…Türk Edebiyatının Dönemleri…
(Yazılı Edebiyat)
İslamiyet Öncesi Yazılı Türk Edebiyatı
Yazılı Edebiyat, Türkler arasında yazının kullanıldığı devirlerde başlayan bir edebiyattır. Eldeki en eski ürünler 5. ve 6. yüzyıllarda yazıldığı tahmin edilen Yenisey Krıgızlarına ait balbal ‘adı verilen mezar taşlarıdır. Ancak bu yazıtlr, adlar ve birkaç sözcükten oluşan Türkçe sözlerden ibarettir. Bu yazıtlardaki alfabe daha sonraki dönemlerde kullanılan GökTürk alfabesine göre ilkel bir nitelik taşır.
Yazılı edebiyata ait en önemli örnekler 8.yüzyılda dikilen ve günümüze dek ulaşan GökTürk Kitabeleri'dir. Bu yazıtlara bugün Moğolistan'da bulunan GökTürk Kitabeleri, Orhun Irmağı'nın eski yatağı üzerinde bulunduğu için Orhun Yazıtları (Anıtları/Kitabeleri) denmiştir. GökTürk Kitabeleri'de Yenisey Yazıtları gibi dikili taşlar üzerine GökTürk alfabesiyle yazılmıştır.
Yazıtlarda Doğu GökTürklerin tarihinden, komşularıyla olan ilişkilerinden savaşlarından ve yönetiminden söz etmektedir. Canlı bir söylev dili ve üslubu vardır. Bu yazıtlar, Türk dili tarihi açısından önemli belge niteliği taşır.
Bu bölümden tam yararlanmak için aşağıdaki sayfalar size yardımcı olabilir:
|
Yazılı Dönem Ürünleri
* Orhun kitabeleri
* uygur Metinleri
Orhun kitabeleri:Çinlilere karşı bağımsızlık savaşı yapan, Türk bütünlüğünü yeniden kurmak için içte ve dışta savaşan KökTürklerin hikayesi anlatılır bu yazıtlarda.Bu abideler 38 harfli olan KökTürk alfabesiyle yazılmıştır.Bunlardan en önemli olanları 3 tanedir.
1. bilge tonyukuk yazıtı: Dört bakana vezirlik etmiş olan Tonyukuk tarafından yazılmıştır.Daha çok Çinlilerle yapılan savaşlar anlatılmaktadır.
2. Kül tiğin yazıtı: KökTürk hakanı Bilge Kağan'ın kardeşi Kül Tiğin'in ölümü üzerine Bilge Kağan tarafından dikilmiştir.
3. Bilge Kağan Yazıtı: GökTürk hakanı Bilge Kağan'ın ölümünden sonra yazdırılmış bir abidedir.Son iki yazar daha çok dönemin olaylarından, törelerden ve Bilge Kağan'ın ulusuna dilediği iyi dileklerden söz eder.
* “Türk adının geçtiği ilk yazılı belge ve Türk Edebiyatı'nın ilk yazılı örnekleri olan KökTürk abidelerinde yazılar prof. Thomsen ve Radloff tarafından okunmuştur. İslamiyetten önceki yazılı edebiyatımızın ve bugünkü Türk Dilinin – Edebiyatının temelini oluşturan “Orhun Abideleri” hakkında daha ayrıntılı bilgi almak için, buraya dokunun…
Uygur Dönemi Eserleri: KökTürk devletinin yıkılmasından sonra kurulan uygur hanlıklarından kalma eserlerdir.Daha çok Buddha ve Mani dininin esaslarını anlatan metinlerdir.Bunlar turfan yöresinde yapılan kazılarda ortaya çıkarılmıştır.Uygurların kâğıda kitap basma tekniğini bildikleri anlaşılmaktadır.Dönemden kalma birçok hikâyenin yanında *”kökünç” denilen bir ilkel tiyatro eserleri de vardır.Uygurlar bu eserleri 14 harfli uygur alfabesiyle yazmışlardır.
|» “Türk Edebiyatı Dön.” Sayfasına Dön! « |
not: İçerik, internetten alıntılanarak derlenmiştir…
Edebiyat, Türk Edebiyatı, Divan Edebiyatı, Halk Edebiyatı, Tanzimat Edebiyatı, Milli Edebiyat, Servet-i Fünun, Fecr-i Ati, Edebiyat, Türkçe
Gerçekten çok kullanışlı güzel bir site aradığım herşeyi bulabilyorum böle bir siteyi bizim gibi öğrencilere sunduğunuz için teşekkürlerimi sunarım…
Gerçekten çok güzel düzenlenmiş bir site herzaman çok yardımcı oluyor. Teşşekürler.
Teşekkür ederim yardımcı oldu ama bazı eksik şeyler var.
Güzel bir site.
Aslında herşey var.Bulamadıklarımı burdan buldum.Bence güzel bir site.Umarım yazılıma faydası dokunur.
Bu siteyi yapana çok teşekkür ederim güzel bir site fakat daha güzel olabilir. Gerçekten yardımı dokundu. Sınavdan güzel not aldım emeinize saglık.
Siteyi hazırlayanların ellerine sağlık! Herşey için çooook tesekkur ederım. Çok begendım bu sıteyı, odevım ıcınde cok yardımcı oldu. Ellerınıze saglık tesekkurler.
Gerçekten muhteşem bir site. İstediğim herşeyi buldum hazırlayanların ellerine sağlık.
Tek kelimeyle mükemmel bir site. Emekleriniz için teşekkürler.
Gerçekten harikaa kısa ve öz.
Gerçekten çook beğendim aradığım herşeyi bulabilirim site güzelmiş ödevlerime yardımcı oluyor.
Bence guzel bır sıte değil daha eglencelı olabilirdi. Bu nedenle daha guzel olmalıydı aradıgmı bulamas-dım uzgunum. Ama begenmedım.
Bence çok güzel bir site. Özellikle ‘Sanal bilgi kaynağınız = bilgicik’ çok güzel. Teşekkürler…
Gerçekten güzel bir site teşekkürler. 🙂
Güzel her aradığımı buluyorum.
Üzgünüm ama aradığımı bulamadım yazılmada yardımcı olmadı boyle işte.
Gercekten cok güzel tanım yapmışsınız.
Tebrikler.
Çok güzel olmuş inşallah yarın yazılıda da hatırlarım.
14 harfli uygur alfabesi ses bakımından zengin bir karakter özelliği taşıyan Türkçenin ifadesi bakımından eksiktir. Çıkış noktası birbirine benzeyen sesler aynı harfle gösterilmiştir. B p f g h o ö u ü seslerde tek harf kullanılmıştır. Ayrıca alfabedeki harflerin birbirine çok benzemesi yazmada ve okumada zorluklar çıkarmaktadır.
Kesinlikle çok güzel bir site. Aradığım herşeyi buldum. Herşey iin teşekkürler ellerinize emeğinize sağlık…