunlukları (1995)

Sınır Kapılarımız

• Bulgaristan ¨ Kapıkule, Derekoy
• Yunanistan ¨ Pazarkule, ipsala, Hamzabeyli
• Gurcistan ¨ Sarp, Turkgoz
• Ermenistan ¨ Tişis
• Azerbaycan ¨ Dilucu
• iran ¨ Kapıkoy, Esendere, Gurbulak
• Irak ¨ Habur
• Suriye ¨ Cilvegozu, Ceylanpınar, Nusaybin

2. Demiryolları

• Cumhuriyetin ilk yıllarında yapımına oldukça önem verilen demiryolu ulaşımına son 40 – 50 yıldan beri pek fazla önem verilmemiştir.
• Bugün 6.400 km uzunluğundaki demir yolu ulaşımı karayollarından sonra yolcu taşımacılığında 2. sırada gelmektedir.

• Bakım fabrikalarının yeraldığı Eskişehir, ankara, Sivas ve Adapazarı illeri demiryolları bakımından oldukça önemlidir.
• Karadeniz kıyısı boyunca demiryolu Zonguldak ve Samsun – Çarşamba haricinde yoktur. Ayrıca Ege ve Akdeniz kıyısındaki Söke (Aydın) – Mersin arasındaki kıyı şeridinde demiryolu ulaşımı yoktur.

UYARI: Türkiye'nin demiryollarına düşen yük ve yolcu sayısı gelişmiş ülkelerin çok gerisindedir. Demiryollarının yapımı ve maliyeti ülkemizin engebeli şartlarından olumsuz etkilenir.

3. Deniz yolları

• 8000 km'den fazla kıyı uzunluğuna sahip olan ülkemizin üç tarafı denizlerle çevirili olmasına rağmen deniz ulaşımı yeterince gelişmemiştir.

• Yük ve yolcu taşımacılığının en ekonomik olanıdır.
• Türkiye'nin en önemli limanları İstanbul, İzmir, İzmit, Mersin ve İskenderun'dur.
• İstanbul en önemli ithalat (dışalım); İzmir ise en önemli ihracat (dışsatım) limanıdır.
• Karadeniz kıyısı boyunca Sinop Limanı dışında doğal liman yoktur. Limanların iç bölgelerle ulaşım ağının gelişmesi onun hinterlandını belirler. Sinop doğal liman olmasına rağmen iç kısımlarla bağlantısının iyi olmaması nedeniyle yeterince gelişmemiştir.
• Yani hinterlandı dardır.
• Sinop Limanı yerine Samsun ve Trabzon Limanı gibi yapay limanlar daha çok gelişmiştir.
• Bunlardan Samsun Karadeniz'in en gelişmiş, Trabzon ise Karadeniz'in en büyük limanıdır.
• Akdeniz'de bulunan Antalya limanı ise yurdumuzun en büyük yat (turizm) limanıdır.

4. Havayolu

• Türkiye'de hava ulaşımı son yıllarda hızlı bir gelişme göstermiştir. Yine de taşınan yolcu sayısı gelişmiş ülkelerin çok gerisindedir.

• Hava limanlarının büyüklüğü ve kapasitesi ile büyük şehirlerin arasında sıkı bir ilişki vardır.
• Taşımacılıkta zamandan tasarrufta en avantajlı ancak ekonomik anlamda en pahalı olan ulaşım sistemidir.

5. Boru Hatları Ulaşımı

• Kalkınmanın en önemli unsurlarından biri enerjidir. Enerjinin verimli kullanımı, günümüzde hızla yaşanan küreselleşme sürecinde enerji üreten ülkelerden tüketim merkezlerine çeşitli taşıma yolları ve boru hatlarıyla bağlanmasını zorunlu kılmıştır.
• Dünyadaki önemli boru hatlarına bakıldığında, bunların Türkiye ve çevresinde yoğunlaştığı görülür. Ülkemizin coğrafi konumu nedeniyle, Türkiye üzerinden geçecek uluslararası ham petrol ve doğalgaz boru hatlarının artması beklenmektedir.
• Ülkemizde özellikle son yıllarda doğal gaz ve ham petrol boru hattı yatırımlarına önem verilmeye başlanmıştır.
• Kerkük – Yumurtalık petrol boru hattından sonra, Bakü –Ceyhan ham petrol boru hattı projeside gerçekleşmiştir.
• Ayrıca Türkmenistan – Türkiye – Avrupa Doğalgaz boru hattı projesinin hayata geçirilmesi için çalışmalar yapılmaktadır. Bu projeler, Türkiye'nin bölge ülkeleri içerisindeki stratejik önemini de arttırmaktadır.